Bão chi phí cuốn phăng lợi nhuận ngành F&B

Đặng Hoa Thứ tư, 19/03/2025 - 08:00
Nghe audio
0:00

Trước áp lực chi phí gia tăng, doanh nghiệp F&B đối mặt bài toán sống còn: tăng giá để bảo toàn lợi nhuận hay tối ưu vận hành để giữ chân khách hàng?

Doanh nghiệp F&B đang chịu sức ép lớn từ việc chi phí gia tăng. Ảnh: iPOS.vn

Áp lực chi phí đè nặng ngành F&B

Hơn 60% trong số hơn 4.000 doanh nghiệp ẩm thực và đồ uống (F&B) tham gia khảo sát Báo cáo thị trường kinh doanh ẩm thực Việt Nam 2024 do iPOS.vn thực hiện cho biết doanh thu sụt giảm. Ngay cả các doanh nghiệp có doanh thu ổn định hoặc tăng cũng thừa nhận rằng biên lợi nhuận tương đối mỏng do chi phí bán hàng tăng cùng với việc đẩy mạnh khuyến mãi để thu hút khách hàng.

Áp lực chi phí đang đè nặng lên các doanh nghiệp F&B, đặc biệt là chi phí nguyên vật liệu. Gần 45% doanh nghiệp cho biết khoản chi phí này chiếm từ 30% trở lên trong giá bán, thậm chí 6,2% doanh nghiệp có chi phí vượt quá 50%, khiến biên lợi nhuận rơi vào vùng nguy hiểm.

Theo ông Nguyễn Thái Bình, đồng sáng lập Học viện Concepts, giá nguyên vật liệu năm 2024 tăng do tác động của nhiều yếu tố vĩ mô. Lạm phát toàn cầu và biến động kinh tế làm chi phí nhập khẩu leo thang, trong khi chi phí vận chuyển tăng do bất ổn chính trị và biến động giá nhiên liệu.

Chính sách thuế, quy định nhập khẩu cũng bị siết chặt, cùng với biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến nguồn cung nông sản, khiến sản lượng cà phê, đường, gạo, rau củ suy giảm. Đồng thời, xuất khẩu gia tăng, đặc biệt với gạo và cà phê, làm hạn chế nguồn cung trong nước, đẩy giá cả lên cao.

Bên cạnh đó, các yếu tố chi phí khác như lương cơ bản tăng từ 1/7/2024 và chi phí thuê mặt bằng leo thang do sự gia tăng của giá bất động sản cũng đang tạo sức ép cho các doanh nghiệp F&B.

Chuyên gia mặt bằng Minh Phan, nhà sáng lập SitePlus cho biết, thị trường mặt bằng bán lẻ đang trải qua giai đoạn thanh lọc mạnh mẽ khi chi phí thuê mặt bằng đã ở mức cao.

Sau Tết Nguyên đán, số lượng mặt bằng trống tăng cao do sức mua yếu và chi phí vận hành lớn, buộc nhiều chủ nhà phải linh hoạt và hỗ trợ nhiều hơn cho khách thuê. Tuy nhiên, tại các khu vực đắc địa, giá thuê vẫn giữ nguyên hoặc tăng nhẹ do nguồn cung hạn chế.

iPOS.vn dự báo, áp lực chi phí nguyên vật liệu chưa có dấu hiệu giảm trong ngắn hạn, đòi hỏi doanh nghiệp F&B phải có chiến lược linh hoạt hơn. Việc cân bằng giữa giá thành, lợi nhuận và sức mua của khách hàng sẽ trở thành bài toán sống còn trong năm 2025, khi thị trường ngày càng cạnh tranh khốc liệt.

Lối đi nào cho doanh nghiệp F&B?

Ông Nguyễn Anh Quân, Giám đốc Nhãn hàng iPOS.vn

Ông Nguyễn Anh Quân, Giám đốc Nhãn hàng của iPOS.vn cho biết, để đối phó với áp lực gia tăng chi phí, gần một nửa số doanh nghiệp được khảo sát tiết lộ sẽ tăng giá sản phẩm. Tuy nhiên, việc tăng giá này nằm ở một số dòng sản phẩm thay vì tăng đột ngột cùng lúc tất cả sản phẩm.

Trong năm nay, doanh nghiệp có từ sáu cửa hàng trở lên có tỷ lệ muốn tăng giá trên 53%, trong khi các đơn vị chỉ có một cửa hàng có tỷ lệ này chỉ 50,25%.

“Điều này cho thấy các chuỗi F&B lớn có khả năng chủ động hơn trong việc điều chỉnh giá bán, có thể do họ có lợi thế về thương hiệu, sức mua nguyên liệu lớn hoặc cần tăng giá để duy trì biên lợi nhuận”, ông Quân nói.

Khoảng 58% doanh nghiệp có tăng trưởng trên 5% sẵn sàng tăng giá, phản ánh sự tự tin của họ trong việc duy trì lượng khách hàng dù giá tăng.

Theo ông Quân, việc điều chỉnh giá bán sẽ là cách để các doanh nghiệp duy trì biên lợi nhuận, bù đắp cho những khoản chi phí gia tăng, đồng thời có thể nâng cao chất lượng dịch vụ, cải thiện trải nghiệm khách hàng.

Tuy nhiên, việc tăng giá sản phẩm không phải là một quyết định dễ dàng. Ngành F&B đang đối mặt với một thị trường khó khăn khi người tiêu dùng đang thắt chặt chi tiêu. Điều này khiến cho 50,8% doanh nghiệp quyết định giữ nguyên giá bán, tránh rủi ro mất khách hàng. Gần 61% doanh nghiệp có doanh thu giảm trên 20% không muốn tăng giá, cho thấy họ lo ngại mất thêm khách hàng nếu giá bán thay đổi.

Theo ông Bình, việc tăng giá sản phẩm trong năm 2025 cần được cân nhắc kỹ lưỡng do chi phí đầu vào tăng cao nhưng sức mua thị trường suy yếu. Tăng giá đột ngột có thể ảnh hưởng đến doanh số khi khách hàng ngày càng thận trọng trong chi tiêu.

“Các chuỗi F&B lớn và doanh nghiệp có tăng trưởng tốt sẽ đi đầu trong việc tăng giá để duy trì biên lợi nhuận. Các doanh nghiệp nhỏ và những đơn vị suy giảm doanh thu có thể trì hoãn tăng giá để tránh mất khách, đặc biệt là trong phân khúc bình dân”, ông Quân nói.

Ông Châu Lê, đồng sáng lập chuỗi trà sữa SanThai với 20 cửa hàng tại miền Tây, cho biết việc tăng giá không phải là lựa chọn phù hợp ở thời điểm hiện tại. Doanh nghiệp không chịu áp lực lớn về chi phí vận hành, giá vốn hàng nhập vẫn ổn định, do đó chưa có lý do để điều chỉnh giá trong năm tới.

Thay vào đó, SanThai ưu tiên giữ chân khách hàng, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh với các điểm bán nhỏ lẻ – nơi chủ sở hữu không bị ảnh hưởng bởi chi phí mặt bằng, khiến việc tăng giá trở nên thách thức.

Tuy nhiên, SanThai vẫn duy trì lợi thế nhờ sản phẩm có khả năng tiếp cận rộng rãi và chiến lược định giá hợp lý ngay từ đầu. Sau khoảng tám tháng hoạt động, nhờ chiến lược marketing và truyền thông hiệu quả, chuỗi chưa chịu tác động đáng kể từ biến động thị trường. Với mức giá trung bình dưới 30 nghìn đồng, SanThai tiếp tục giữ vững năng lực cạnh tranh trong bối cảnh khách hàng tại khu vực vẫn còn nhiều cân nhắc khi tiếp cận các sản phẩm có mức giá cao hơn.

Ông Hoàng Tùng (trái), nhà sáng lập Pizza Home. 

Thay vì vội vàng tăng giá bán, các chuyên gia cho rằng tối ưu chi phí vẫn là yếu tố cốt lõi trong bối cảnh thị trường chưa thực sự khởi sắc. Doanh nghiệp cần thận trọng trong việc lựa chọn mặt bằng, cân đối giữa chi phí thuê và doanh thu, đàm phán với nhà cung cấp, điều chỉnh công thức chế biến hoặc định lượng sản phẩm cũng như tối ưu hóa nhờ công nghệ để tránh quyết định vội vã dẫn đến áp lực tài chính không đáng có.

Ông Hoàng Tùng, nhà sáng lập Pizza Home, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tinh gọn mô hình. Việc rà soát, cắt giảm những yếu tố dư thừa hoặc điều chỉnh phù hợp sẽ giúp tối ưu vận hành.

“Cạnh tranh bằng mô hình kinh doanh thì tốt, cạnh tranh bằng cut cost (giảm giá) thì thua”, ông Tùng nói.

Cạnh tranh bằng mô hình kinh doanh thì tốt, cạnh tranh bằng 'cut cost' thì thua.

Ông Hoàng Tùng, Nhà sáng lập Pizza Home

Pizza Home cũng chịu tác động từ chi phí tăng nhưng nhờ mô hình tinh gọn nên không đáng kể. Trong trường hợp bắt buộc phải tăng, ông Tùng cho biết sẽ chỉ điều chỉnh giá với các mặt hàng ít nhạy cảm. Việc tối ưu được Pizza Home thực hiện trên nhiều khía cạnh như tái phân bổ nhân sự giúp giảm số lượng nhân viên cần thiết, đầu tư máy móc để cắt giảm lao động dài hạn, tìm nguồn cung cấp mới và đàm phán giá thành nhằm duy trì hiệu quả hoạt động.

“Chẳng hạn, nếu ngày xưa khu bếp trung tâm cần đến 10 nhân sự thì nay chỉ cần bốn nhờ sự hỗ trợ của máy móc”, ông Tùng chia sẻ.

Theo các chuyên gia, trong trường hợp cần thiết phải tăng giá, doanh nghiệp nên áp dụng chiến lược linh hoạt theo khu vực, nhóm khách hàng và kết hợp nâng cao giá trị sản phẩm nhằm duy trì sự hấp dẫn.

Chẳng hạn, nếu xét riêng về việc thuê mặt bằng trong trung tâm thương mại, các chủ đầu tư cần cân nhắc mô hình kinh doanh, không chỉ chạy theo xu hướng. Theo ông Minh Phan, trung tâm thương mại mang lại khách ổn định, sức mua cao nhưng đi kèm chi phí lớn. Nếu doanh nghiệp muốn mở rộng thương hiệu, đây có thể là lựa chọn hợp lý, nhưng nếu ưu tiên lợi nhuận, cần cân nhắc kỹ bài toán chi phí – doanh thu và đối tượng khách hàng mục tiêu.

Hành trình vạn dặm bắt đầu từ một bước chân

Hành trình vạn dặm bắt đầu từ một bước chân

Khởi nghiệp -  2 năm
Việc thành công mang sắc cam đặc trưng phủ sóng đến nhiều ngõ nhỏ ở khắp 63 tỉnh thành trên cả nước và tiến xa hơn trên hành trình thực hiện sứ mệnh chuyển đổi số cho các doanh nghiệp F&B đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng nghỉ của đội ngũ lãnh đạo và nhân sự iPOS.vn suốt hơn một thập kỷ qua.
Hành trình vạn dặm bắt đầu từ một bước chân

Hành trình vạn dặm bắt đầu từ một bước chân

Khởi nghiệp -  2 năm
Việc thành công mang sắc cam đặc trưng phủ sóng đến nhiều ngõ nhỏ ở khắp 63 tỉnh thành trên cả nước và tiến xa hơn trên hành trình thực hiện sứ mệnh chuyển đổi số cho các doanh nghiệp F&B đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng nghỉ của đội ngũ lãnh đạo và nhân sự iPOS.vn suốt hơn một thập kỷ qua.
Kinh doanh F&B - dễ mà cực khó

Kinh doanh F&B - dễ mà cực khó

Diễn đàn quản trị -  3 năm

Cơ hội bứt phá trong ngành F&B sẽ dành ưu tiên cho những người làm chủ doanh nghiệp đảm nhiệm trọn vẹn 3 vai trò: nhà kinh doanh, nhà quản trị và nhà chuyên môn.

Tính toán của iPOS.vn trong cơn khủng hoảng ngành F&B

Tính toán của iPOS.vn trong cơn khủng hoảng ngành F&B

Doanh nghiệp -  9 tháng

iPOS.vn chủ động đóng cửa một số văn phòng nhằm tối ưu chi phí, đồng thời đảm bảo quyền lợi cho nhân sự lẫn khách hàng.

Doanh nghiệp F&B tận dụng sức mạnh mạng xã hội

Doanh nghiệp F&B tận dụng sức mạnh mạng xã hội

Diễn đàn quản trị -  1 năm

Khả năng hiểu và nắm bắt xu hướng tiêu dùng là một yếu tố quan trọng trong chiến lược tiếp thị đa kênh của doanh nghiệp F&B (thực phẩm và đồ uống).

Nhân sự không sợ công nghệ AI, mà sợ phải thay đổi

Nhân sự không sợ công nghệ AI, mà sợ phải thay đổi

Diễn đàn quản trị -  19 giờ

Công nghệ AI từ chỗ là động lực tăng trưởng mới tại nhiều doanh nghiệp, thì lại đang mang tới nhiều nỗi sợ và rào cản vô hình.

Tại sao cần phát triển công nghệ AI của riêng Việt Nam?

Tại sao cần phát triển công nghệ AI của riêng Việt Nam?

Diễn đàn quản trị -  1 ngày

Công nghệ AI giờ đây giống như một mặt trận, mà nếu Việt Nam không sớm có chủ quyền sẽ khó phát triển kinh tế và đảm bảo an ninh quốc gia.

Doanh nghiệp nhanh nhờ AI, nhưng bền nhờ thấu cảm

Doanh nghiệp nhanh nhờ AI, nhưng bền nhờ thấu cảm

Diễn đàn quản trị -  2 ngày

AI tăng tốc vận hành, nhưng chính sự thấu cảm mới định hình bản sắc, đưa doanh nghiệp xây dựng nền tảng bền vững dài lâu.

KOL/KOC thoái trào, doanh nghiệp bứt phá doanh số bằng 'vũ khí' mới

KOL/KOC thoái trào, doanh nghiệp bứt phá doanh số bằng 'vũ khí' mới

Diễn đàn quản trị -  2 ngày

Doanh nghiệp mở lối tiếp cận mới giữa làn sóng thoái trào của KOL/KOC.

Khi Gen Z buộc lãnh đạo viết lại 'luật chơi' quản trị trong kỷ nguyên số

Khi Gen Z buộc lãnh đạo viết lại 'luật chơi' quản trị trong kỷ nguyên số

Diễn đàn quản trị -  2 ngày

Gen Z mang đến sức trẻ, sáng tạo và công nghệ, buộc lãnh đạo đổi mới cách quản trị từ kiểm soát sang trao quyền, từ cứng nhắc sang linh hoạt.

Ngân hàng dồn vốn cho đất, sản xuất có bị bỏ rơi?

Ngân hàng dồn vốn cho đất, sản xuất có bị bỏ rơi?

Leader talk -  1 giờ

Thay vì nhìn mối quan hệ tín dụng giữa bất động sản và sản xuất kinh doanh như một cuộc đua tranh giành dòng vốn, nên coi đó là cuộc chạy tiếp sức luân phiên, bổ trợ, cùng tạo đà cho tăng trưởng bền vững.

Sáng kiến chuyển đổi số cho 1 triệu tiểu thương

Sáng kiến chuyển đổi số cho 1 triệu tiểu thương

Tiêu điểm -  3 giờ

Chuyển đổi số để không tiểu thương nào bị bỏ lại phía sau, nhất là khi các kênh bán lẻ hiện đại đang ngày một phát triển cả về nguồn hàng lẫn công nghệ.

Giá nhà tăng vọt, doanh nghiệp chỉ thẳng nguyên nhân

Giá nhà tăng vọt, doanh nghiệp chỉ thẳng nguyên nhân

Bất động sản -  3 giờ

Các chi phí tiền sử dụng đất, chi phí đầu tư tăng mạnh, thủ tục kéo dài khiến doanh nghiệp buộc phải bán nhà giá cao.

FPT và AIA chuyển đổi số ngành bảo hiểm, sức khỏe

FPT và AIA chuyển đổi số ngành bảo hiểm, sức khỏe

Nhịp cầu kinh doanh -  4 giờ

FPT và AIA đặt mục tiêu cùng tối ưu hóa vận hành, nâng cao năng suất và tạo ra những giải pháp bảo hiểm và chăm sóc sức khỏe toàn diện.

Doanh nghiệp Việt duy nhất thoát thuế thép cán nóng từ châu Âu

Doanh nghiệp Việt duy nhất thoát thuế thép cán nóng từ châu Âu

Tiêu điểm -  16 giờ

Thép cán nóng từ Việt Nam xuất khẩu sang châu Âu sẽ chịu mức thuế chống bán phá giá 12,1%, trừ một doanh nghiệp.

Làm sao để ngành bán dẫn Việt Nam không mắc kẹt ở cuối chuỗi?

Làm sao để ngành bán dẫn Việt Nam không mắc kẹt ở cuối chuỗi?

Tiêu điểm -  16 giờ

Để vươn lên nấc thang giá trị cao hơn trong ngành bán dẫn, Việt Nam cần lấp được khoảng cách nhân tài cả về số lượng lẫn chất lượng.

Nhân sự không sợ công nghệ AI, mà sợ phải thay đổi

Nhân sự không sợ công nghệ AI, mà sợ phải thay đổi

Diễn đàn quản trị -  19 giờ

Công nghệ AI từ chỗ là động lực tăng trưởng mới tại nhiều doanh nghiệp, thì lại đang mang tới nhiều nỗi sợ và rào cản vô hình.