Cháy chung cư do nhiều yếu kém trong thực thi pháp luật

Chủ đầu tư không thực hiện đầy đủ trách nhiệm trong đảm bảo PCCC

Theo Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy TP. Hà Nội, trong năm 2017 thành phố đã xảy ra 820 vụ cháy, trong đó có 31 vụ cháy lớn gây hậu quả nghiêm trọng. Các vụ cháy đã khiến 21 người chết, 12 người bị thương, gây thiệt hại về tài sản trên 300 tỷ đồng

Tại TP. HCM, từ năm 2012 đến tháng 9/2016 cũng đã xảy ra 34 vụ cháy tại các tòa nhà cao tầng, trong đó, có 26 vụ cháy tại các chung cư nhà ở. Riêng trong năm 2017, trên địa bàn thành phố đã xảy ra 1.007 vụ cháy, làm chết 26 người, bị thương 44 người, thiệt hại về tài sản khoảng 92,5 tỷ đồng.

Về nguyên nhân dẫn đến cháy lớn, gây hậu quả nghiêm trọng tại chung cư, nhà cao tầng, theo văn bản mới đây đã được Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA) gửi Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công an kiến nghị về việc triển khai các biện pháp đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy đối với chung cư, nhà cao tầng cho biết, một số chủ đầu tư dự án đã không thực hiện đầy đủ trách nhiệm đảm bảo phòng cháy, chữa cháy (PCCC) như thi công, lắp đặt thiết bị, vật tư không đúng thiết kế, sử dụng hàng kém chất lượng, hàng nhái, hàng giả.

Theo đó, một số tồn tại và sai phạm điển hình có thể dẫn đến mất an toàn phòng cháy chữa cháy chung cư, nhà cao tầng tại TP. HCM như: Hầu hết 474 chung cư cũ xây dựng trước năm 1975 không có hệ thống phòng cháy, chữa cháy; nhiều căn hộ chung cư bị cơi nới, rào chắn, không có lối thoát hiểm, nguy cơ cháy tiềm ẩn rất đáng quan ngại.

Nhiều chung cư nhà ở cao tầng lại được cấp phép xây dựng trong đường nhỏ hoặc trong hẻm nên tiềm ẩn nguy cơ về an toàn thoát hiểm cho cư dân khi xảy cháy và khả năng tiếp cận cho xe chữa cháy khi xảy ra sự cố cháy nổ.

Đặc biệt, một số chủ đầu tư chưa thi công hệ thống phòng cháy chữa cháy đã đưa dân vào ở như Chung cư Bảy Hiền Tower, số 9 Phạm Phú Thứ, phường 11, quận Tân Bình, năm 2016 đã đưa hơn 20 hộ dân vào ở, trong tình trạng đang thi công dở dang, thi công sai giấy phép xây dựng, không có hệ thống phòng cháy, chữa cháy.

Bên cạnh đó, theo HoREA, quy định tại khoản 3 Điều 102 Luật Nhà nêu rõ ban quản trị chung cư là người đại diện cho cư dân trong việc quản lý vận hành chung cư; được sử dụng quỹ bảo trì để sửa chữa, bảo trì phần sở hữu chung của nhà chung cư, trong đó có hệ thống PCCC. 

Tuy nhiên, đến nay vẫn còn những hạn chế, tồn tại như nhiều nhà chung cư cho đến nay vẫn chưa thành lập được ban quản trị hoặc ban quản trị chưa được chủ đầu tư bàn giao quỹ bảo trì chung cư để sử dụng kịp thời, hiệu quả nguồn quỹ bảo trì chung cư, trong đó có công tác bảo trì, vận hành hệ thống PCCC. 

Một số ban quản trị nhà chung cư chưa có đầy đủ kiến thức và năng lực quản lý nhà chung cư, trong đó, có kiến thức và năng lực quản lý về PCCC theo quy định của Luật Nhà ở. Đặc biệt, vai trò của chủ đầu tư chưa được luật hóa để đảm bảo đầy đủ trách nhiệm của chủ đầu tư trong quản lý vận hành chung cư.

Sớm hoàn thiện các quy phạm pháp luật về PCCC

Theo HoREA, các quy phạm pháp luật về PCCC, về quản lý vận hành nhà chung cư hiện nay tương đối đầy đủ. Khâu yếu nhất và kém hiệu quả nhất là khâu thực thi pháp luật, trong đó có trách nhiệm thi hành công vụ. Nếu tất cả các chủ thể có liên quan quán triệt, chấp hành, thực hiện nghiêm túc thì đã không xảy ra nhiều vụ cháy như vừa qua.

Trước thực tế đó, HoREA kiến nghị cần sớm hoàn thiện các quy phạm pháp luật. Cụ thể là sửa đổi, bổ sung Luật Nhà ở với các nội dung: Quy định trách nhiệm chủ đầu tư dự án nhà chung cư phải thi công đường vào chữa cháy đúng thiết kế lòng đường và đạt tải trọng cho xe chữa cháy;  các thành viên ban quản trị chung cư phải được bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về quản lý, vận hành chung cư, trong đó, có kiến thức, kỹ năng về PCCC.

Đồng thời, các cơ quan quản lý phải công khai danh sách các chung cư không đảm bảo an toàn PCCC, hoặc không mua bảo hiểm bắt buộc để công luận giám sát.

HoREA cũng kiến nghị sửa sửa đổi, bổ sung Luật Kinh doanh bất động sản, quy định chủ đầu tư sau khi đã nghiệm thu công trình chung cư theo quy định của Luật Xây dựng thì phải thông báo cho Sở Xây dựng để kiểm tra, nếu đạt chuẩn thì Sở Xây dựng ban hành văn bản xác nhận công trình đủ điều kiện đưa vào sử dụng mới được phép bàn giao nhà cho dân vào ở.