"Ở Mekong Capital, chúng tôi không cố gắng để nhân viên cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Chúng tôi tạo ra môi trường để họ tận hưởng và trải nghiệm cuộc sống ngay tại nơi làm việc".
Đó là chia sẻ của bà Nguyễn Thị Minh Giang, Tổng giám đốc khối nhân tài và văn hóa doanh nghiệp của Mekong Capital về một trong những tiêu chí trong xây dựng văn hóa doanh nghiệp mà bà Giang gọi là "work-life integration" (WLI) - sự hòa hợp giữa cuộc đời và công việc.
Nghe thì rất hay nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng có điều kiện để tạo ra được một môi trường làm việc đáng để nhân viên “tận hưởng và trải nghiệm”. Nhất là với những doanh nghiệp còn đang phải vật lộn tồn tại.
Nếu chúng ta hiểu sự “tận hưởng và trải nghiệm cuộc sống” là văn phòng to đẹp, tiện nghi, có những không gian để thư giãn, có đồ ăn vặt, có bữa trưa “chuẩn cơm mẹ nấu”, được đi du lịch liên tục, định kỳ có những sự kiện, tiệc tùng tưng bừng… thì những doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp khởi nghiệp còn nghèo không có cửa để theo quan điểm về hòa hợp giữa cuộc đời và công việc này.
Nhưng rất may, “cuộc sống” không chỉ được định nghĩa cứng nhắc bởi số mét vuông sàn, số tầng của toà nhà, chất liệu nội thất, hãng điều hoà, máy vi tính, máy chiếu, hàm lượng dinh dưỡng trong khẩu phần ăn… Sự “tận hưởng và trải nghiệm”, với một số người, không hoặc chưa nhất thiết phải là ăn sung, mặc sướng, ở tiện nghi.
Với nhiều người, tận hưởng và trải nghiệm là được làm thứ mình thích, mình có khả năng, được thách thức bản thân mỗi ngày, được thấy mình hoàn thiện và trưởng thành hơn, được làm hết sức quẩy hết mình trong một team máu lửa gắn kết, thậm chí càng khổ, càng bầm dập lại càng thích.
Vì thế, để thực hiện WLI thì quan trọng nhất là doanh nghiệp phải hiểu mình là ai, đang ở đâu, muốn đi tới đâu rồi chọn những con người phù hợp với quan điểm WLI của mình để cùng lên “xe buýt”. Ngược lại, người lao động cũng nên tự xác định trước xem mình thuộc trường phái WLI nào rồi hãy chọn xe để bước lên, tránh ngộ nhận rồi làm khổ nhau.
Tất nhiên, đảm bảo được sự tận hưởng và trải nghiệm cuộc sống cho nhân viên theo hướng thoả mãn cả đời sống vật chất và tinh thần ở mức độ cao là lý tưởng. Đó nên là mục tiêu, là cái đích phấn đấu của doanh nghiệp nếu doanh nghiệp muốn người lao động gắn bó với mình thật lâu.
Còn nếu nhắm thấy sự hoàn hảo đó là khó quá thì làm tốt một vế nào đó thôi cũng chẳng sao. Vì vốn dĩ cuộc đời của người lao động cũng chia ra làm những quãng khác nhau. Có quãng họ ưu tiên học hỏi và phát triển kiến thức, kỹ năng, tích lũy kinh nghiệm. Có quãng họ ưu tiên thu nhập. Có quãng họ thích sự thử thách, phiêu lưu. Có quãng họ cần một nơi bình yên, an toàn…
Mỗi một quãng thời gian, người lao động tìm đến một doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp đủ lớn, đủ rộng thì có thể đáp ứng tất cả các quãng này của một đời nhân sự. Công việc lúc đó của bộ phận quản trị nguồn nhân lực là đặt nhân sự đang ở quãng nào vào đúng vị trí công việc phù hợp với quãng đó. Còn doanh nghiệp không đủ lớn thì cần biết mình thuộc ngành hàng nào, định vị, văn hoá, chiến lược của mình ra sao để chọn nhân sự với quãng đời lao động phù hợp.
Có những công ty chuyên là ngôi trường sau đại học, là bệ phóng cho những tài năng. Có những công ty là “máy ép hoa quả”, nhân sự đến đây sẽ được trả lương, thưởng rất cao nhưng khối lượng công việc cũng siêu kinh khủng. Ép xong, ép hết thì nói lời tạm biệt chuẩn quy luật cung cầu. Mọi thứ rất công bằng! Lại có những công ty mãi mãi là chốn yên bình, mọi người quây quần như gia đình, cứ từ tốn, túc tắc mà đi…
Nên chốt lại, trong xây dựng văn hoá doanh nghiệp, điều đầu tiên và quan trọng nhất vẫn là sự phù hợp. Sự hoà hợp hay tách bạch giữa công việc và cuộc sống hay bất cứ quan điểm, mô hình nào cũng tốt nếu doanh nghiệp thu hút được nhận sự phù hợp và họ gắn bó với doanh nghiệp trọn vẹn một quãng đời lao động.
(*) Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả Vũ Trung Hiệp, Phó chủ tịch điều hành Câu lạc bộ Tiếp thị & Truyền thông Việt Nam (VMCC).
