Cú lừa 15.000 tỷ đồng và sự cần kíp có khung pháp lý quản lý tiền ảo

Như Mai Thứ ba, 10/04/2018 - 14:04

Việc đường dây lừa đảo tiền ảo iFan hơn 15.000 tỷ mới đây bị phát giác càng làm gia tăng sự lo lắng và cho thấy yêu cầu quản lý cấp thiết từ phía chính phủ.

Gọi vốn thông qua tiền ảo là phương thức mang nhiều rủi ro và có tính đầu cơ cao. Ảnh: HuffPost

Lừa đảo theo mô hình đa cấp

Để hiểu rõ thêm về cách thức công ty Modern Tech, cụ thể là Lion Team lừa đảo vài chục nghìn người, hãy theo dõi câu chuyện của anh N.P, một kỹ sư thủy sản ở Nha Trang, người đã "nướng" gần 80 triệu đồng vào iFan.

Anh N.P cho biết, anh đã bỏ khoảng 80 triệu đồng mua iFan qua lời giới thiệu của một số người chơi tiền ảo và qua một số bài quảng báo trên truyền thông.

"Đó là vào thời điểm khoảng tháng 8/2017 hoặc 9/2017. Ban đầu giá mua 1 iFan tầm 5 USD, tôi đã mua 800 đồng iFan, tương đương 4.000 USD. Và theo cơ chế cho vay của iFan sẽ được giao trước lãi với 48%/1 tháng.

Vài tuần đầu tiên sau khi đầu tư, iFan trả lãi suất đúng như cam kết. Tuy nhiên, tôi không thể rút lãi ra vì iFan cứ nâng dần điều kiện rút lãi, ví dụ 20 triệu đồng hoặc 50 triệu đồng mới cho rút. Lúc đó, chỉ một vài người đủ điều kiện rút còn hầu hết đầu tư số tiền ít như tôi là không thể.

Với việc iFan không ngừng nâng điều kiện cho rút lãi, vào tháng 10, mọi người bắt đầu nghi ngờ uy tín của những người đứng đầu dự án này nhưng chưa có phản ứng gì thái quá vì vẫn hy vọng sẽ rút được tiền lãi sau khi đủ điều kiện. Tới tháng 12, khi rất nhiều người đủ điều kiện rút lãi thì trang web iFan đóng cửa. Cộng với việc nhiều người đầu tư tiền tỷ đi kiện thì lúc này, mọi người mới chắc chắn là mình đã bị lừa", anh N.P kể.

Số tiền mà anh N.P dùng để đầu tư iFan có một phần là của anh, một phần vay mượn của bạn bè và một phần là của gia đình. Thế nên, ngoài buồn vì mất tiền, anh N.P còn buồn vì mất uy tín với người thân và bạn bè.

Dù không phải là người chơi chuyên nghiệp, anh N.P cũng có tìm hiểu về công nghệ blockchain và Bitcoin. Có thể nói, lòng tham và chính hiểu biết nửa mùa về các đồng tiền ảo đã hại anh N.P và vài chục ngàn người khác.

Theo anh N.P, có ba nguyên nhân khiến anh quyết định đầu tư sai lầm.

Đầu tiên, dù biết iFan là hình thức ICO lending (huy động vốn theo hình thức đa cấp) nhưng anh vẫn quyết định đầu tư. Bởi, anh cho rằng trên thế giới, những dự án như thế này có rất nhiều và đều thành công. Hơn nữa, những người đứng đầu dự án iFan còn quảng cáo rằng, công ty Modern Tech đến từ Singapore. Theo đánh giá của anh P.N, mức lãi 48% không quá cao nếu so với nhiều dự án ICO lending trên thế giới.

Thứ hai, anh tin vào tính hiệu quả của dự án này và cả iFan qua các bài thuyết trình, quảng cáo bài bản và rầm rộ trên truyền thông. Đồng tiền iFan cũng được niêm yết trên Livecoin. Trong buổi ra mắt dự án, iFan mời không ít ca sỹ tên tuổi đến hát, sau đó sử dụng hình ảnh của họ để quảng cáo.

"Ví dụ Bitcoin nó đâu nói tiền mình đầu tư làm gì đâu, mà nó cũng trả lãi đó thôi. Quan trọng là tụi này lừa", anh N.P đã trả lời như thế khi chúng tôi hỏi: Lời giải thích về mục đích sử dụng tiền của nhà đầu tư từ iFan khá mù mờ như thế, tại sao anh N.P không buồn thắc mắc.

Cuối cùng và quan trọng nhất, là Tuấn Scam, tên thật là Lê Ngọc Tuấn, đại diện Lion Team, một trong những ông chủ của dự án iFan cũng ra mặt. Theo anh N.P, anh tin vào uy tín của Tuấn thì mới đầu tư vì các dự án đa cấp về tiền ảo trước kia của Tuấn đều thành công.

Lừa đảo tiền ảo: Sự hối thúc về một khung pháp lý đầy đủ
Hình ảnh phản đối iFan hôm 8/4 vừa qua. Ảnh: vietnamfinance

Tâm lý đầu cơ tiền ảo cao của người Việt

Một số thống kê gần đây chỉ ra rằng Việt Nam luôn đứng trong top đầu các quốc gia về lượng truy cập sàn giao dịch cũng như những trang web về tiền ảo.

Hồi đầu tháng 2 vừa qua, trang giá tiền ảo lớn và uy tín nhất thế giới, Coinmarketcap đã bổ sung hệ Tiếng Việt trong số các ngôn ngữ có sẵn của các quốc gia lớn, sở hữu giá trị trao đổi Bitcoin cao như tiếng Anh, tiếng Trung Quốc, tiếng Nhật Bản, tiếng Hàn Quốc.

Tại một số sàn giao dịch, lượng truy cập từ Việt Nam cũng ở mức cao. So với khu vực Đông Nam Á, Việt Nam đứng đầu trên sàn Binance tính theo lượng người sử dụng. Theo dữ liệu của trang similarweb.com, Việt Nam chỉ đứng sau Mỹ về lượng truy cập Binance.

Theo cập nhật của cryptocompare, VND là đồng tiền được dùng để thanh toán tiền ảo lớn thứ tư thế giới, sau Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc và bỏ qua đồng EUR.

Sự chưa đầy đủ trong khuôn khổ pháp lý

Mặc dù sự quan tâm tiền ảo lớn như vậy, Việt Nam hiện vẫn thiếu một khuôn phổ pháp lý chính thức.

Hồi đầu tháng Một vừa qua, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ đã có văn bản yêu cầu Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước khẩn trương nguyên cứu, đề xuất việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để quản lý tiền ảo tại Việt Nam và báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30/1/2018. Cho đến nay, chưa có thêm bất cứ một văn bản nào được đưa ra.

Theo đánh giá của ông Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng của BIDV, tiền kỹ thuật số là sản phẩm tài chính dựa trên nền tảng công nghệ và có tính đầu cơ nhiều hơn là đầu tư.

Ông Đặng Anh Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng Tài chính (Đại học Kinh tế Quốc dân) cho rằng, việc đầu tư vào đồng tiền mã hóa này không ít rủi ro do Bitcoin hiện đã vượt xa những bong bóng khác cộng lại bởi giá của đồng tiền này biến động khôn lường trong năm qua.

Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác không phải tiền tệ và không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam.

Theo đó, về chế tài xử lý, việc vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính với mức từ 150 triệu đến 200 triệu đồng. Đồng thời, từ ngày 1/1/2018, hành vi phát hành, cung ứng, sử dụng các phương tiện thanh toán không hợp pháp, bao gồm cả Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Do đó, các nhà đầu tư tại Việt Nam sẽ gặp phải rủi ro cao bởi chưa được pháp luật bảo vệ.

Nhà sáng lập cộng đồng Bitcoin+ Việt Nam, ông Lê Huy Hòa khuyến cáo mỗi người cần tìm hiểu và tự chịu trách nhiệm với khoản tiền của mình và số lượng nhiều hay ít phụ thuộc vào thời điểm cụ thể. Trước khi quyết định rót tiền, nhà đầu tư nên tìm hiểu thật kĩ và thậm chí có thể thuê chuyên gia tư vấn. 

Khối lượng giao dịch tại một số sàn tiền ảo lớn là giả mạo hoặc bị thổi phồng

Khối lượng giao dịch tại một số sàn tiền ảo lớn là giả mạo hoặc bị thổi phồng

Quốc tế -  7 năm

Đầu tháng này, nhà giao dịch tiền ảo Sylvain Ribes đã tiến hành khảo sát khối lượng của một số đồng tiền có quy mô nhỏ và phát hiện ra rằng phần lớn khối lượng giao dịch của OKEx, sàn trao đổi lớn thứ tư trên thế giới, bị thổi phồng.

Giá Bitcoin quay đầu giảm trước diễn biến mới của vụ mất cắp tiền ảo lớn nhất lịch sử

Giá Bitcoin quay đầu giảm trước diễn biến mới của vụ mất cắp tiền ảo lớn nhất lịch sử

Tài chính -  7 năm

Sau khi khởi đầu tuần bằng sự tích cực thì giá Bitcoin những giờ qua lại đổi chiều ngay khi có những diễn biến mới của vụ đánh cắp đồng NEM hồi tháng 1.

Áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường: Vẫn còn nhiều vướng mắc

Áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường: Vẫn còn nhiều vướng mắc

Tiêu điểm -  10 giờ

Nhiều ý kiến cho rằng, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường khó đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ thừa cân, béo phì.

Chính phủ yêu cầu kiểm soát đà tăng giá bất động sản

Chính phủ yêu cầu kiểm soát đà tăng giá bất động sản

Tiêu điểm -  20 giờ

Thủ tướng yêu cầu khẩn trương đưa ra phương án để tăng khả năng tiếp cận nhà ở của người dân, mở rộng nguồn cung.

Đổi mới tư duy, nâng tầm tham mưu chiến lược tuyên giáo, dân vận trong giai đoạn mới

Đổi mới tư duy, nâng tầm tham mưu chiến lược tuyên giáo, dân vận trong giai đoạn mới

Tiêu điểm -  21 giờ

Đảng bộ Ban Tuyên giáo và dân vận Trung ương sẽ đổi mới mạnh mẽ tư duy, nâng cao chất lượng tham mưu, ứng dụng công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo trong kỷ nguyên số.

Tìm hướng 'dìu dắt' 5 triệu hộ kinh doanh lên doanh nghiệp

Tìm hướng 'dìu dắt' 5 triệu hộ kinh doanh lên doanh nghiệp

Tiêu điểm -  21 giờ

Nâng cấp 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động để đạt được mục tiêu cả nước có 2 triệu doanh nghiệp theo Nghị quyết 68 là hoàn toàn khả thi.

Thủ tướng chỉ ra nghịch lý: Biển rộng nhưng đầu tư ít

Thủ tướng chỉ ra nghịch lý: Biển rộng nhưng đầu tư ít

Tiêu điểm -  1 ngày

Thủ tướng Phạm Minh Chính cảnh báo đại dương chiếm 70% diện tích Trái đất nhưng lại nhận ít đầu tư nhất trong 17 mục tiêu phát triển bền vững.

Ngân hàng số Cake tạo cách mạng chuyển khoản với AI

Ngân hàng số Cake tạo cách mạng chuyển khoản với AI

Nhịp cầu kinh doanh -  28 phút

Ngân hàng số Cake by VPBank đã ra mắt tính năng "Chuyển tiền nhanh AI”, cho phép người dùng chuyển khoản mà không cần nhập tay thủ công.

Áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường: Vẫn còn nhiều vướng mắc

Áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường: Vẫn còn nhiều vướng mắc

Tiêu điểm -  10 giờ

Nhiều ý kiến cho rằng, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường khó đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ thừa cân, béo phì.

Samsung chung tay phát triển nhân lực, đưa Việt Nam bứt phá trên bản đồ công nghệ toàn cầu

Samsung chung tay phát triển nhân lực, đưa Việt Nam bứt phá trên bản đồ công nghệ toàn cầu

Nhịp cầu kinh doanh -  15 giờ

Đào tạo nhân tài là một nội dung quan trọng tạo nền móng cho quốc gia. Đặc biệt trong thời đại hiện nay, đào tạo nhân tài công nghệ là chìa khóa chủ lực để tiến tới nước phát triển.

Doanh nghiệp nỗ lực 'mở lối đi riêng' ở Hàn Quốc

Doanh nghiệp nỗ lực 'mở lối đi riêng' ở Hàn Quốc

Nhịp cầu kinh doanh -  15 giờ

Triển lãm Thực phẩm quốc tế Seoul Food 2025 ngày 10/6 đã khai mạc tại Trung tâm Triển lãm quốc tế Hàn Quốc (KINTEX) ở Goyang, phía Tây Bắc thủ đô Seoul (Hàn Quốc). Năm nay, Việt Nam ghi dấu ấn với một số sản phẩm thực phẩm, đồ uống mới, mở lối đi riêng cho các dòng sản phẩm lần đầu “mang chuông đi đánh xứ người”.

Quản trị rủi ro thế nào để sống chung với thế giới ngày càng biến động?

Quản trị rủi ro thế nào để sống chung với thế giới ngày càng biến động?

Diễn đàn quản trị -  16 giờ

Những tổ chức có văn hóa quản trị rủi ro mạnh mẽ sẽ vượt trội hơn hẳn các đối thủ cạnh tranh về lâu dài trong việc điều hướng các cú sốc.

Syre rót 1 tỷ USD xây nhà máy tái chế dệt may tại Việt Nam

Syre rót 1 tỷ USD xây nhà máy tái chế dệt may tại Việt Nam

Phát triển bền vững -  16 giờ

Nhà máy tái chế dệt may của Syre với tổng vốn đầu tư 1 tỷ USD vừa được Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

Ngân hàng chuyển giao bắt buộc có thể bị giảm hết vốn điều lệ

Ngân hàng chuyển giao bắt buộc có thể bị giảm hết vốn điều lệ

Tài chính -  16 giờ

Trong quy định mới, Ngân hàng Nhà nước sẽ giảm toàn bộ vốn của ngân hàng được chuyển giao bắt buộc nếu lỗ lũy kế lớn hơn 100% vốn điều lệ và quỹ dự trữ.