Theo báo cáo của huyện Vân Đồn, từ đầu năm 2018 đến nay, trong thời gian chuẩn bị các bước để thành lập khu hành chính - kinh tế đặc biệt, tình hình giá đất trên địa bàn huyện có nhiều biến động, diễn biến phức tạp. Việc mua bán, chuyển nhượng đất đai, đặc biệt là đất nông nghiệp tăng về số lượng, tập trung tại các xã Đông Xá, Hạ Long, Đoàn Kết, Đài Xuyên.
Hiện huyện Vân Đồn đang tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nhiều trường hợp vi phạm cũng như kiểm điểm, xử lý những cán bộ có liên quan. Tuy nhiên, một số đơn vị cơ sở chưa thực sự quan tâm đến công tác quản lý đất đai nên để xảy ra một số trường hợp tự ý chuyển mục đích sử dụng đất, xây dựng trái phép, san gạt, lấn chiếm đất đai và việc xử lý vi phạm của một số đơn vị còn chậm, chưa kịp thời.
Báo cáo của Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARs) cũng cho thấy, mặc dù là chưa chính thức trở thành đặc khu, song do sức nóng, hiện đất nền tại các dự án của Vân Đồn đang có giá giao động từ 20 - 50 triệu đồng/m2, tăng mạnh so với trước Tết Nguyên Đán năm 2018.
Tại thị trường Vân Đồn, đang có một số hiện tượng đầu cơ, môi giới bất động sản không chuyên đẩy giá tạo giá trị ảo với mức tăng khoảng 5 - 6 lần giá trị so với hai năm trước.
Còn tại Phú Quốc, thị trường bất động sản đang diễn biến rất phức tạp, các văn phòng công chứng đất đai liên tục tiếp nhận các hồ sơ mua bán trao đổi đất. Giá đất tại Phú Quốc liên tục tăng nhanh tới 10 - 20 lần chỉ trong thời gian ngắn. Có lô đất giá 800 triệu đồng, nhưng chỉ sau 3 năm đã lên tới 18 tỷ đồng.
Theo VARs, nhu cầu thực đối với loại hình này chưa có, chủ yếu vẫn là đầu cơ và lướt sóng. Các dự án quy mô nhỏ có mức giá trung bình từ 4 – 7 triệu đồng/m2. Các dự án có quy hoạch bài bản, quy mô lớn khoảng 10 – 55 ha có mức giá 15 – 25 triệu đồng/m2.
Lãnh đạo Hội Môi giới cho rằng, thực trạng sốt đất tại các đặc khu kinh tế hiện nay không chỉ đẩy nhà đầu tư vào nguy cơ rủi ro cao mà còn gây khó khăn cho chính quyền địa phương, doanh nghiệp khi giải phóng mặt bằng triển khai dự án theo quy hoạch sau này. Thậm chí, có ý kiến còn cho rằng, điều này sẽ làm giảm sức hấp dẫn của đặc khu trong mắt các nhà đầu tư chiến lược.
Nhằm siết chặt công tác quản lý đất đai và làm rõ một số thông tin về việc “sốt” giá đất tại các đặc khu kinh tế, vừa qua, hầu hết các tỉnh thành này đều đã có văn bản khuyến cáo người dân tránh mua phải đất trong quy hoạch dự án, tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Mới đây nhất, trong buổi trực tiếp đi kiểm tra và làm việc với huyện Vân Đồn ngày 3/5, ông Nguyễn Văn Đọc, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh đã yêu cầu tạm dừng giao dịch, chuyển đổi mục đích sử dụng đất tại Vân Đồn để đợi Luật Đặc khu hành chính kinh tế đặc biệt dự kiến được Quốc hội thông qua vào tháng 5 tới.
Theo ông Đọc, trong thời gian qua, tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, nghiêm cấm việc lấn chiếm, giao dịch, chuyển đổi đất đai nhằm mục tiêu trục lợi, tạo hiện tượng “sốt” giá đất. Tỉnh cũng đã chỉ đạo cơ quan chức năng kiên quyết xử lý, kiểm điểm nhiều cán bộ vi phạm.
Trong khi nhà nước đã bỏ ngân sách lớn đề đầu tư hạ tầng giao thông trên địa bàn, thì vô hình chung lại tạo điều kiện cho một số đối tượng đầu cơ trục lợi “lách” luật để buôn bán trao tay đất đai, đẩy giá đất lên cao, ông Đọc cho hay.
Vị lãnh đạo này cho rằng hiện Vân Đồn đang đứng trước nhiều thời cơ để phát triển, trở thành đặc khu kinh tế với những cơ chế, chính sách nổi trội, thu hút các nhà đầu tư lớn đến. Tháng 5 tới đây, Quốc hội sẽ thông qua Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt. Trên cơ sở có Luật này, sẽ điều chỉnh các quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội và quy hoạch chung xây dựng khu kinh tế Vân Đồn theo định hướng là đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.
Trong khi chờ đợi Luật và các quy hoạch trên hoàn thiện, tỉnh Quảng Ninh sẽ tạm dừng việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất; tạm dừng giao đất cho các tổ chức, dự án; tạm dừng giao dịch chuyển nhượng đất trên địa bàn huyện Vân Đồn, trường hợp đặc biệt phải báo cáo tỉnh xem xét, quyết định, ông Đọc nhấn mạnh.
Liên quan đến quyền lợi của người dân về đất đai như thừa kế, chuyển nhượng, vị lãnh đạo này cũng yêu cầu huyện Vân Đồn phải kiểm soát chặt chẽ, rà soát cụ thể từng trường hợp, báo cáo UBND tỉnh xem xét, không để xảy ra tình trạng lợi dụng chính sách để “lách” luật. Các trường hợp vi phạm phải giải quyết, xử lý công khai, minh bạch.
Tương tự tại Phú Quốc, UBND huyện này cũng vừa có công văn chỉ đạo Phòng Tài nguyên và môi trường tạm dừng chuyển đổi mục đích sử dụng đất đối với các trường hợp phân lô, tách thửa có diện tích dưới 500 m2 trên địa bàn huyện.
Chỉ đạo này nhằm thực hiện kết luận của Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang Phạm Vũ Hồng tại buổi làm việc với lãnh đạo huyện Phú Quốc vừa qua. Theo đó, kết luận của chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang cho biết, trong thời gian qua việc phân lô tách thửa ở Phú Quốc diễn biến phức tạp.
Nhiều doanh nghiệp, cá nhân tự quảng cáo các khu phân lô, tách thửa là các dự án dân cư, nhiều người dân mua và chuyển đổi mục đích sử dụng đất để tiến hành xây dựng, dẫn đến công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai, quản lý xây dựng gặp nhiều khó khăn.
Đặc biệt tại các khu phân lô, tách thửa các lối đi đều không được quy hoạch là đất giao thông nhưng các công ty tự ý làm đường đi sẽ dẫn đến tranh chấp giữa các cá nhân xây dựng trên thửa đất đó.
Theo nhiều chuyên gia, việc các tỉnh ban hành quyết định tạm dừng chuyển mục đích sử dụng đất và tách thửa, hợp thửa là giải pháp hợp lý hữu hiệu trong thời điểm hiện tại để hạn chế sốt đất ảo.
Bên cạnh đó, các địa phương cũng cần sớm công khai quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch lâu dài để phát triển các đặc khu kinh tế. Qua đó, chỉ rõ các khu vực đất sẽ bị thu hồi để giao cho các dự án đầu tư.
Như vậy, các lô đất sẽ không có cơ hội để nhận chuyển nhượng và chuyển đổi mục đích sử dụng, hạn chế tối đa việc sốt đất gây tác động tiêu cực đến thị trường và tiềm ẩn nguy cơ rủi ro cho nhà đầu tư như trong thời gian gần đây.
