Theo Tổng cục thống kê, hơn 30 triệu người lao động bị sa thải, nghỉ phép bắt buộc hoặc bị giảm giờ làm, thu nhập do tác động của dịch Covid-19. Con số này tương đương với gần hai phần ba tầng lớp lao động hoặc một phần ba tổng dân số Việt Nam.
Những khó khăn kinh tế phát sinh trong đại dịch đòi hỏi nhu cầu trợ cấp tài chính vô cùng lớn nhằm kiểm soát dịch bệnh và bảo vệ sức khỏe người dân, hạn chế tối đa tình trạng thất nghiệp và khôi phục niềm tin kinh doanh của khu vực doanh nghiệp.
Tuy nhiên, trước khi áp dụng bất kỳ biện pháp kích thích kinh tế đặc biệt nào, câu hỏi quan trọng là làm thế nào và khi nào để kết thúc/đảo ngược chính sách.
Về chính sách tiền tệ, nhóm phân tích của Công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ chuyển sang lập trường cân bằng hơn cho mục tiêu ổn định lâu dài.
Từ đầu năm đến nay, NHNN đã nới lỏng một số quy định tài chính nhằm kiểm soát tác động lan tỏa của đại dịch đến hệ thống tài chính Việt Nam. NHNN đã 3 lần cắt giảm lãi suất, qua đó đưa lãi suất tái cấp vốn giảm mạnh xuống 4,5%/năm.
Đồng thời, chính sách quản lý dòng tiền xuyên suốt đã bước đầu thành công trong việc ổn định hệ thống tài chính và tạm thời xóa bỏ rủi ro thanh khoản. Đặc biệt, NHNN đã ban hành Thông tư 01/2020 / TT-NHNN cho phép tái cơ cấu nợ và không thay đổi phân loại nợ đối với các công ty gặp khó khăn.
Mới đây, NHNN đã trì hoãn lộ trình giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn tại các ngân hàng thêm một năm theo Thông tư 08/2020 / TT-NHNN.
Các biện pháp hỗ trợ tạm thời sẽ vẫn được áp khi tác động của đại dịch vẫn còn kéo dài. Các nhà kinh tế học tại Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ chi nhánh San Francisco đã chỉ ra rằng lãi suất thực tế có xu hướng giảm trong nhiều thập kỷ sau đại dịch, điều này ngược lại với những gì xảy ra sau một cuộc chiến tranh.
Theo lịch sử, khoảng thời gian dài lãi suất thực tế duy trì ở mức thấp sẽ hỗ trợ chính phủ trong việc giảm thiểu hậu quả từ đại dịch và kích thích tăng trưởng kinh tế trở lại.
Trong trường hợp của Việt Nam, điều này phức tạp hơn khi quy mô nợ ở nhóm đầu trong khu vực và quá trình tháo gỡ đòn bẩy tài chính vẫn chưa đạt được mục tiêu cuối cùng.
Ngoài ra, chính sách tiền tệ cũng có tác động hạn chế đến việc hỗ trợ kinh tế sau ảnh hưởng của đại dịch. Do đó, trong nửa cuối năm 2020, VDSC cho rằng chính sách tiền tệ của NHNN sẽ cân bằng hơn giữa kích thích ngắn hạn để phục hồi kinh tế và ổn định tài chính trong dài hạn.
Trong 5 tháng cuối năm 2020, VDSC kỳ vọng sẽ có một đợt giảm lãi suất nữa mặc dù lạm phát có khả năng sẽ ở quanh mức 4%. Ngân hàng Nhà nước tiếp tục duy trì thanh khoản ngân hàng dồi dào và yêu cầu các ngân hàng thương mại chia sẻ gánh nặng với doanh nghiệp. Tuy nhiên, sẽ khó có việc tăng tín dụng rầm rộ cũng như việc mạnh tay nới lỏng các chính sách an toàn.
Nhóm phân tích của Công ty chứng khoán SSI (SSI Research) cũng nhận định, việc NHNN quyết định lùi một năm đối với lộ trình giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn quy định tại Thông tư 22/2019/TT-NHNN sẽ giúp các ngân hàng sẽ có thêm nguồn lực để mở rộng các gói tín dụng trung và dài hạn cho các khách hàng.
Ngay sau khi có quyết định, lãi suất tiền gửi được điều chỉnh giảm tiếp ở một số ngân hàng, trong đó 4 ngân hàng thương mại nhà nước lớn giảm lãi suất ở các kỳ hạn từ 6 tháng đến dưới 12 tháng và giữ nguyên ở các kỳ hạn dài; một vài ngân hàng khác cùng giảm nhẹ lãi suất ở tất cả các kỳ hạn.
Hiện tại biểu lãi suất của 4 ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước lớn đã ngang bằng nhau ở mức 3,5-4%/năm với kỳ hạn dưới 6 tháng, 4,1-4,3%/năm với kỳ hạn từ 6 đến dưới 12 tháng và 5,5%/năm với kỳ hạn 12-13 tháng. Diễn biến trên phù hợp với kỳ vọng của SSI Research là lãi suất tiền gửi các kỳ hạn có thể giảm tiếp trong 5 tháng cuối năm 2020.
