Trợ giá cho xe buýt thế nào cho đúng?

Nhật Hạ Thứ tư, 27/07/2022 - 15:11

Việc trợ giá đối với xe buýt là cần thiết. Tuy nhiên, cách thức trợ giá lại cần thay đổi để không phải “lấy tiền trợ giá” mà “khuyến khích cung cấp dịch vụ tốt hơn”.

Trợ giá vẫn lỗ, không trợ giá lại ‘sống khỏe’

Thực tế, có những địa phương mỗi năm chi hàng nghìn tỷ đồng để trợ giá, nhưng doanh nghiệp xe buýt vẫn kêu lỗ, trong khi đó có địa phương 100% xe buýt không được trợ giá nhưng ‘sống khỏe’.

Đặc biệt, thời gian gần đây, một doanh nghiệp xe buýt ở Hà Nội đã xin trả lại tuyến. Đây là việc chưa từng có tiền lệ trong kinh doanh vận tải công cộng, gây xôn xao dư luận. Đồng thời một loạt đơn vị kinh doanh vận tải xe buýt tại TP.HCM cũng ‘đồng thanh’ kêu lỗ vì không có khách hàng.

Mặt khác, tại một số tỉnh như Bắc Giang, Thái Nguyên, Đắk Lắk…, doanh nghiệp xe buýt mặc dù không được trợ giá nhưng vẫn đang kinh doanh hiệu quả.

Về thực trạng này, ông Đào Viết Ánh, Tổng giám đốc Công ty cổ phần xe khách Phương Trang – FUTA Bus Lines nhận định: khi tham gia đấu thầu một tuyến xe buýt, doanh nghiệp sẽ được biết mức trợ giá ở trong đó. Sau khi tiếp nhận thông tin, doanh nghiệp có trách nhiệm khảo sát, tính toán tất cả chi phí để từ đó biết được mức trợ giá có phù hợp không.

Khi đã quyết định tham gia đấu thầu và nhận đặt hàng với mức trợ giá ấn định thì không thể than lỗ để lấy lý do bỏ tuyến, ngưng tuyến, không tiếp tục khai thác.

Theo ông Ánh, doanh nghiệp khi đã nhận trợ giá từ ngân sách nhà nước, doanh nghiệp có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ của mình, không thể báo lỗ, yêu cầu tăng mức trợ giá hay ngừng khai thác tuyến như hiện nay.

Được biết, trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp kinh doanh xe buýt kêu than, mới đây, công ty Phương Trang đã mở thêm 8 tuyến xe buýt mới tại Khánh Hòa vào hạ tuần tháng 4 năm nay.

Xuất khẩu xe buýt thương hiệu Việt

Ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho biết, cơ chế chính sách mỗi tỉnh mỗi khác. Ở khu vực Hà Nội, doanh nghiệp kinh doanh xe buýt thống lĩnh thị trường là Tổng công ty vận tải Hà Nội. Đây là ‘con cưng’ của Hà Nội, được rất nhiều ưu đãi của thành phố. Còn TP.HCM lại không ưu tiên cho doanh nghiệp nào.

Sự khác nhau trong cách điều hành chính sách khiến có địa phương phát triển tốt xe buýt nhưng có địa phương gặp trục trặc, có địa phương dựa hoàn toàn vào một doanh nghiệp làm chủ lực để thực hiện, để ổn định, ở thành phố khác lại thả lỏng, từ đó có sự cạnh tranh vô lối. Như vậy, các doanh nghiệp rất bị động về đấu thầu và đăng ký. Theo ông Thanh, đó là thực trạng hiện nay.

Trợ giá cho xe buýt thế nào cho đúng? 1

Cần hiểu đúng ý nghĩa của trợ giá

Dù được trợ giá nhưng doanh nghiệp cứ ‘đến hẹn lại than lỗ’, trong khi ‘khách hàng vẫn quay lưng’. Vậy trợ giá mà dân không sử dụng, để xe chạy rỗng thì có lãng phí không? Trả lời câu hỏi này tại tọa đàm “Để xe buýt thực sự là một lựa chọn văn minh” mới đây, TS. Lưu Bình Nhưỡng, Phó trưởng ban Dân nguyện của Ủy ban thường vụ Quốc hội cho rằng với doanh nghiệp đã nghiên cứu thị trường sau đó mới xây dựng kế hoạch để làm tuyến như Phương Trang đã khẳng định “không cần trợ giá vẫn có lãi. Nếu làm tốt, trợ giá là thừa”.

Trong khi đó, ở các doanh nghiệp khác, nếu nhăm nhăm vào trợ giá mà bản chất muốn đào "bầu sữa" của Nhà nước thì đương nhiên không hiệu quả, theo ông Nhưỡng.

Phương Trang chú ý đến chất lượng dịch vụ, khách được phục vụ tốt, an toàn và những mục tiêu đặt ra… thì sẽ có hiệu quả kinh tế. Yếu tố chủ quan quyết định chứ không chỉ may mắn. Đây là doanh nghiệp lớn và rất mạnh dạn khi xác định lỗ và chịu rủi ro để thành công.

Như vậy, có thể thấy rõ một công thức là phương tiện hiện đại + chất lượng tốt, hài lòng khách hàng = hạch toán tốt… Sự khác biệt giữa Phương Trang với các doanh nghiệp khác là quản lý và phục vụ. Chính vì vậy họ có thể khẳng định không cần trợ giá vẫn hiệu quả, ông Nhưỡng phân tích.

Tuy nhiên, TS. Lưu Bình Nhưỡng vẫn cho rằng, xe buýt vẫn cần được trợ giá bởi đây vẫn là giao thông công cộng. Phải xác định không phải trợ giá để làm được xe buýt mà trợ giá cho một số đối tượng nhất định trong xã hội như công nhân, người nghèo, người có công cách mạng, người già... Xe buýt phục vụ đối tượng ấy thì được lấy tiền trợ giá để phục vụ.

Trợ giá phải có mục tiêu

Doanh nghiệp xe buýt thực hiện các chính sách xã hội thông qua các dịch vụ công thì đương nhiên là trợ giá. Nhưng không thể vì làm ăn thua lỗ mà cần Nhà nước trợ giá. Do đó, ông Nhưỡng nhấn mạnh “trợ giá phải có mục tiêu”, cần phân biệt rõ giữa kinh tế và xã hội thì mới tạo ra sự công bằng.

Việc không đấu thầu đã tạo ra một sự độc quyền, mà lại trợ giá nữa thì có nghĩa được hưởng 2 ưu đãi một cách hết sức phi lý. Chưa bàn đến lãng phí hay không nhưng rõ ràng là tạo ra sự bất công giữa các doanh nghiệp cùng dịch vụ.

“Giữa các doanh nghiệp phải có một mặt bằng và phải thi đấu bằng thực lực chứ không phải bằng mối quan hệ, bằng đi đêm ngầm”, ông Nhưỡng nhấn mạnh.

VinFast chạy thử nghiệm mẫu xe buýt điện đầu tiên

Trợ giá cho người dùng xe buýt, đương nhiên phải thông qua doanh nghiệp kinh doanh xe buýt. Ông Thanh cho rằng quan trọng nhất là kiểm soát nguồn thu. Cách trợ giá phải rõ tổng chi thế nào thì trợ giá, thu bao nhiêu tập trung cho doanh nghiệp để thanh quyết toán. Khuyến khích đưa doanh nghiệp đổi mới dịch vụ và phương tiện, doanh thu càng cao càng phải khuyến khích, chứ không khoán.

Tóm lại, TS. Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho rằng, trợ giá cho xe buýt là cần thiết bởi đây là dịch vụ công thiết yếu của xã hội và rất nhiều người cần được hỗ trợ. Nhưng cách thức trợ giá như thế nào để không phải lấy tiền trợ giá mà khuyến khích cung cấp dịch vụ tốt hơn.

Phê duyệt lộ trình xanh hóa ngành giao thông tới năm 2050

Phê duyệt lộ trình xanh hóa ngành giao thông tới năm 2050

Phát triển bền vững -  3 năm
Trong lộ trình chuyển đổi năng lượng xanh, từ năm 2025, tất cả các xe buýt thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh.
Phê duyệt lộ trình xanh hóa ngành giao thông tới năm 2050

Phê duyệt lộ trình xanh hóa ngành giao thông tới năm 2050

Phát triển bền vững -  3 năm
Trong lộ trình chuyển đổi năng lượng xanh, từ năm 2025, tất cả các xe buýt thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh.
Ăn uống tại chỗ, xe buýt, taxi tại Hà Nội được khôi phục từ ngày 14/10

Ăn uống tại chỗ, xe buýt, taxi tại Hà Nội được khôi phục từ ngày 14/10

Tiêu điểm -  4 năm

Nhiều hoạt động tại Hà Nội được khôi phục từ ngày 14/10 gồm ăn uống tại chỗ, xe buýt, xe taxi, mở cửa công viên, khách sạn.

VinFast chạy thử nghiệm mẫu xe buýt điện đầu tiên

VinFast chạy thử nghiệm mẫu xe buýt điện đầu tiên

Nhịp cầu kinh doanh -  5 năm

VinFast vừa tiến hành chạy thử nghiệm mẫu xe buýt điện đầu tiên trong khuôn viên nhà máy tại Hải Phòng.

Startup Việt ứng dụng bản đồ xe buýt chống Covid-19

Startup Việt ứng dụng bản đồ xe buýt chống Covid-19

Khởi nghiệp -  5 năm

Sau nhiều ngày triển khai và hoàn thiện, hiện tại cơ sở dữ liệu về các địa điểm liên quan đến dịch bệnh đã được đội ngũ BusMap cùng với cổng thông tin 1022 Đà Nẵng cập nhật chính xác với đầy đủ thông tin cần thiết cung cấp cho người dân.

TP. HCM có ứng dụng dành riêng cho người đi xe buýt

TP. HCM có ứng dụng dành riêng cho người đi xe buýt

Khởi nghiệp -  5 năm

Theo lãnh đạo thành phố, ứng dụng Go!Bus được hợp tác và phát triển bởi các doanh nghiệp là Hệ thống Thông tin FPT (FPT IS) và Grab Việt Nam, với thông điệp "Mang trạm xe buýt về gần bạn".

52 người chết và mất tích do lũ ở Nam Trung Bộ

52 người chết và mất tích do lũ ở Nam Trung Bộ

Tiêu điểm -  1 ngày

Đợt lũ ở Nam Trung Bộ đang diễn ra, Đắk Lắk và Khánh Hòa là hai địa phương chịu thiệt hại nặng nề nhất về người, lần lượt ghi nhận 16 và 14 người chết.

Ngày 21/11 là ngày gì? Ý nghĩa và các sự kiện nổi bật ngày 21 tháng 11

Ngày 21/11 là ngày gì? Ý nghĩa và các sự kiện nổi bật ngày 21 tháng 11

Tiêu điểm -  1 ngày

Ngày 21/11 là ngày gì? Tìm hiểu ý nghĩa, các sự kiện lịch sử quan trọng của Việt Nam và thế giới diễn ra ngày 21 tháng 11 trong nhiều thời kỳ.

Liên hoan phim XXIV: Bước ngoặt kinh tế sáng tạo của điện ảnh Việt

Liên hoan phim XXIV: Bước ngoặt kinh tế sáng tạo của điện ảnh Việt

Tiêu điểm -  1 ngày

Liên hoan phim Việt Nam lần thứ XXIV đánh dấu bước chuyển của điện ảnh Việt, từ sân chơi nghệ thuật sang một ngành kinh tế sáng tạo với tham vọng hội nhập toàn cầu.

Ngày 20/11 là ngày gì - Dấu ấn Việt Nam và thế giới trong dòng chảy lịch sử

Ngày 20/11 là ngày gì - Dấu ấn Việt Nam và thế giới trong dòng chảy lịch sử

Tiêu điểm -  2 ngày

Ngày 20/11 hàng năm từ lâu đã trở thành một mốc thời gian thân thuộc với người Việt Nam, gắn liền với truyền thống “tôn sư trọng đạo” và những ký ức học trò đầy cảm xúc. Nhưng nếu nhìn rộng hơn ra bối cảnh quốc tế, có thể thấy ngày 20/11 cũng là thời điểm diễn ra rất nhiều sự kiện mang tính bước ngoặt của lịch sử thế giới – từ những biến chuyển lớn của nền chính trị quốc tế, các phát minh khoa học – công nghệ, cho tới những quyết định quan trọng về quyền con người.

Lũ ở Nam Trung Bộ vượt mức lịch sử

Lũ ở Nam Trung Bộ vượt mức lịch sử

Tiêu điểm -  2 ngày

Lũ lớn nhiều ngày qua đang nhấn chìm các tỉnh Nam Trung Bộ – Tây Nguyên, với nhiều điểm vượt mốc lịch sử, buộc chính quyền kích hoạt biện pháp ứng cứu cao nhất.

Ngân hàng chịu áp lực khi chạm trần tăng trưởng tín dụng

Ngân hàng chịu áp lực khi chạm trần tăng trưởng tín dụng

Tài chính -  10 giờ

Tín dụng được dự báo duy trì cao, nhưng áp lực huy động và lãi suất tăng khiến việc cân đối vốn ngày càng khó khăn khi nhiều ngân hàng đã gần chạm hạn mức.

Kinh doanh thuận lợi, Eco Plastic muốn chuyển sàn chứng khoán

Kinh doanh thuận lợi, Eco Plastic muốn chuyển sàn chứng khoán

Doanh nghiệp -  10 giờ

Công ty CP Nhựa sinh thái Việt Nam (Eco Plastic) có kế hoạch niêm yết trên sàn HoSE chỉ sau hơn một năm lên Upcom, trong bối cảnh kinh doanh thuận lợi.

KIS Việt Nam gia nhập làn sóng tăng vốn

KIS Việt Nam gia nhập làn sóng tăng vốn

Tài chính -  18 giờ

Kế hoạch tăng vốn để bổ sung cho hoạt động cho vay ký quỹ và tự doanh chứng khoán, công ty kỳ vọng có thêm dư địa tăng trưởng hai mảng then chốt này.

F88 lấy con người làm trung tâm, văn hoá doanh nghiệp làm sức mạnh

F88 lấy con người làm trung tâm, văn hoá doanh nghiệp làm sức mạnh

Diễn đàn quản trị -  18 giờ

F88 nhận cú đúp giải thưởng từ Anphabe, được vinh danh là "nơi làm việc tốt nhất Việt Nam" và doanh nghiệp sở hữu nguồn nhân lực hạnh phúc.

Nguồn cung văn phòng cho thuê ngoài trung tâm Hà Nội tăng mạnh

Nguồn cung văn phòng cho thuê ngoài trung tâm Hà Nội tăng mạnh

Bất động sản -  19 giờ

Xu hướng dịch chuyển trên thị trường văn phòng Hà Nội đang ngày càng rõ nét khi nguồn cung lớn được mở rộng ra ngoài khu vực trung tâm.

Vững nội lực, sắc tầm nhìn, TPBank vươn tầm vững mạnh toàn cầu

Vững nội lực, sắc tầm nhìn, TPBank vươn tầm vững mạnh toàn cầu

Tài chính -  20 giờ

TPBank tiếp tục khẳng định vị thế khi được The Asian Banker (TAB Global) vinh danh là “ngân hàng vững mạnh hàng đầu Việt Nam năm 2025”, dựa trên các chỉ số tài chính vượt trội.

Cuộc đua sở hữu bất động sản cạnh trung tâm nightlife Cosmo Bay tại Vinhomes Cần Giờ

Cuộc đua sở hữu bất động sản cạnh trung tâm nightlife Cosmo Bay tại Vinhomes Cần Giờ

Nhịp cầu kinh doanh -  1 ngày

Bất động sản trên trục Tương Lai và Vịnh Ngọc 48, kế cận trung tâm nightlife Cosmo Bay (Vinhomes Green Paradise, Cần Giờ, TP.HCM), được ví như “mỏ vàng” mà mọi nhà đầu tư đều muốn sở hữu.

Đọc nhiều