Tối ưu nguồn lực bằng quản trị nhân tài

Hương Giang Thứ năm, 09/03/2023 - 18:17

Mỗi doanh nghiệp chỉ có một nguồn lực nhất định. Trong đó, nguồn nhân sự là một trong những nguồn lực tạo ra sự khác biệt lớn nhất giữa doanh nghiệp và các đối thủ. Vậy làm sao để doanh nghiệp có thể tận dụng được tối đa sức mạnh của nguồn lực quý giá này? Trước hết chúng ta cần tập trung vào cấu phần tinh túy nhất của hệ thống nhân sự - nhân tài.

Quản trị nhân tài là quá trình tối ưu hóa nguồn lực nhân sự trong doanh nghiệp (Ảnh: IRDM)

Quản trị nhân sự là một khái niệm rất phổ biến trong kinh doanh. Trong đó, quản trị nhân tài là một phần không thể thiếu và là mối quan tâm lớn của nhiều doanh nghiệp Việt Nam và trên thế giới. 

Quản trị nhân tài bản chất là một quá trình từ thu hút, tuyển dụng, cung cấp cho nhân viên mới kiến ​​thức và kỹ năng họ cần để trở thành thành viên hiệu quả, cho đến phát triển, quản lý năng lực và thành tích của họ và cuối cùng giúp họ gắn bó với doanh nghiệp. 

Tuy nhiên, để làm được tất cả những điều này, doanh nghiệp cần xác định rõ ràng nhân tài của mình là ai, đưa ra những tiêu chí về nhân tài phù hợp với hoạt động sản xuất và kinh doanh của mình, từ đó mới có thể lên chiến lược quản trị nhân tài một cách hiệu quả.

Tại Hội thảo “Quản trị và phát triển nhân tài” do trường Đại học Ngoại thương tổ chức, bà Vũ Thị Mai, Giám đốc nhân sự tại Tập đoàn Viettel, nêu hai quan điểm về quản trị nhân tài.

Trên các trang web tuyển dụng có thể bắt gặp nhiều doanh nghiệp đăng tuyển vị trí TA (Talent Acquisition – Tuyển dụng và thu hút nhân tài). Tuy nhiên, khi hỏi rõ, công việc chính của họ hầu hết sẽ là tuyển dụng… tất cả các nhân sự. Vậy liệu có phải tất cả các nhân sự trong doanh nghiệp đều là nhân tài?

Thực ra, điều này hoàn toàn có thể. Đó là trường phái bao trùm (inclusive) trong quản trị nhân tài. Doanh nghiệp theo trường phái này cho rằng tất cả các cá nhân trong doanh nghiệp đều là và có khả năng trở thành nhân tài, thông qua việc đào tạo phát triển cá nhân và trải nghiệm công việc.

Trong khi đó, theo triết lý nhân tài của Meyers và van Woerkom (2014), một doanh nghiệp có thể chú trọng tập trung thu hút, đào tạo và phát triển vào một nhóm nhỏ nhân sự có năng lực và có tiềm năng phát triển trong doanh nghiệp. Đây là trường phái tập trung (exclusive) trong quản trị nhân tài.

Thay vì đầu tư dàn trải vào tất cả các nhân sự, một số doanh nghiệp lại tập trung đầu tư vào một nhóm nhỏ nhân sự tạo ra giá trị lớn. Đây là bức tranh mà doanh nghiệp cần xác định rằng quản trị nhân tài trong doanh nghiệp tức là sẽ tập trung vào đối tượng nào?

Theo quan điểm bao trùm, mọi nguồn lực của doanh nghiệp đều là nhân tài, mọi người đều có cơ hội phát triển bản thân, vì vậy rất dễ truyền thông trong nhân sự. Thứ hai, khi đó, các chiến lược nhân sự được đánh theo số đông nên rất dễ triển khai.

Trong khi đó, nếu doanh nghiệp tập trung vào một nhóm nhân tài nhỏ hơn thì doanh nghiệp có thể tiết kiệm chi phí đầu tư cho nhân tài, trên tổng thể. Thêm vào đó, doanh nghiệp cũng có thể tập trung nguồn lực vào lực lượng quan trọng, chủ chốt và cốt lõi của tổ chức.

Tuy nhiên, việc tập trung đầu tư một nhóm nhỏ nhân tài ở trong tổ chức có thể sẽ tạo ra văn hóa cạnh tranh không lành mạnh. Nếu công tác truyền thông doanh nghiệp không tốt thì có thể dẫn đến bầu không khí không hoàn toàn thoải mái trong tổ chức, gây mất tinh thần và sự gắn kết của những cán bộ nhân viên không thuộc nhóm nhân tài.

Với những ưu nhược điểm như vậy, triết lí bao trùm thường phù hợp với các doanh nghiệp nhỏ, và triết lí tập trung thường phù hợp với các doanh nghiệp, tập đoàn lớn. Tuy vậy, việc lựa chọn mô hình quản trị nhân tài như thế nào phụ thuộc vào ý chí và mong muốn của bản thân doanh nghiệp.

Theo bà Mai, tại Việt Nam, rất nhiều doanh nghiệp hiện nay đang hướng tới mô hình quản trị tập trung. Và Viettel là một ví dụ điển hình trong số đó.

Tối ưu nguồn lực bằng quản trị nhân tài

“Tôi đồng ý rằng mỗi doanh nghiệp đều có các vị trí tạo ra những nguồn lực nhất định, nhưng với những doanh nghiệp lớn, đặc biệt là những doanh nghiệp đa ngành nghề như Viettel, chúng tôi quan tâm đến câu chuyện 20/80. Tức là chúng tôi tin rằng có 20% những vị trí trong tổ chức sẽ tạo ra 80% kết quả cuối cùng, do vậy trong quá trình quản trị nhân tài, chúng tôi thiên nhiều hơn vào câu chuyện tập trung vào một số nhóm cán bộ nhân viên nhất định để đào tạo và phát triển tiềm năng dựa trên các năng lực của mình”, bà Mai cho hay.

Nhân tài, họ là ai?

Vậy những ai là nhân tài trong doanh nghiệp? Họ có vai trò và vị thế như thế nào? Và vì sao lại cần quản trị nhân tài trong tổ chức, doanh nghiệp? Hầu hết các tổ chức, các doanh nghiệp đều có những định nghĩa, khái niệm khác nhau về nhân tài.

Theo Talent management framework (UoL, GF, EY), “nhân tài là những người có tiềm năng để chuyển lên một vị trí có trách nhiệm/ độ phức tạp cao hơn trong vòng 3 năm tới”.

Một công trình nghiên cứu của McKinsey đã chỉ ra rằng, với công việc càng phức tạp, giá trị nhân tài càng thể hiện rõ. Với những công việc giản đơn, năng suất lao động của người có thành tích tốt bằng 1,5 lần người có thành tích trung bình. Trong khi đó, với những công việc phức tạp rất cao, năng suất lao động của người có thành tích tốt có thể cao gấp 8 lần người có thành tích trung bình.

Vì vậy, cùng một nguồn lực, việc doanh nghiệp muốn tập trung vào những nhóm công việc nào cũng là tiêu chí khiến doanh nghiệp có thể đưa ra lựa chọn mô hình phù hợp trong quản trị nhân tài. Quản trị nhân tài theo triết lí tập trung, McKinsey tập trung vào 5% những vị trí tạo ra 95% giá trị trong tổ chức. BCG cũng tập trung vào những nhóm nhân viên thuộc top 150, top 350 hay top 2% chứ không đầu tư dàn trải cho toàn doanh nghiệp.

Bain & Company tập trung vào 15% lực lượng lao động, khoảng 1/7 tổng số lao động sẽ trở thành những ngôi sao trong hệ thống của họ. Microsoft cũng có một chiến lược quan tâm đến 4-5% trong chính sách quản trị nhân tài.

Khi tiếp cận vấn đề quản trị nhân tài, doanh nghiệp thường xác định theo mô hình 3P (Position – vị trí, performance – thành tích và potential – tiềm năng). Thường các doanh nghiệp sẽ tập trung vào chữ P đầu tiên – vị trí để khoanh vùng nhân tài.

Có thể thấy khi khoanh vùng nhân tài theo vị trí, nhiều doanh nghiệp có cách sắp xếp nhân tài tương đối truyền thống: đã là nhân tài thì thường phải làm ở vị trí cấp cao hoặc các vị trí cấp cao chỉ tuyển dụng nhân tài. Điều này tương đối phổ biến ở các doanh nghiệp, kể cả những doanh nghiệp, tổ chức lớn.

Trong khi đó, hiện tại, một số doanh nghiệp đã quan tâm nhiều hơn đến câu chuyện giá trị của nhân tài (talent to value). Trong trường hợp này, nhân tài là những người có năng lực lõi mà doanh nghiệp cần và có tác động lớn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy, nhân tài có thể rải rác ở nhiều vị trí trong doanh nghiệp, thay vì tập trung hết vào đội ngũ quản lý.

Nhận xét về vấn đề này, bà Mai Vũ cho biết: “Doanh nghiệp đừng nên nghĩ rằng những lớp quản lý cấp dưới một hay hai cấp bậc so với CEO thì sẽ là lớp tạo ra giá trị. Nhân tài sẽ là những vị trí có khả năng tác động lớn đến tổ chức. Vì vậy, chúng ta phải đánh giá cụ thể. Với cách tiếp cận về giá trị, doanh nghiệp sẽ nhặt các vị trí khác nhau trong tổ chức và tạo ra các năng lực lõi và các vị trí chủ chốt mà các tổ chức cần”.

Một nghiên cứu khác của McKinsey cho thấy, không phải cứ những vị trí ở lớp cấp cao đều là những vị trí tạo ra giá trị lớn nhất. Có thể thấy nhân tài thuộc vị trí mới cũng có thể đóng góp 10% giá trị cốt lõi nhất cho tổ chức.

Quản trị nhân tài: Khi nguồn lực được tối ưu
Nguồn: McKinsey

Ngoài ra, về phương pháp luận, hoạt động quản trị nhân tài của các doanh nghiệp trên thế giới cũng sẽ phân loại và xác định nhân tài dựa trên mô hình nine box (9 ô vuông phân loại nhân tài) trong doanh nghiệp. Mặc dù có nhiều cách thực hiện nhưng tựu chung, mô hình “nine box” được xây dựng dựa trên hai trục lớn nhất là thành tích (performance) và tiềm năng phát triển (potential) trong tương lai.

Theo đó, doanh nghiệp sẽ đo lường thành tích của các cá nhân trong tổ chức dựa trên mức độ hoàn thành KPI, dựa trên chất lượng công việc được hoàn thành. Trong khi đó, theo mô hình của Gartner, tiềm năng phát triển của nhân sự sẽ được đo lường thông qua khả năng, sự gắn kết và khát vọng.

Thông qua những chỉ số này, nhân sự sẽ được xếp hạng trong nine box để xác định xem cá nhân đó có thuộc đội ngũ nhân tài hay không. Mô hình này cũng giúp doanh nghiệp có thể dễ dàng xác định được mức độ đầu tư cho nhân viên ở thứ hạng tương ứng.

Ninebox cũng là mô hình mà sẽ giúp phân bổ cái nguồn lực theo thứ tự ưu tiên về đầu tư cho nhân tài. Ví dụ, theo AIHR, tỷ lệ chi phí đầu tư cho nhóm nhân tài nên chiếm khoảng 52% tổng chi phí cho nguồn nhân sự.

Kết quả khảo sát của Korn Ferry cho thấy các công ty thường chi trả cho nhóm 1-A nhiều hơn so với tất cả các cán bộ nhân viên 25% thu nhập cố định và 50% thưởng. So với các cán bộ nhân viên có hiệu quả công việc trung bình, nhóm 1-A được chi trả nhiều hơn khoảng 18% về cả thu nhập cố định và thưởng.

Quản trị nhân tài: Khi nguồn lực được tối ưu 1
Mô hình phân bổ nguồn lực trong nine box (Nguồn: AIHR)

Giả dụ, khi phân bộ 100 USD trong doanh nghiệp, theo mô hình này, thì có đến 22 USD nên được đầu tư cho nhóm 1A là nhóm tài năng nhất. Hai cái ô kế cận là 1B và 2A chúng ta nên đầu tư khoản tiền khoảng 15 USD. Và với những nhân viên được xếp vào ô mờ nhất trong mô hình, doanh nghiệp chỉ nên dành 1 USD và thậm chí nên cân nhắc có giữ lại nhân viên thuộc nhóm này hay không. 

Chìa khóa thu hút nhân tài của IHG Hotels & Resorts

Chìa khóa thu hút nhân tài của IHG Hotels & Resorts

Tiêu điểm -  2 năm

Để thu hút nhân tài ưu tú từ các thị trường trong và ngoài ngành, IHG đã và đang áp dụng chiến lược tuyển dụng và giữ chân nhân sự, trong đó tập trung nâng cao việc phát triển con người.

Tuyển dụng nhân tài nhờ tư duy tiếp thị kỹ thuật số

Tuyển dụng nhân tài nhờ tư duy tiếp thị kỹ thuật số

Diễn đàn quản trị -  2 năm

Người làm tuyển dụng giờ đây còn phải mang trong mình tư duy của một người làm tiếp thị thực thụ để tập trung vào xây dựng thương hiệu tuyển dụng bằng những nội dung hấp dẫn một cách đều đặn và trong dài hạn để thu hút được ứng viên tiềm năng.

Đang xây dựng đề án chiến lược quốc gia thu hút nhân tài

Đang xây dựng đề án chiến lược quốc gia thu hút nhân tài

Tiêu điểm -  2 năm

Bộ Nội vụ đang xây dựng đề án chiến lược quốc gia thu hút nhân tài, trong đó có bộ cơ chế, chính sách hấp dẫn hơn, tốt hơn, đủ mạnh để thu hút. Thủ tướng cũng yêu cầu cố gắng năm tới có nghị định tổng thể, bao quát để thu hút và trọng dụng nhân tài, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết.

Tổng bí thư: Thiếu cơ chế trọng dụng nhân tài

Tổng bí thư: Thiếu cơ chế trọng dụng nhân tài

Leader talk -  2 năm

Công tác tổ chức, cán bộ và thực hiện trách nhiệm nêu gương của đảng viên có mặt còn hạn chế; chưa thật sự bảo đảm tính dân chủ, minh bạch, thiếu cơ chế phát hiện, bồi dưỡng và sử dụng, trọng dụng nhân tài; chưa kiểm soát tốt được quyền lực trong công tác cán bộ, theo Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Bão chi phí cuốn phăng lợi nhuận ngành F&B

Bão chi phí cuốn phăng lợi nhuận ngành F&B

Diễn đàn quản trị -  16 giờ

Trước áp lực chi phí gia tăng, doanh nghiệp F&B đối mặt bài toán sống còn: tăng giá để bảo toàn lợi nhuận hay tối ưu vận hành để giữ chân khách hàng?

Filum AI chốt deal triệu đô giữa mùa đông gọi vốn

Filum AI chốt deal triệu đô giữa mùa đông gọi vốn

Diễn đàn quản trị -  1 ngày

Filum AI vừa gọi vốn thành công 1 triệu USD khi thị trường đầu tư mạo hiểm đang có nhiều thách thức, khẳng định tiềm năng của AI trong lĩnh vực quản trị trải nghiệm khách hàng.

Sức mạnh quản trị ở Vinare: Khi nữ giới đánh bật 'hòn đá tảng'

Sức mạnh quản trị ở Vinare: Khi nữ giới đánh bật 'hòn đá tảng'

Diễn đàn quản trị -  2 ngày

Tại Vinare, đa dạng không chỉ là con số mà còn là một chiến lược giúp nâng cao hiệu quả quản trị và tạo ra giá trị bền vững.

Sát cánh cùng người khổng lồ trong cuộc đua AI

Sát cánh cùng người khổng lồ trong cuộc đua AI

Diễn đàn quản trị -  5 ngày

Các doanh nghiệp có thể gia tăng sức mạnh trong cuộc đua AI bằng cách hợp tác với những 'người khổng lồ' trên toàn cầu.

Từ ngân hàng số đến siêu máy tính: Cách AI cách mạng hoá hiệu suất kinh doanh

Từ ngân hàng số đến siêu máy tính: Cách AI cách mạng hoá hiệu suất kinh doanh

Diễn đàn quản trị -  5 ngày

Các sáng kiến mới trong trí tuệ nhân tạo và bán dẫn đang thúc đẩy những đột phá quan trọng, mở ra cơ hội phát triển mạnh mẽ cho nhiều lĩnh vực.

Nhựa và cao su trước thách thức xanh hóa

Nhựa và cao su trước thách thức xanh hóa

Phát triển bền vững -  3 giờ

Các ngành nhựa và cao su đang chủ động xanh hóa, áp dụng kinh tế tuần hoàn để đáp ứng yêu cầu thị trường cũng như các quy định của pháp luật.

Doanh nghiệp logistics đối mặt áp lực phải xanh hoá

Doanh nghiệp logistics đối mặt áp lực phải xanh hoá

Phát triển bền vững -  8 giờ

Logistics xanh không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc, nếu không chuyển đổi doanh nghiệp ngành này sẽ bị loại khỏi “sân chơi” toàn cầu.

Chương mới của làn sóng đầu tư Hoa Kỳ vào Việt Nam

Chương mới của làn sóng đầu tư Hoa Kỳ vào Việt Nam

Tiêu điểm -  12 giờ

Các doanh nghiệp Hoa Kỳ đang tăng mức độ quan tâm và mở rộng đầu tư tại Việt Nam, tập trung vào công nghệ cao, năng lượng và chuỗi cung ứng, đánh dấu một bước tiến mới.

Bất động sản cởi trói, nợ xấu ngân hàng thoái lui

Bất động sản cởi trói, nợ xấu ngân hàng thoái lui

Tài chính -  12 giờ

Các chuyên gia tài chính đều chung góc nhìn tích cực về sự cải thiện chất lượng tài sản ngân hàng cùng sự hồi phục chung của nền kinh tế, đặc biệt với những tháo gỡ ở nhóm ngành bất động sản.

Sở hữu 'thần dược', The Komorebi dẫn đầu xu hướng sống nghỉ dưỡng xa xỉ gắn với chăm sóc sức khỏe

Sở hữu 'thần dược', The Komorebi dẫn đầu xu hướng sống nghỉ dưỡng xa xỉ gắn với chăm sóc sức khỏe

Nhịp cầu kinh doanh -  13 giờ

Tại phân khu phong cách Nhật The Komorebi (Vinhomes Royal Island, Hải Phòng), đặc quyền tắm khoáng nóng Onsen suốt bốn mùa mang đến cho cư dân trải nghiệm nghỉ dưỡng đỉnh cao ngay tại nhà, đồng thời đưa phân khu trở thành điểm đến dẫn đầu xu hướng du lịch chăm sóc sức khỏe tại miền Bắc.

SeABank triển khai gói vay tín chấp 300 tỷ đồng lãi suất ưu đãi dành cho phụ nữ

SeABank triển khai gói vay tín chấp 300 tỷ đồng lãi suất ưu đãi dành cho phụ nữ

Nhịp cầu kinh doanh -  13 giờ

Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, HOSE: SSB) triển khai gói vay tín chấp 300 tỷ đồng cho các nữ hội viên Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam giúp nâng cao vai trò của phụ nữ trong xã hội hiện đại, tạo điều kiện cho phụ nữ phát triển kinh tế, mang đến một cuộc sống sung túc và hạnh phúc dài lâu.

Chuyển nhượng vốn: Những lưu ý để tránh bị phạt thuế

Chuyển nhượng vốn: Những lưu ý để tránh bị phạt thuế

Sổ tay quản trị -  14 giờ

Chuyển nhượng vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro thuế, từ việc xác định đúng loại thuế, tính toán thuế suất, đến các quy định về khai báo và tránh bị truy thu, phạt.