Những bất hợp lý nhìn từ việc Grab lỗ hơn 938 tỷ đồng suốt 3 năm qua

Theo báo chí đưa tin, trong buổi họp báo chiều ngày 27/10/2017, ông Đặng Duy Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ thanh tra của Tổng cục Thuế cho biết trong ba năm kinh doanh tại Việt nam (từ tháng 2/2014 đến 6/2017), Grab có doanh thu lần lượt là 1.755 tỷ đồng và số thuế đã nộp của Grab là 9,5 tỷ đồng, chiếm 0.541% phần doanh thu ròng của Grab.

Điều đáng nói, tính đến 18/9/2017, Grab đã thu hút 37.665 xe ô tô hợp đồng tham gia mạng lưới, gấp hơn 5 lần số xe ô tô của Vinasun - một doanh nghiệp lớn taxi có trụ sở tại TP. Hồ Chí Minh. Kinh doanh trên cùng một thị trường, cùng một đối tượng khách hàng, thì doanh nghiệp taxi này trong cùng thời gian đã đóng góp số thuế xấp xỉ 1.200 tỷ đồng, gấp 130 lần số thuế mà Grab nộp vào ngân sách nhà nước.

Số chênh lệch thuế hơn 1.000 tỷ đồng giữa hai chủ thể kinh doanh cần được phân tích.

VAT cho Grab thực chất là 0

Chính sách thuế dành cho Grab được thực hiện theo văn bản số 11428/CT-TTHT ngày 23/11/2016 của Cục thuế TP. Hồ Chí Minh và văn bản số 384/TCT-TNCN ngày 8/2/2017 của Tổng cục thuế. Các văn bản này đều khẳng định quan hệ của Grabtaxi và các công ty vận tải là hợp tác kinh doanh vận tải, trong đó cho phép Grabtaxi nhận ủy quyền trực tiếp xuất hóa đơn 100% doanh thu cho khách hàng. Doanh thu phân chia cho đối tác vận tải và Grabtaxi. Đối với phần doanh thu từ hợp tác kinh doanh vận tải nhận được Grabtaxi có nghĩa vụ sẽ kê khai và nộp thuế theo quy định của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, đối với phần doanh thu được phân chia này, Grab đã không kê khai như dịch vụ vận tải mà lại kê khai là phí sử dụng phần mềm kết nối. Theo luật thuế, VAT cho phí sử dụng phần mềm bằng 0.

Điều này lý giải tại sao, với doanh thu được chia là 1.755 tỷ đồng mà số thuế Grab nộp cho nhà nước chỉ có 9,5 tỷ đồng, tương đương với 0.541% phần doanh thu Grab giữ lại. Khoản thuế 9,5 tỷ đã nộp trong ba năm này thực chất không đến từ doanh thu phân chia từ hợp đồng hợp tác kinh doanh vận tải mà đến từ các nguồn chính là thuế thu nhập cá nhân mà Grabtaxi nộp thay cho các cá nhân lái xe nhận tiền thưởng từ Grab (thuế suất TNCN cho khoản thưởng này là 1% số tiền thưởng).

Lỗ ròng rã, thuế Thu nhập doanh nghiệp của Grab cũng bằng 0

Cũng trong cuộc họp báo ngày 27/10/2017, ông Đặng Duy Khanh cho biết Grab lỗ ròng rã kể từ khi đặt chân vào thị trường Việt Nam với tổng số lỗ lũy kế là 938 tỉ 261 triệu đồng. Là một doanh nghiệp trong nước, Grabtaxi được miễn nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.

Câu hỏi đặt ra là sau gần 2 năm thực hiện đề án, qua 2 kỳ quyết toán thuế, đã biết được phương thức và bản chất hoạt động của Grabtaxi, vậy mà đến đầu năm 2017, Tổng cục Thuế vẫn ban hành cơ chế thuế đặc thù cho Grabtaxi, khiến số thuế nộp vào ngân sách gần như bằng không.

Thuế của 80% doanh thu từ dịch vụ vận tải hành khách phân tán xuống các hợp tác xã, xã viên vận tải trở thành …. nợ thuế

Khoản doanh thu 1.755 tỷ đồng theo số liệu của Tổng cục thuế thực chất mới phản ánh được 20% doanh thu phía Grabtaxi giữ lại. Còn 80% doanh thu vận tải hành khách, tương đương với 7.020 tỷ đồng được phân bổ cho các lái xe là xã viên hợp tác xã vận tải, các thành viên của các công ty vận tải.

Theo văn bản số 11428/CT-TTHT ngày 23/11/2016 của Cục thuế Tp. Hồ Chí Minh, các xã viên lái xe này sẽ nộp 3% thuế VAT, 1,5% thuế thu nhập cá nhân cho khoản thu này. Tuy nhiên, cho đến nay, số thu thuế từ các xã viên lái xe này vẫn còn là con số bí ẩn, chưa được công bố !?

Trong buổi họp tại Bộ Giao thông Vận tải ngày 23/2/2017, bà Nguyễn Thị Hạnh – Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế thu nhập cá nhân Tổng cục Thuế cũng thừa nhận, việc quản lý, thu thuế đối với các cá nhân tham gia hợp đồng hợp tác kinh doanh vận tải theo hình thức Uber, Grab là rất khó khăn.

Trong suốt 2 năm qua, đã có không ít kiến nghị từ phía doanh nghiệp, hiệp hội, cơ quan chức năng đề nghị Tổng cục thuế xem xét lại các chính sách thuế dành cho loại hình taxi công nghệ này để đảm bảo công bằng cho các loại hình dịch vụ taxi.

Có thể nói, con số chênh lệch thuế hơn 1.000 tỷ đồng này đã không bước ra khỏi đất nước Việt Nam, nhưng cũng chẳng đóng góp cho Ngân sách nước nhà. Chương trình thí điểm sẽ kết thúc vào ngày 8/1/2018. Khung pháp lý nào sẽ áp dụng cho các loại hình vận tải taxi để tránh lặp lại câu chuyện bất hợp lý về nộp thuế ngày hôm nay đang được dư luận rất quan tâm và ngóng đợi.