Sáng tối đan xen trong bức tranh kinh tế quý I

Phạm Sơn Thứ ba, 02/04/2024 - 15:56

Kinh tế Việt Nam đang nối tiếp đà phục hồi từ cuối năm 2023 nhưng vẫn còn nhiều dấu hiệu “hụt hơi”, bộc lộ những thương tổn từ gốc rễ.

Nhập khẩu tư liệu sản xuất tăng cao cho thấy sự phục hồi trong ngành sản xuất, chế biến, chế tạo. Ảnh: Hoàng Anh

5,66% là mức tăng trưởng GDP quý I/2024, con số được đánh giá khá ấn tượng, mở màn cho một năm 2024 “khó khăn, thách thức nhiều hơn cơ hội”. Đây cũng là mức tăng trưởng GDP quý I cao nhất kể từ đại dịch Covid-19 đến nay.

Trong đó, ngành công nghiệp chế biến chế tạo tăng trưởng gần 7%, đóng góp hơn 1,7% cho tăng trưởng GDP, được Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương đánh giá là mức tăng cao trong bối cảnh kinh tế còn nhiều bất ổn như hiện nay.

Một con số cũng phản ánh sự hồi phục trong ngành công nghiệp chế biến, chế tạo là kim ngạch nhập khẩu hàng hóa tăng gần 14% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, nhập khẩu tư liệu sản xuất chiếm đến 94%. Con số này phản ánh nhu cầu đầu vào của doanh nghiệp đang phục hồi tương đối tốt, tạo đà cho tăng trưởng trong những tháng tiếp theo.

Xuất khẩu chứng kiến đà tăng mạnh mẽ, đặc biệt ở một số nhóm hàng như điện tử và linh kiện, dệt may. Phục hồi xuất khẩu ở nhóm hàng chủ lực này là điểm tựa quan trọng cho tăng trưởng.

Phục hồi trong sự “hụt hơi”

Ba tháng đầu năm 2024, cả nước có hơn 36 nghìn doanh nghiệp thành lập mới, tăng gần 7% so với cùng kỳ. Bên cạnh đó, có khoảng 9,7 nghìn doanh nghiệp tăng vốn và 23,6 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, cho thấy niềm tin vào nền kinh tế và triển vọng kinh doanh đang phần nào quay trở lại.

Tuy nhiên, có đến hơn 53,4 nghìn doanh nghiệp tạm dừng kinh doanh có thời hạn, tăng 24,5% so với cùng kỳ. Số lượng rút lui hoàn toàn khỏi thị trường cũng tăng mạnh với khoảng 20,6 nghìn doanh nghiệp.

Tổng kết lại, số lượng doanh nghiệp còn hoạt động trong nền kinh tế giảm 14,1 nghìn trong quý I/2024. Điều này đặt ra nghịch lý so với bức tranh phục hồi của nền kinh tế.

Nếu nhìn theo góc độ khác, nghịch lý này không khó giải thích. Cộng đồng doanh nghiệp đã oằn mình gánh chịu những tác động sâu sắc và đa chiều trong suốt bốn năm qua, khó khăn thách thức liên tục ập đến. Nội lực doanh nghiệp suy kiệt, niềm tin và hy vọng cũng bị xói mòn đáng kể.

Ví nền kinh tế Việt Nam như người bệnh đang phục hồi, những doanh nghiệp “rời cuộc chơi” có thể xem như những tế bào cũ, không còn sức chống chịu nên bị đào thải khỏi cơ thể. Điều này có thể xem như một quy luật tất yếu nhưng cũng phản ánh sự “hụt hơi” của nền kinh tế, giống như người mới ốm dậy, thể lực chưa thể khôi phục hoàn toàn.

Sự “hụt hơi” cũng được phản ánh qua con số tăng trưởng tín dụng, chỉ rơi vào khoảng 0,26% trong ba tháng đầu năm. Thông thường, theo chu kỳ, tăng trưởng tín dụng thường thấp vào dịp đầu năm nhưng con số 0,26% có thể nói là thấp một cách bất thường và thấp nhất trong 10 năm trở lại đây.

Chuyên gia kinh tế cao cấp Phạm Chi Lan, trong một sự kiện về đầu tư vào tháng 3, nhận xét, nguồn vốn của nền kinh tế còn dồi dào nhưng vẫn rất đắt đỏ, đắt hơn nhiều các quốc gia lân cận chứ chưa nói đến các nước phát triển.

“Nếu tiếp cận nguồn lực kịp thời, nhiều doanh nghiệp có thể đã không phải đưa ra quyết định rút khỏi thị trường”, bà Lan nói.

Chỉ sau đó vài ngày, chủ trì hội nghị về triển khai chính sách tiền tệ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đặt ra câu hỏi rằng tại sao lượng tiền gửi vào hệ thống ngân hàng tăng nhưng doanh nghiệp vẫn “kêu” thiếu vốn?

Tính đến hết quý I/2024, cùng với mức tăng trưởng tín dụng dương, huy động vốn của các tổ chức tín dụng giảm nhẹ khoảng hơn 0,7%, cho thấy bệnh “thừa tiền” đang được cải thiện.

Tuy nhiên, mức cải thiện quá nhỏ phản ánh khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế còn rất yếu.

Đặt trong bối cảnh chính sách tài khóa nghịch chu kỳ đã triển khai một thời gian dài, khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế còn yếu chứng tỏ số nhân tài khóa không ở mức cao. Điều này có thể xuất phát từ việc các chủ thể trong nền kinh tế, bao gồm doanh nghiệp và người tiêu dùng chưa đặt nhiều niềm tin vào triển vọng phục hồi.

Thách thức cũ chưa qua, khó khăn mới lại ập đến khiến việc khôi phục niềm tin kinh doanh tương đối khó khăn. Khảo sát của Bộ Kế hoạch và đầu tư cho thấy, chỉ có khoảng hơn 22% doanh nghiệp ngành chế biến chế tạo đánh giá tình hình kinh doanh quý I/2024 tốt hơn so với quý IV/2023.

Hơn 45% doanh nghiệp dự kiến tình hình sẽ khả quan hơn vào quý II/2024. Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy niềm tin vẫn chưa chạm đáy, nhờ vào những thành tựu như giữ vững ổn định vĩ mô, duy trì mức tăng trưởng dương trong hoàn cảnh gian khó.

Tuy nhiên, như đã nói ở trên, vực dậy niềm tin cho các chủ thể trong nền kinh tế lúc này không phải là điều đơn giản, đòi hỏi nỗ lực chính sách sát sao hơn với tình hình thực tiễn của doanh nghiệp.

Điểm sáng của kinh tế toàn cầu

Điểm sáng của kinh tế toàn cầu

Tiêu điểm -  1 năm

Ngân hàng Thế giới cho biết khu vực Đông Á – Thái Bình Dương đang đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế thế giới, bất chấp các khó khăn bên ngoài và nội tại.

Kinh tế Việt Nam phục hồi trong khó khăn

Kinh tế Việt Nam phục hồi trong khó khăn

Tiêu điểm -  1 năm

Dù tăng trưởng kinh tế thấp quý đầu năm, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng, dư địa tăng của những quý tiếp theo là tích cực. Trong cả năm 2024, GDP của Việt Nam sẽ đạt mục tiêu đã được Quốc hội đề ra.

Tín dụng đầu năm 2024 tăng trưởng dương trở lại

Tín dụng đầu năm 2024 tăng trưởng dương trở lại

Tài chính -  1 năm

Dù tăng trưởng thấp hơn so với cùng kỳ, điểm tích cực là tín dụng đã tăng trưởng dương trở lại sau giai đoạn âm 2 tháng đầu năm.

Kỳ vọng xuất khẩu tiếp tục tăng trưởng nhanh

Kỳ vọng xuất khẩu tiếp tục tăng trưởng nhanh

Tiêu điểm -  1 năm

Xuất khẩu Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trong các tháng tới nhờ sự mạnh mẽ đáng kinh ngạc của nền kinh tế Mỹ, ngành máy tính và điện thoại trên toàn cầu tăng trưởng trở lại, hàng tồn kho của các nhà sản xuất giảm.

Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, hạnh phúc là khát vọng của cả dân tộc, lời thề danh dự trước lịch sử, trước nhân dân

Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, hạnh phúc là khát vọng của cả dân tộc, lời thề danh dự trước lịch sử, trước nhân dân

Tiêu điểm -  1 ngày

Đó là lời khẳng định mạnh mẽ của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, được kết tinh từ ý chí và khát vọng của cả dân tộc trên chặng đường tiến vào kỷ nguyên mới.

Việt Nam 2045: Khát vọng thịnh vượng và những điểm nghẽn cuối cùng

Việt Nam 2045: Khát vọng thịnh vượng và những điểm nghẽn cuối cùng

Tiêu điểm -  2 ngày

Khát vọng đưa Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045 đang trở thành mệnh lệnh phát triển, đòi hỏi một 'kỷ nguyên hành động khác thường'.

Từ “xé rào” cơ chế đến kỳ vọng “siêu đô thị” của TP. HCM

Từ “xé rào” cơ chế đến kỳ vọng “siêu đô thị” của TP. HCM

Tiêu điểm -  2 ngày

Từ những lần "xé rào" cơ chế để mở đường cho Đổi mới, TP. HCM đã không ngừng phát triển, khẳng định vai trò đầu tàu kinh tế của cả nước. Sau sáp nhập TP. HCM có không gian rộng hơn với nhiều động lực mới, một lần nữa thành phố từng được ví như “Hòn Ngọc Viễn Đông” đứng trước cơ hội lịch sử vươn lên trở thành siêu đô thị tầm cỡ quốc gia, quốc tế.

Hội nhập cần bắt kịp với yêu cầu của Kỷ nguyên mới

Hội nhập cần bắt kịp với yêu cầu của Kỷ nguyên mới

Tiêu điểm -  2 ngày

Với cục diện đối ngoại thuận lợi sau gần 40 năm Đổi mới, Việt Nam đang sẵn sàng cho bước đột phá về hội nhập, hướng đến mục tiêu vươn mình trong Kỷ nguyên mới.

Đô thị hoá và phát triển hạ tầng - Bài toán động lực tăng năng suất

Đô thị hoá và phát triển hạ tầng - Bài toán động lực tăng năng suất

Tiêu điểm -  4 ngày

Đô thị hóa gắn với hạ tầng đồng bộ được coi là chìa khóa giúp Việt Nam nâng năng suất vùng, giảm chi phí logistics, tạo nền tảng để "vươn mình" thành trung tâm trung chuyển quốc tế.

VPBankS chốt kế hoạch IPO, nâng mục tiêu lợi nhuận 2025

VPBankS chốt kế hoạch IPO, nâng mục tiêu lợi nhuận 2025

Tài chính -  21 phút

Nguồn vốn thu về sẽ được phân bổ cho hoạt động tự doanh chứng khoán, cho vay ký quỹ và các nghiệp vụ kinh doanh hợp pháp khác.

Mục tiêu của thị trường tài sản số là kiếm tiền của thế giới

Mục tiêu của thị trường tài sản số là kiếm tiền của thế giới

Tài chính -  1 giờ

Trái với niềm tin tài sản số chỉ phù hợp "đầu cơ", các chuyên gia cho rằng, đây có thể là sản phẩm giúp Việt Nam có vị thế trên bản đồ kinh tế số.

Viconship nâng gấp 3 lần mục tiêu lợi nhuận

Viconship nâng gấp 3 lần mục tiêu lợi nhuận

Doanh nghiệp -  1 giờ

Dự báo sản lượng khai thác cảng tiếp tục tăng cũng như kỳ vọng vào khoản đầu tư chứng khoán khiến Viconship muốn điều chỉnh mục tiêu lợi nhuận năm 2025 lên 1.250 tỷ đồng.

Khi nhân viên thành đại sứ thương hiệu

Khi nhân viên thành đại sứ thương hiệu

Diễn đàn quản trị -  1 giờ

Thương hiệu mạnh không chỉ đến từ những chiến dịch truyền thông và quảng bá rầm rộ mà đến từ chính trái tim của người trong cuộc.

5 lý do khiến T&T City Millennia là lựa chọn an cư, đầu tư xứng tầm

5 lý do khiến T&T City Millennia là lựa chọn an cư, đầu tư xứng tầm

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Trong bối cảnh bất động sản khu Nam Sài Gòn đang bứt phá mạnh mẽ với hàng loạt công trình hạ tầng trọng điểm, T&T City Millennia nổi lên như một đô thị tầm vóc thiên niên kỷ - nơi hội tụ trọn vẹn những giá trị sống hiện đại và tiềm năng đầu tư sinh lời bền vững.

Ngân hàng 'đặt niềm tin' vào SME và startup, gỡ nút thắt vốn cho kinh tế mới

Ngân hàng 'đặt niềm tin' vào SME và startup, gỡ nút thắt vốn cho kinh tế mới

Tài chính -  2 giờ

Trong bối cảnh động lực tăng trưởng kinh tế dần dịch chuyển về các doanh nghiệp và nhỏ (SME) và startup - những mô hình kinh tế linh hoạt nhưng thiếu tài sản thế chấp, ngành ngân hàng đã nhanh chóng chuyển mình sang đánh giá cho vay dựa trên mô hình và tiềm năng kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này được thúc đẩy bởi Nghị quyết 68/NQ-CP - một chất xúc tác mạnh mẽ giúp mở khóa tiếp cận vốn cho khối doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.

Chùm ảnh lãnh đạo Lào, Campuchia thăm Trung tâm Triển lãm Việt Nam

Chùm ảnh lãnh đạo Lào, Campuchia thăm Trung tâm Triển lãm Việt Nam

Ống kính -  13 giờ

Chiều 2/9, Phó thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính đã đón đoàn Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith và Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia Hun Sen thăm triển lãm A80.

Đọc nhiều