Các công ty sữa tìm cách đối phó với nhu cầu sữa tăng chậm

Đầu tháng 9 vừa qua, Công ty cổ phần sữa Việt Nam (Vinamilk) đã chốt danh sách cổ đông để tạm ứng cổ tức 2.000 đồng cho mỗi cổ phần.

Đây là đợt tạm ứng cổ tức đầu tiên trong năm 2018. Hồi đầu năm, Đại hội cổ đông của Vinamilk cũng đã thông qua mức trả cổ tức bằng tiền mặt cho năm tài chính 2018 ít nhất bằng 50% lợi nhuận sau thuế, khoảng hơn 5.000 tỷ đồng.

Đây không phải là năm đầu tiên Vinamilk tiến hành trả cổ tức bằng tiền mặt cao như vậy. Các năm trước đó, Vinamilk liên tục dành một nửa lợi nhuận để trả cổ tức cho các cổ đông.

Trong khi nhiều doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán có nhu cầu giữ lại phần lớn lợi nhuận để tái đầu tư, việc trả cổ tức cao trong nhiều năm của Vinamilk cho thấy doanh nghiệp dẫn đầu ngành sữa không cần đầu tư thêm nhiều tiền nhưng vẫn tạo ra lợi nhuận cao.

Dù thị trường sữa còn nhiều tiềm năng tăng trưởng trong trung hạn nhưng kết quả kinh doanh nửa đầu năm 2018 của Vinamilk không tích cực như các năm trước. Doanh thu của công ty chỉ tăng 3,2% so với cùng kỳ năm 2017.

Lý giải điều này, công ty nghiên cứu thị trường Kantar World Panel cho rằng, mức độ tiêu thụ sữa của Việt Nam đang tăng chậm lại, đặc biệt là ở khu vực thành thị đã giảm 4% về giá trị tiêu thụ.

Điều này dường như lại trái ngược với xu hướng khu vực. Hiện tại, lượng sữa tiêu thụ và mức chi tiêu bình quân đầu người cho sản phẩm sữa tại Việt Nam hiện vẫn còn thấp hơn khu vực. Do vậy, sẽ vẫn còn sớm khi nói rằng doanh thu sản phẩm sữa tại Việt Nam đã chạm mức bão hòa hoàn toàn.

Tuy nhiên, cũng không thể phủ nhận hoàn toàn việc thị trường sữa đang ‘đạt ngưỡng’, bởi không chỉ Vinamilk mà nhiều doanh nghiệp đầu ngành khác cũng đang gặp khó khăn trong việc phát triển lên một quy mô mới.

Trên thị trường sữa đậu nành, Công ty Đường Quảng Ngãi báo cáo doanh thu từ sữa đậu nành chỉ đạt 1.753 tỷ đồng trong nửa đầu năm 2018, giảm 4,8% so với cùng kỳ. Doanh thu giảm được công ty nhận định là đi theo xu hướng chung của các sản phẩm ngành sữa. 

Trong các năm gần đây, các thương hiệu Fami và Vinasoy của công ty chiếm 80% thị phần sữa đậu nành. Nhưng Vinasoy luôn vấp phải bài toán làm sao để mở rộng quy mô. Công ty chỉ cải thiện được tỷ suất lợi nhuận nhờ vào giá nguyên liệu đường và đậu nành giảm.

Các công ty phân tích chứng khoán cho rằng, Đường Quảng Ngãi đã không thực sự nỗ lực đẩy mạnh hoạt động marketing sản phẩm, thể hiện ở việc đẩy mạnh chi phí marketing và mở rộng mạnh các điểm bán hàng trong mạng lưới phân phối, dẫn tới việc khó tăng trưởng thêm.

TH Milk, công ty dẫn đầu ở thị trường sữa tươi cũng có kết quả kinh doanh không mấy khả quan. Năm ngoái, doanh thu của Công ty cổ phần sữa TH dù tăng 11% so với năm 2016 nhưng vẫn thấp hơn mức 4.000 tỷ đồng đạt được trong năm 2015.

Sau gần 10 năm đầu tư vào ngành sữa, TH Milk hiện chưa có lợi nhuận và số lỗ lũy kế ngày một lớn. Trong khi đó, công ty vẫn tiếp tục đầu tư mở rộng các dự án mới tại một số tỉnh thành trên cả nước và ở nước ngoài.

Mặc dù thị trường sữa có dấu hiệu chững lại nhưng không phải tất cả các doanh nghiệp trong ngành sữa đều gặp khó khăn. Nutifood những năm gần đây bất ngờ nổi lên như đơn vị dẫn đầu phân khúc sữa bột dinh dưỡng đặc trị cho người suy dinh dưỡng, người già.

Chỉ tập trung vào phân khúc giá rẻ và trung cấp, năm 2017, doanh thu của Nutifood đạt 9.403 tỷ đồng, tăng trưởng 25% so với năm 2016. Tốc độ tăng trưởng nhanh gấp đôi thị trường đến từ việc Nutifood đã lựa chọn đúng phân khúc ngách còn bỏ trống. Năm 2017, riêng về sản phẩm sữa bột pha sẵn, GrowPLUS là nhãn hiệu đứng đầu thị trường Việt Nam về thị phần, chiếm 37,4%, bỏ khá xa nhãn hàng thứ 2.

Những doanh nghiệp quy mô cỡ nhỏ và vừa cũng cho thấy tốc độ tăng trưởng khá tốt. GTN Food, công ty sở hữu sữa Mộc Châu cho biết trong 6 tháng đầu năm, sữa Mộc Châu đạt doanh thu xấp xỉ 1.277 tỷ đồng, tăng 17,9% so với cùng kỳ với tỷ suất sinh lời cũng được cải thiện.

Tính đến nay, Mộc Châu đang có đàn bò lên đến 23.500 con với 3.000 con thuộc các trang trại tập trung quy mô lớn của công ty và phần còn lại được khoán cho nông dân. Công ty đang có mục tiêu tăng trưởng đàn bò bình quân 14%/năm trong vài năm tới.

Sữa Mộc Châu gần đây được đồn đoán trở thành mục tiêu M&A của công ty khác trong ngành để gia tăng quy mô và tạo ra các động lực tăng trưởng mới. Đây cũng chính là lựa chọn phù hợp của Vinamilk trong bối cảnh nhu cầu toàn ngành sữa đang tăng chậm lại và vị thế dẫn đầu của Vinamilk khiến công ty này gặp khó trong việc gia tăng thị phần.

Trong khi đó, Nutifood, dù đang rất thành công với đà tăng trưởng tốt, cũng mở rộng sang một lĩnh vực mới ngoài sữa. Sau khi mua lại cổ phần của một công ty cà phê cuối năm ngoái, gần đây, doanh nghiệp này đã giới thiệu sản phẩm cà phê hòa tan mang thương hiệu Nutrifood cà phê sữa đá tươi.

Ông Lê Nguyên Hòa, Phó chủ tịch Nutifood cho biết, doanh nghiệp này muốn đa dạng hóa tệp khách hàng của mình. Từ ngành kinh doanh cốt lõi là sữa, NutiFood lấn sân sang ngành cà phê là muốn mở ra một kênh mới và mở rộng phân khúc thị trường. Trước mắt, cà phê sữa đá tươi sẽ nhắm vào các kênh siêu thị, bán lẻ tại Việt Nam và xuất khẩu một phần sang thị trường Mỹ.