Lại vụ Peppa và sói Wolfoo: Quyền tài phán trong tranh chấp sở hữu trí tuệ xuyên biên giới

Những động thái này cho thấy tầm quan trọng của việc xác định quyền tài phán trong các vụ tranh chấp sở hữu trí tuệ giữa cả hai bên, đặc biệt trong các trường hợp liên quan đến vi phạm quyền sở hữu trí tuệ trên các nền tảng internet có thể truy cập quốc tế.

Sự quan trọng trong việc xác định quyền tài phán

Sau khi rút đơn kiện khỏi tòa án Nga, eOne tiếp tục đâm đơn kiện Sconnect tại quê nhà – Tòa án Vương quốc Anh - với cáo buộc Sconnccet đã vi phạm bản quyền, vi phạm nhãn hiệu thương mại và chuyển nhượng.

Đáp lại, Sconnect đã lập tức đưa đơn kiện lên Tòa án ở Anh với nội dung: tòa án cấp cao Vương quốc Anh không có quyền tài phán để xét xử tranh chấp bởi Sconnect không nhắm mục tiêu vào khách hàng/ người xem trên thị trường này.

Quốc gia nắm quyền tài phán có thể đảm bảo rằng các quyền sở hữu trí tuệ được bảo vệ đúng mức và áp dụng các biện pháp phù hợp để ngăn chặn việc vi phạm.

Quyền tài phán cho phép một quốc gia bảo vệ những công dân và doanh nghiệp của mình tốt hơn trong tranh chấp luật sở hữu trí tuệ. Quốc gia nắm quyền tài phán có thể đảm bảo rằng các quyền sở hữu trí tuệ được bảo vệ đúng mức và áp dụng các biện pháp phù hợp để ngăn chặn việc vi phạm.

Đó chính là lí do tại sao Sconnect lại nộp đơn phủ nhận quyền tài phán của Tòa án Vương quốc Anh và khẳng định rằng tòa án Việt Nam mới là bên có quyền đầy đủ trong việc giải quyết tranh chấp giữa hai doanh nghiệp.

Quyền sở hữu trí tuệ có tính chất lãnh thổ. Do đó, để có thể đánh giá mức độ thiệt hại từ hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ ở Vương quốc Anh, eOne cần phải chứng minh rằng các hành vi vi phạm sở hữu trí tuệ đã diễn ra ở quốc gia này. Trong bối cảnh internet phát triển như hiện nay, việc xác định những hành vi vi phạm quyền sở hữu trí tuệ xuyên biên giới ngày càng trở nên khó khăn hơn.

Trong trường hợp này, để xác định được rằng liệu tòa án Anh có thẩm quyền quyết định hành động vi phạm quyền sở hữu trí tuệ hay không, eOne cần phải trình bày chứng cớ chứng minh rằng những sản phẩm, dịch vụ của Sconnect nhắm mục tiêu vào khách hàng thị trường Vương quốc Anh.

Đệ trình của các bên

Sconnect lập luận rằng những video của hãng chỉ hướng đến thị trường người tiêu dùng Hoa Kỳ và Việt Nam, đồng thời khẳng định rằng các nội dung video của họ đã được tải lên “máy chủ Hoa Kỳ”, “tất cả những kênh bị cáo buộc của Sconnect đều có địa chỉ ở Hoa Kỳ”. Đồng thời, Sconnect cũng chứng minh rằng hãng không có bất kỳ kênh Youtube nào có tên Vương quốc Anh, hoặc video được đăng hoặc máy chủ kênh đặt ở quốc gia này.

Sconnect cũng khẳng định rằng những tranh chấp về sở hữu trí tuệ nên được giải quyết tại Việt Nam do Việt Nam là quốc gia xuất xứ của chuỗi phim hoạt hình Wolfoo và là khu vực hoạt động chủ yếu của các bị đơn. 

Sconnect cho rằng không có lý do gì khiến cho vụ kiện không thể được xét xử ở Việt Nam hoặc ở Hoa Kỳ, đặc biệt là khi các nguyên đơn sẵn sàng khởi kiện ở các khu vực tài phán khác, bao gồm cả Nga. Ngoài ra, Sconnect cũng đề cập rằng những nhân chứng tiềm năng trong vụ kiện là người nói tiếng Việt và sống tại Việt Nam.

Ngược lại, eOne cho rằng trên thực tế, Peppa Pig được tạo ra và khai thác ở Vương quốc Anh và "để có thể bảo vệ thiện chí của eOne, vụ kiện chỉ có thể được thực hiện thực tế ở Vương quốc Anh."

EOne cũng chỉ ra rằng họ là những thực thể được đăng ký tại Vương quốc Anh và các nhân chứng của họ có trụ sở tại Vương quốc Anh. Ngoài ra, eOne cũng lập luận rằng đội ngũ nội bộ của YouTube (sống chủ yếu tại Vương quốc Anh) sẽ là nguồn cung cấp lời khai nhân chứng thực tế có giá trị trong các thủ tục tố tụng này.

Những luận điểm phản biện Sconnect của eOne được thể hiện thông qua những yếu tố sau:

Thứ nhất, website của học viện đào tạo hoạt hình của Sconnect được trình bày bằng tiếng Anh. Thứ hai, trang web của họ đăng tải một bài báo cho thấy kênh Wolfoo trên YouTube của họ thu hút những khán giả từ Vương quốc Anh. Thứ ba, ảnh chụp màn hình của trang web cho thấy một đoạn clip âm thanh (audio clip) có 1.039.910 lượt xem và khả năng truy cập từ Vương quốc Anh.

Thứ ba, một ảnh chụp màn hình kênh YouTube của hãng thể hiện quảng cáo nhắm đến khán giả Vương quốc Anh. Các quảng cáo trên kênh có liệt kê đơn vị tiền tệ là bảng Anh và biểu ngữ quảng cáo hướng đến khán giả Vương quốc Anh. Thứ năm, Sconnect đã tài trợ cho một tạp chí trực tuyến đăng một bài báo hướng đến thị trường Vương quốc Anh. Thứ sáu, trong một cuộc phỏng vấn, giám đốc điều hành của Sconnect đã tuyên bố rằng hãng mong muốn “chiếm được thị phần quốc tế”.

Thứ bảy, Wolfoo đã được lồng tiếng sang tiếng Pháp, tiếng Tây Ban Nha và tiếng Nhật. Một phim hoạt hình sẽ chỉ được lồng tiếng những ngôn ngữ này nếu tác giả có ý định "thu hút" hoặc nhắm mục tiêu vào khán giả ở các quốc gia đó. Điều này mâu thuẫn với lập luận của Sconnect rằng đối tượng khách hàng mục tiêu của hãng chỉ giới hạn ở Hoa Kỳ và Việt Nam.

Thứ tám, một số video của Wolfoo có chủ đề và phong cảnh của Vương quốc Anh. Cuối cùng, kênh Wolfoo ước tính thu hút được hơn 100 triệu lượt xem từ khán giả Vương quốc Anh mỗi tháng.

Với những dẫn chứng trên, sau khi đưa tất cả mọi thứ vào cân nhắc, thẩm phán tòa án tối cao Vương quốc Anh nhận định rằng những khẳng định của Sconnect là không “chính xác trên thực tế”. Và những dẫn chứng này cũng không đủ để thuyết phục thẩm phán rằng đối với Wolfoo, Vương quốc Anh không phải là thị trường mục tiêu.

Ngoài ra, thẩm phán tòa tối cao Vương quốc Anh cho rằng trên kênh Youtube của Sconnect đã không có những cài đặt về địa lý để người xem từ Vương quốc Anh không xem được kênh của họ. Theo đó, thẩm phán kết luận rằng Sconnect đã nhắm mục tiêu vào người dùng Vương quốc Anh và những tòa án của Anh và xứ Wales (những quốc gia thuộc Vương quốc Anh) đã bị tước quyền tài phán.

Bình luận

Trong trường hợp này, trên cơ sở Sconnect là pháp nhân không thuộc Vương quốc Anh và các video Wolfoo bị cáo buộc là vi phạm được lưu trữ trên YouTube, có vẻ như các tòa án Vương quốc Anh sẽ không phải là cơ quan tài phán thích hợp để xét xử bất kỳ khiếu nại vi phạm nào.

Tuy nhiên, quyết định về quyền tài phán trong vụ kiện này không chỉ làm rõ những trường hợp mà tòa án Vương quốc Anh có thẩm quyền xét xử, mà còn cho thấy tòa án Vương quốc Anh sẽ sử dụng cách tiếp cận thực tế với những bằng chứng thuyết phục để xác định xem liệu một bị cáo có đang nhắm đến người dùng mục tiêu ở Vương quốc Anh hay không.

Quyết định này có ý nghĩa quan trọng đối với các chủ sở hữu tài sản trí tuệ muốn khiếu nại ở Vương quốc Anh nhằm chống lại các hành vi vi phạm diễn ra trên những nền tảng internet có thể truy cập xuyên biên giới. Ngược lại, đây là một động thái bất lợi đối với Sconnect trong những vụ kiện liên quan đến Sconnect và eOne trong thời gian sắp tới.

Tuy vậy, với việc Tòa án nhân dân Hà Nội thụ lý vụ kiện mới đây, không lâu sau khi Tòa án tối cao Vương quốc Anh tuyên bố thẩm quyền xét xử, rõ ràng cuộc tranh chấp giữa sói nhỏ Wolfoo và cô lợn Peppa sẽ còn gay cấn hơn trong tương lai.

Tranh chấp bản quyền giữa hai chuỗi phim hoạt hình Wolfoo và Peppa Pig bắt đầu diễn ra từ tháng 11/2021. Trong khoảng thời gian này, eOne đã liên tục tuyên bố quyền sở hữu đối với những video phim hoạt hình Wolfoo trên nền tảng chia sẻ video lớn nhất thế giới - YouTube.
Ngày 11/1/2022, eOne đã đệ đơn khởi kiện tại Tòa án Moskva (Liên bang Nga) với ba cáo buộc chính: (1) vi phạm bản quyền với các tác phẩm nghệ thuật của Peppa Pig (hình ảnh nhân vật Wolfoo, các đoạn âm thanh, cũng như khung cảnh và bối cảnh của mỗi tập); (2) vi phạm ba nhãn hiệu PEPPA PIG đã đăng ký ở Vương quốc Anh và ba nhãn hiệu đã đăng ký ở Liên minh Châu Âu của eOne; (3) có hành vi đánh lừa người tiêu dùng, khiến họ nghĩ rằng Wolfoo có cùng một nhà sản xuất hoặc có liên quan đến các nhà sản xuất Peppa Pig.
Ngày 14/6/2022, Hội đồng chuyên gia văn hóa, nghệ thuật của Nga đã đưa ra kết luận “Bộ nhân vật Wolfoo là sự sáng tạo độc lập hoàn toàn và không phải là sản phẩm làm lại, phái sinh của bộ nhân vật Peppa Pig”.
Vào ngày 7/7/2022, eOne đã nộp đơn rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện tại Nga. Sau khi eOne tự rút đơn kiện, vào tháng 8/2022, Sconnect Việt Nam đã nộp đơn khởi kiện ngược lại eOne tại Tòa án Moskva, yêu cầu eOne bồi thường các tổn thất do vụ kiện gây ra và được đền bù thiệt hại với số tiền 240.000 rub.
Sau đó không lâu, ngày 19/8/2022, Sconnect đã nộp đơn khởi kiện eOne lên Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội, cáo buộc eOne vi phạm trái phép nhãn hiệu Wolfoo trong các video Peppa Pig. Đồng thời, Sconnect yêu cầu Tòa án xem xét và ra phán quyết buộc eOne chấm dứt các hành vi vi phạm nhãn hiệu, sửa đổi thông tin và xin lỗi công khai.
Sau khi rút đơn kiện khỏi tòa án Nga, eOne tiếp tục đệ đơn kiện Sconnect tại quê nhà với cáo buộc vi phạm bản quyền, vi phạm nhãn hiệu thương mại và vi phạm quyền chuyển nhượng. Đồng thời, Sconnect cũng đã nộp đơn phủ nhận quyền tài phán của Vương quốc Anh trong vụ việc. Đây là lý do chính mà Tòa án tối cao Vương quốc Anh đã đưa ra quyết định liên quan đến quyền tài phán như đã được đề cập.