Chiến lược VinFast bán xe điện cho GSM kinh doanh taxi có sáng nước?

Cách đây gần 100 năm, những chiếc taxi màu vàng từng được coi là biểu tượng của thành phố New York, Mỹ. Biểu tượng này thông dụng tới mức, thời đó cứ nhìn thấy xe màu vàng và có mào, người ta mặc định đó là một chiếc taxi.

Doanh nghiệp nổi danh điều hành những chiếc taxi vàng "ăn nên làm ra" một thời là Yellow Cab. Ít ai biết rằng, tập đoàn mẹ của Yellow Cab là Checker Motors ngoài kinh doanh dịch vụ taxi, còn sản xuất chính những mẫu ô tô chạy xăng này.

Tại Việt Nam, những chiếc xe taxi mang tính biểu tượng như Yellow Cab chưa nhiều. Trước đây là màu xanh lá của hãng taxi Mai Linh, màu trắng của taxi VinaSun, và gần đây là màu xanh cyan của những chiếc taxi điện VinFast do GSM triển khai.

Xuất phát từ ý nghĩa xanh và thông minh, GSM muốn định nghĩa lại về ngành taxi Việt Nam thông qua việc sử dụng những chiếc ô tô điện. Mối quan hệ giữa GSM, VinFast và Vingroup gợi nhớ lại câu chuyện của Checker Motors cách đây 100 năm.

VinFast là doanh nghiệp sản xuất xe điện trực thuộc tập đoàn Vingroup. GSM là hãng taxi và cho thuê xe thuần điện do ông Phạm Nhật Vượng - Chủ tịch HĐQT Vingroup thành lập với 95% tỷ lệ cổ phần.

Với việc thành lập GSM, toàn bộ ô tô và xe máy điện sẽ do VinFast sản xuất, với quy mô đầu tư là 10.000 ô tô và 100.000 xe máy. Công ty gọi đây là mô hình "dịch vụ vận tải phức hợp" nhằm phổ cập trải nghiệm di chuyển điện hóa.

Thường thấy, các nhà sản xuất xe hơi chủ yếu chỉ tham gia hợp tác, hoặc rót vốn vào các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ vận chuyển, nhưng không điều hành. Chẳng hạn, hãng General Motors đã đầu tư vào ứng dụng Lyft, còn Toyota góp vốn vào Uber, Grab.

"Điểm bất cập lớn nhất trong mô hình này là các hãng taxi có thể trở thành khách hàng của VinFast trong tương lai sẽ cảm thấy e dè khi đối thủ cạnh tranh trực tiếp với họ - GSM ngày một phủ sóng lớn mạnh", một chuyên gia về vận tải tại Việt Nam chia sẻ.

Những lo ngại này càng có căn cứ, khi chỉ sau 70 ngày hoạt động, GSM đã phục vụ khoảng 1 triệu chuyến xe tại 5 thành phố lớn. Và dự kiến đến hết năm nay, GSM sẽ mở rộng cung cấp dịch vụ tại 27 tỉnh, thành phố trên khắp cả nước.

Tuy nhiên, vị chuyên gia cũng đưa ra một góc nhìn thú vị, đó là nếu đứng ở góc độ kinh doanh, thì GSM lại đang giúp giải quyết ba bài toán quan trọng với VinFast trong ngắn hạn là: tài chính, dòng tiền và tác động về mặt truyền thông.

Với bài toán tài chính, thông qua tốc độ phủ sóng của GSM, VinFast có thể đạt được doanh số bán xe lớn trong thời gian rất ngắn, và là tiền đề cho doanh nghiệp Việt Nam niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ.

"Xét cho cùng, VinFast cũng chỉ như một startup non trẻ trên thị trường xe điện thế giới. Để sống sót trong thị trường khốc liệt này, VinFast cần có sự ủng hộ về nguồn vốn từ các nhà đầu tư", vị chuyên gia nhận định.

Do đó, GSM càng đưa được nhiều xe điện ra thị trường, VinFast càng có lợi. Ngay trong quý 2 vừa rồi, GSM đã tạo ra cho VinFast hơn 2.260 tỷ đồng dưới dạng khoản phải thu - là số tiền mà hãng taxi này trả cho VinFast để mua xe điện phục vụ hoạt động kinh doanh.

Chưa kể, ngoài dịch vụ taxi, GSM còn có chức năng cho thuê xe ô tô điện VinFast cũng tạo ra một dòng tiền ổn định.

Chẳng hạn, đầu năm nay LADO taxi đã thuê 500 ô tô điện VinFast và mua bổ sung 40 xe VF e34 thông qua GSM. Tương tự, ASV Airports Taxi cũng thuê 500 ô tô điện VinFast, còn Én Vàng ký hợp đồng mua, thuê 150 ô tô điện VinFast vào tháng 4/2023.

Bên cạnh đó, vị chuyên gia tin rằng, với việc bán, cho thuê ô tô điện thông qua GSM, Vingroup đang vận dụng rất tốt mô hình kinh B2B - bán xe điện cho các doanh nghiệp, thay vì thuyết phục người dùng mua xe với mô hình B2C vốn tiêu tốn rất nhiều thời gian, quy trình và nhân lực.

"Giả sử muốn bán được 500 xe ô tô điện VinFast cho một doanh nghiệp taxi, GSM chỉ cần đi thuyết phục duy nhất ông chủ của hãng taxi. Khi đó, bài toán bán hàng quay về câu chuyện căn bản là đàm phán giá và lợi ích giữa các doanh nghiệp. Còn để bán được 500 xe ô tô điện VinFast cho người dùng, có khi bạn phải tốn công thuyết phục cả chục nghìn người mới đạt doanh số này", vị chuyên gia nhấn mạnh.

Trước đó, ông Nguyễn Việt Quang - Phó Chủ tịch và Tổng giám đốc Vingroup cũng từng thừa nhận, xe điện là sản phẩm còn mới mẻ ở Việt Nam, nên cần thời gian để chứng minh và thuyết phục người tiêu dùng.

Thuyết phục người tiêu dùng có thể coi là thách thức chung của toàn ngành xe điện. Với tham vọng ngay từ đầu là chuẩn hóa lĩnh vực kinh doanh taxi sẽ sớm đạt giá trị gần 800 triệu USD tại Việt Nam vào năm 2026, đích đến thực sự của GSM là thiết lập một chuẩn chung sử dụng ô tô điện.

Điều này không chỉ có tác động tích cực tới thị trường taxi vốn đang bị phân mảnh, mà còn là cơ hội để người tiêu dùng trong nước lần đầu trải nghiệm ô tô điện. Bước đầu, những trải nghiệm này đều được đánh giá cao. Khi tần suất sử dụng ngày một tăng lên, GSM sẽ tạo ra lực cầu mạnh mẽ thúc đẩy doanh số VinFast trong tương lai.

Tất nhiên, chiến lược vừa sản xuất xe điện, vừa kinh doanh dịch vụ taxi điện GSM sẽ giúp VinFast giải quyết nhiều bài toán trong ngắn hạn. Nhưng về dài hạn, các chuyên gia cho rằng, GSM nên giảm bớt vai trò kinh doanh dịch vụ taxi, để tập trung vào hoạt động bán, hoặc cho thuê ô tô điện VinFast với các hãng taxi khác.

So với thị trường thế giới hiện đang lưu hành hơn 26 triệu chiếc ô tô điện, Việt Nam mới đang ở điểm khởi đầu, khi cả nước chỉ có gần 12.600 xe ô tô điện tính đến tháng 7/2023, chủ yếu được đóng góp bởi cái tên VinFast.

Sắp tới, VinFast cũng là doanh nghiệp ô tô điện đầu tiên của Việt Nam niêm yết sàn chứng khoán Mỹ với định giá khoảng 27 tỷ USD. Gần đây, VinFast cũng khởi công dự án nhà máy sản xuất xe điện tại Bắc Carolina, Mỹ trên quy mô 733ha, với tổng mức đầu tư giai đoạn đầu là 2 tỷ USD, đạt công suất dự kiến là 150.000 xe/năm.

Chỉ với khoảng 850 xe ô tô điện VinFast được bán ra tại Mỹ trong nửa đầu năm 2023, giới quan sát đã đặt ra nhiều câu hỏi về tính khả thi của những mẫu xe điện mới được trình làng như VF 7, VF 8 và VF 9.

Tất nhiên, VinFast có lý do riêng cho chiến lược này. Nếu nhìn vào mức kỷ lục hơn nửa triệu xe ô tô bán ra tại Việt Nam năm 2022, so với gần 14 triệu xe ô tô được tiêu thụ tại Mỹ trong cùng thời điểm, thì quy mô thị trường trong nước là chưa đủ lớn.

Bởi ngoài vấn đề chất lượng và tính năng sản phẩm, yếu tố dung lượng thị trường là tối quan trọng với ngành công nghiệp ô tô, nhất là những ngành mới như ô tô điện.

Việc VinFast tiến vào thị trường xe điện Mỹ được xem là nước đi mạo hiểm, nhưng sẽ giúp VinFast giải quyết những bài toán mà thị trường Việt Nam không làm được.

Trước hết là các nhà máy sản xuất xe điện tại Mỹ và Việt Nam có thể chạy hết công suất trong giai đoạn 1 lên tới 400.000 xe ô tô điện mỗi năm, và tới năm 2026 dự kiến sẽ đạt công suất 1,1 triệu xe ô tô điện mỗi năm.

Chưa kể, Mỹ là thị trường lớn - nơi tập trung những tinh hoa, công nghệ trong ngành xe điện toàn cầu để đội ngũ VinFast học hỏi. Tập người dùng lớn cũng giúp doanh nghiệp Việt Nam dễ dàng triển khai các nghiên cứu, thử nghiệm, và cải thiện sản phẩm.

"Chúng tôi nhận thấy tiềm năng lớn từ cơ sở hạ tầng xe điện tại Mỹ, khi các thành phố lớn sẽ gia tăng thị phần xe điện vào năm 2035. Thị trường này đầy tiềm năng, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu cũng đang trong xu hướng chuyển sang động cơ điện”, CEO VinFast - bà Lê Thị Thu Thủy trả lời phỏng vấn CNBC.

Bà Thủy cũng thừa nhận mức độ cạnh tranh trên thị trường xe điện tại Mỹ ngày một tăng cao với những nhà sản xuất hàng đầu như: Tesla và BYD. Trong khi đó, các hãng xe nội địa Mỹ cũng đang đẩy mạnh sản xuất các dòng xe chạy điện.

"Chúng tôi nghĩ rằng vẫn còn dư địa dành cho những nhà sản xuất mới và người dân Mỹ cởi mở với điều này, miễn là chúng tôi cung cấp được ra thị trường những sản phẩm thực sự chất lượng", CEO VinFast nhấn mạnh.