ESG là tất yếu
Trong kết quả kỳ đánh giá thẻ điểm quản trị công ty Asean (ACGS 2021), Vinamilk lần thứ hai và cũng là doanh nghiệp duy nhất của Việt Nam lọt vào danh sách tài sản đầu tư giá trị của ASEAN. Vinamilk cũng là một trong ba doanh nghiệp niêm yết Việt Nam có điểm quản trị công ty tốt nhất trong kỳ đánh giá ACGS 2021 do VIOD công bố, bên cạnh Dược Hậu Giang và FPT.
Ông Lê Thành Liêm, Giám đốc Tài chính của Vinamilk cho biết, ban lãnh đạo của doanh nghiệp đã sớm nhận ra rằng việc thực hành ESG mang đến nhiều cơ hội hơn cả về thu hút vốn đầu tư lẫn duy trì hoạt động kinh doanh bền vững, đảm bảo uy tín và nâng cao vị thế thương hiệu.
Từ năm 2012, Vinamilk đã làm việc với tổ chức tư vấn để lập báo cáo phát triển bền vững, chuẩn mực hóa báo cáo thông qua các nguyên tắc và thông lệ quốc tế. Công ty này ban hành bộ quy tắc ứng xử, thực thi các quy trình, chính sách về phát triển bền vững. Năm 2021, điểm đánh giá ESG của Vinamilk đã đạt được 90%, cao hơn mức trung bình của ngành khoảng 30%.
Phát triển bền vững gắn với ba yếu tố môi trường - xã hội - quản trị (ESG) là một xu thế tất yếu và là trọng tâm trong chiến lược phát triển của các quốc gia, của nhiều lĩnh vực, ngành nghề và của cả cộng đồng doanh nghiệp. Hơn bao giờ hết, ESG đang được đề cập một cách đầy đủ, rõ ràng và liên tục trên mọi phương diện.
Ông Thomas Jacobs, Giám đốc quốc gia phụ trách khu vực Mekong của IFC nhận định, ESG là yếu tố thay đổi hoàn toàn cuộc chơi của các doanh nghiệp. Việc thực hành ESG tốt sẽ giúp doanh nghiệp quản trị rủi ro tốt hơn, đảm bảo danh tiếng, giữ nhân tài và mối quan hệ với các bên liên quan.
"HĐQT các doanh nghiệp có trách nhiệm ngày càng lớn và ý nghĩa hơn. Doanh nghiệp cần được vận hành và quan lý theo hướng sạch hơn, minh bạch hơn và nhân văn hơn", ông Jacobs nói trong Diễn đàn thường niên về quản trị công ty lần thứ năm với chủ đề "Củng cố năng lực lãnh đạo trong một thế giới đầy thách thức" do VIOD và Báo đầu tư đồng tổ chức.
Việt Nam đang hướng đến mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao và phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050. Ông Jacobs cho rằng Chính phủ không thể làm một mình mà cần sự chung sức đồng lòng cùng gánh vác trách nhiệm của các doanh nghiệp. Lúc này, quản trị ESG là định hướng tất yếu.
Thị trường hiểu rằng thực hành ESG tốt sẽ tốt cho thế giới và các doanh nghiệp. Cũng vì vậy mà xu hướng này đã bắt đầu đi vào thực tiễn hoạt động của các doanh nghiệp và các quỹ đầu tư.
Bên cạnh Vinamilk thì PNJ cũng là một ví dụ điển hình. Từ tháng 2/2022, PNJ đã thành lập tiểu ban ESG với sự tham gia dẫn dắt của 3 thành viên HĐQT, bao gồm một thành viên không điều hành và hai thành viên HĐQT độc lập để đảm bảo tính trung lập và công bằng. Tiểu ban đưa ra các định hướng, xây dựng bản thảo chiến lược ESG để song hành với chiến lược của công ty và được HĐQT đưa ra quyết định cuối cùng trước khi chuyển cho ban điều hành thực thi.
Lãnh đạo IFC cũng lưu ý, ESG bắt đầu với HĐQT và thành viên nhưng cần thấm vào tư duy của từng thành viên trong tổ chức và từng hoạt động của doanh nghiệp.
"Mọi người cần tin vào thành công chung của doanh nghiệp khi thực hành ESG. Hành vi của mỗi người quyết định số phận của tất cả, không ai đứng ngoài lề và không ai ở phía sau trên hành trình ESG", ông Jacobs nói.
Cần nâng cao năng lực HĐQT
Trong ba trụ cột của ESG, yếu tố quản trị công ty đặc biệt được coi trọng khi thị trường chứng kiến những công ty có nền tảng quản trị tốt đang lấy lại đà phục hồi và phát triển bền vững sau hai năm của đại dịch.
Bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch VIOD lưu ý, quản trị công ty không đơn thuần là việc tuân thủ các quy định của pháp luật. Vượt lên trên sự tuân thủ, quản trị công ty đang được coi là một trong ba thành tố quan trọng làm nên sự phát triển bền vững của doanh nghiệp, là một thước đo năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.
"Quản trị công ty gắn liền với quản trị hiệu quả tác động của biến đổi khí hậu, giảm thiểu phát thải carbon đi cùng với thực thi trách nhiệm xã hội - tích hợp ESG cần được đưa vào chiến lược phát triển của doanh nghiệp, và bắt đầu chuyển từ nhận thức sang hành động của HĐQT", bà Thanh nhận định.
Nhấn mạnh tầm quan trọng của quản trị rủi ro trong bối cảnh hiện nay, ông Dominic Scriven, Chủ tịch HĐQT Dragon Capital cho rằng, HĐQT có trách nhiệm rất lớn khi doanh nghiệp đối mặt với khủng hoảng vì họ là những người được các cổ đông tin tưởng giao phó để xây dựng chiến lược phát triển cho doanh nghiệp. Nhưng muốn họ làm tốt thì cần có kinh nghiệm, thời gian, văn hoá và đãi ngộ xứng đáng, đặc biệt là với các thành viên độc lập của HĐQT.
Ông Lê Trí Thông, CEO của PNJ cũng đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu của việc nâng cao năng lực HĐQT và văn hoá HĐQT.
Theo ông Dominic, vấn đề lớn nhất liên quan đến quản trị ở Việt Nam không nằm ở pháp lý mà là thực hành. Một lần ông tham gia thảo luận trong bàn tròn nói về xử lý xung đột quyền lợi trong HĐQT và cách giao dịch với các bên liên quan, nhiều người cho rằng cần phải có thêm các quy định khắt khe hơn.
"Tôi nói không cần, đừng đổ lỗi cho cơ quan quản lý, nếu có quản trị doanh nghiệp tốt thì đã không có sai phạm trong giao dịch với các bên có liên quan. Nghĩa là văn hoá HĐQT mới là vấn đề khó nhất", ông Dominic nói.
Cũng liên quan đến câu chuyện này, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội chia sẻ, trong quá trình xây dựng Luật Doanh nghiệp, có doanh nghiệp đặt câu hỏi rằng Luật có cho phép thành viên HĐQT ở nước ngoài và thường xuyên ủy quyền cho người khác hay không.
“Tôi nói rằng, doanh nghiệp quản trị hiệu quả thì không nên hỏi có đúng luật hay không mà phải hỏi là có nên thay thế thành viên HĐQT đó hay không” ông Hiếu chia sẻ.
Ông cho rằng, đòi hỏi và áp lực từ các cơ quan Nhà nước, cổ đông và người tiêu dùng đối với tính hiệu quả trong hoạt động của thành viên HĐQT sẽ ngày càng lớn. Những thành viên HĐQT nhận thù lao mà không hành động sẽ bị thay thế bởi một HĐQT có năng lực thực sự.
