Để đánh giá các tác động của dịch COVID-19 lên tình hình hoạt động kinh doanh của những doanh nghiệp logistics, Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) đã tiến hành khảo sát các doanh nghiệp này.
Theo đó, khoảng 15% doanh nghiệp ước tính doanh thu giảm 50% so với năm 2019; hơn 50% doanh nghiệp ước tính số lượng dịch vụ logistics (trong nước và quốc tế) giảm từ 10% - 30% so với năm 2019.
Nguyên nhân do nhiều nhà máy phải ngưng hoạt động nên lượng hàng hóa cần lưu chuyển cũng ít đi. Ngoài ra, nguồn thu xuất nhập khẩu từ các nước có dịch như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore... cũng bị giảm đáng kể.
Theo VLA, hoạt động vận tải hàng hóa sẽ bị ảnh hưởng bởi sự suy giảm trong luân chuyển hàng hóa do nhiều nhà máy tại Trung Quốc tạm ngưng hoạt động. Kể từ khi dịch bệnh bùng phát, hoạt động sản xuất tại Trung Quốc trở nên đình trệ, dẫn đến việc sản lượng hàng hóa xuất khẩu duy trì ở mức thấp, dẫn đến nhiều hãng tàu quốc tế đã phải bỏ chuyến ở một vài cảng của Trung Quốc do lượng hàng thấp.
Một số mặt hàng mà Việt Nam nhập khẩu từ Trung Quốc chịu tác động kép từ những yếu tố trên này, ví dụ như vải, sơ, xợi, sắt thép, đã phải chứng kiến sự sụt giảm sâu về giá trị trong hai tháng đầu năm 2020. Lượng hàng giảm dẫn đến nhu cầu vận tải đường bộ giảm theo khoảng 30%.
Với vận tải biển, các tuyến chủ yếu từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và các hãng tàu như ONE, HMM,... đều giảm tàu nối tất cả tuyến. Hàng nhập trên các tuyến về Việt Nam giảm mạnh.
Vận tải biển, khai thác cảng biển cũng được dự báo sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề trong ngắn hạn. Đội tàu biển của Việt Nam chủ yếu hoạt động trên các tuyến ngắn trong khu vực Đông Nam Á, Đông Bắc Á, trong đó sản lượng và doanh thu liên quan đến thị trường Trung Quốc chiếm tỷ trọng đáng kể.
Doanh thu của các doanh nghiệp vận tải biển nhiều khả năng sẽ sụt giảm trong quý 1 khi mà sản lượng vận tải dự báo sẽ giảm mạnh.
Tương tự như vận tải biển, nhiều cảng biển của Việt Nam cũng có mức độ phụ thuộc tương đối lớn vào nguồn hàng có liên quan tới thị trường Trung Quốc, Hong Kong, do đây là khu vực cảng trung chuyển lớn nhất của thế giới.
Chẳng hạn như tại Hải Phòng, Công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC) ước tính số chuyến tàu đến từ hai thị trường nói trên ra/vào các cảng ở đây chiếm khoảng 40-45% tổng số lượt tàu quốc tế. Với việc khai thác cảng và các nhà máy tại Trung Quốc hoạt động đình trệ do thiếu công nhân, cùng với thời gian bốc dỡ hàng lâu hơn do các tàu phải chịu sự kiểm tra gắt gao từ phía Trung Quốc, các hãng tàu lớn trên thế giới đều đã phải cắt giảm sản lượng do phải loại bỏ các cảng của Trung Quốc trong hành trình, dẫn tới giảm sản lượng bốc xếp tại các cảng của Việt Nam.
VDSC ước tính sản lượng container qua các cảng Hải Phòng có thể bị giảm 10-15% trong 2 tháng đầu năm.
Trên đường hàng không, các hãng bay hiện nay đều hủy các tuyến bay đến Trung Quốc, Hàn Quốc, Hồng Kông,... và hạn chế tối đa các chuyến bay từ vùng dịch. Giá cước vận chuyển hàng hóa vì thế cũng tăng cao hơn so với bình thường.
Tổng cộng, theo thống kê của Tổng cục Hải quan, giá trị nhập khẩu của Việt Nam từ Trung Quốc đã giảm 7% trong hai tháng đầu năm 2020. Ngoài ra, do đa phần đây là những nguyên liệu được nhập khẩu về để gia công phục vụ xuất khẩu, nên nếu tình hình dịch bệnh kéo dài thì sản lượng xuất khẩu của Việt Nam sang các thị trường khác cũng bị ảnh hưởng theo, gián tiếp tác động tới các nhu cầu về logistics.
Để giải quyết vấn đề trước mắt, VLA đã đưa ra một số đề xuất hỗ trợ doanh nghiệp logistics. Theo đó, VLA đề nghị giảm 50% thuế thu nhập năm 2020; giãn hoãn và giảm các khoản đóng góp Quĩ Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm thất nghiệp, Bảo hiểm y tế từ các doanh nghiệp bị ảnh hưởng.
VLA cũng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước cần xem xét giảm lãi suất cơ bản. Các ngân hàng thương mại cần khoanh nợ, giãn nợ, giảm lãi suất cho vay, mở rộng hạn mức cho vay, cơ cấu lại các khoản vay đối với các doanh nghiệp bị tác động mạnh từ dịch COVID-19.
Đối với các doanh nghiệp kho lạnh, kho mát cần được ưu đãi về giá điện dùng (hiện nay giá cao hơn giá điện sản xuất từ 25%-30%). Ưu đãi thuế (như giảm thuế, không phạt chậm nộp thuế…) cho các chuỗi nhà hàng, khách sạn, cung ứng thực phẩm. Giãn tiến độ nộp, giảm tiền thuê đất và mặt bằng sản xuất kinh doanh cho các doanh nghiệp chịu ảnh hưởng nhiều từ dịch.
Trong trường hợp dịch bệnh kéo dài, VLA kiến nghị Chính phủ xem xét lại các khoản thuế, chi phí vận tải như giảm giá BOT, phí cầu đường, bến bãi...
