Ngành thép Việt có năng lực cạnh tranh thấp

Nhật Hạ Thứ ba, 10/05/2022 - 16:19

Điều này là do phần lớn các nguyên liệu đầu vào để sản xuất thép phải nhập khẩu. Đồng thời, phần lớn các nhà máy sản xuất có công suất nhỏ, thiết bị lạc hậu, tiêu tốn năng lượng và nguy cơ về môi trường.

Trong giai đoạn 2016-2021, ngành công nghiệp thép Việt đã có sự phát triển nhanh nhưng mất cân đối giữa phát triển thượng nguồn và hạ nguồn.

Các sản phẩm sau thép như tôn mạ kẽm, thép ống tăng trưởng tốt về giá trị sản xuất và xuất khẩu.

Trong khi đó, các chủng loại thép hợp kim, đặc biệt là HRC – nguyên liệu đầu vào cần thiết cho nhiều ngành như sản xuất thép cán nguội (CRC), tôn mạ, ống thép, đóng tàu, cơ khí chế tạo có nhu cầu lớn, song năng lực sản xuất trong nước chưa đáp ứng đủ nhu cầu nên dẫn đến tiếp tục phải nhập khẩu với số lượng lớn.

Tính đến năm 2021, năng lực sản xuất phôi thép của các doanh nghiệp trong nước là 27 triệu tấn/năm, trong đó thép cuộn cán nóng (HRC) là 7 - 8 triệu tấn/năm.

Sự phát triển nhanh thời gian qua chủ yếu nhờ một số nhà máy thép có công suất lớn, chất lượng thép cao đã được đầu tư và đi vào hoạt động như Khu Liên hợp Gang thép Hòa Phát Dung Quất, Công ty CP Gang thép Nghi Sơn, Khu liên hợp Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh…

Tuy nhiên, ngoài những nhà máy trên, các nhà máy sản xuất phôi thép còn lại chủ yếu có công suất nhỏ, thiết bị lạc hậu, năng lực sản xuất thép còn nhiều hạn chế. Các sản phẩm thép sản xuất trong nước chưa thể cung cấp đủ nhu cầu thép cho toàn bộ nền kinh tế.

Với thép xây dựng, năng lực sản xuất trong nước khoảng 14 triệu tấn sẽ đảm bảo 100% cho nhu cầu tiêu dùng trong nước cũng như đáp ứng được một phần nhu cầu xuất khẩu.

Trong đó, có 42% sản xuất là được sử dụng từ phế liệu thép nhập khẩu; có 58% sản xuất từ lò cao, sử dụng nguyên liệu là quặng sắt.

Hay như thép phục vụ ngành cơ khí, chế tạo, Việt Nam cũng đã sản xuất và đáp ứng được một phần thép cuộn cán nóng HRC (khoảng 8 triệu tấn/năm).

Còn đối với các loại thép hợp kim, Việt Nam chưa sản xuất được các loại thép đặc biệt.

“Năng lực cạnh tranh của ngành thép Việt Nam khá thấp khi phần lớn các nguyên liệu đầu vào để sản xuất thép phải nhập khẩu. Bên cạnh đó, vẫn tồn tại nhà máy có công suất nhỏ, thiết bị lạc hậu, tiêu tốn năng lượng và nguy cơ về môi trường”, theo báo cáo đề xuất xây dựng “Chiến lược phát triển ngành thép Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050” của Bộ Công thương.

Do nhập khẩu nhiều nguyên liệu như: quặng sắt, thép phế liệu, than mỡ luyện cốc, điện cực graphite… nên khi giá đầu vào biến động sẽ làm giá thép thành phẩm trong nước cũng phải điều chỉnh theo thế giới.

Ngành thép Việt có năng lực cạnh tranh thấp
Năng lực sản xuất trong nước khoảng 14 triệu tấn thép xây dựng mỗi năm.

Bộ Công Thương dự báo, trong năm 2022, Việt Nam phải nhập khẩu nhiều loại nguyên liệu để sản xuất thép như: quặng sắt cho các lò cao khoảng hơn 18 triệu tấn, thép phế khoảng 6-6,5 triệu tấn cho các lò điện, than mỡ luyện cốc khoảng 6,5 triệu tấn và điện cực graphite khoảng 10.000 tấn…và giá quặng sắt, thép phế, quặng nguyên liệu thô và than mỡ luyện cốc… vẫn duy trì ở mức cao sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp sản xuất thép và thị trường thép trong nước.

Về lâu dài, để đảm bảo nhu cầu thép cuộn cán nóng HRC và các loại thép hợp kim, thép chất lượng cao trong nước cần tiếp tục thu hút và đầu tư một số nhà máy liên hợp sản xuất thép lớn để phục vụ nhu cầu nội địa, giảm dần sự phụ thuộc vào thép nhập khẩu.

Cần có chính sách đặc thù cho ngành thép

Theo báo cáo, ngành thép có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển đất nước theo định hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa; là ngành công nghiệp nền tảng, vật liệu đầu vào cho các ngành kinh tế quan trọng như cơ khí chế tạo, công nghiệp hỗ trợ...

Mặt khác, phát triển công nghiệp sản xuất thép lớn mạnh cũng là tạo nền tảng vững chắc và phát triển thị trường cho các ngành chế biến chế tạo, xây dựng, cơ khí... góp phần tạo nguồn cung ứng ổn định và nâng cao năng suất, hiệu quả hoạt động của các ngành công nghiệp.

Ngành thép cũng đóng góp quan trọng cho quá trình chuyển dịch, đô thị hóa đất nước, tác động nhiều mặt đến sự phát triển kinh tế- xã hội.

Bên cạnh đó, với mức tiêu thụ thép trên bình quân đầu người của Việt Nam (khoảng 240kg/1 người/năm) còn rất thấp so với các nước trong khu vực như Malaysia, Trung Quốc. Dư địa và tiềm năng phát triển của ngành thép Việt Nam trong thời gian tới là rất lớn.

Mặc dù có vai trò quan trọng và dư địa lớn như vậy, nhưng hiện tại, Việt Nam không có chính sách đặc thù, riêng biệt để thúc đẩy, cũng như định hướng để phát triển ngành thép, Bộ Công thương nhận định.

“Tự chủ về sản xuất thép trong nước là yêu cầu tất yếu của việc tự chủ nguồn nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, tiêu dùng của người dân, cũng như quá trình đô thị hóa, hiện đại hóa cơ sở vật chất quốc gia.

Do đó, Nhà nước cần phải xây dựng chính sách đủ mạnh để thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp thép tạo nền tảng cơ bản cho công nghiệp hóa theo hướng hiện đại và bền vững”, báo cáo nêu rõ.

Cơ quan này cho rằng Việt Nam cần có các định hướng chính sách để phát triển mạnh ngành luyện kim, vật liệu, đặc biệt là các loại thép chế biến chế tạo.

Thứ nhất, với chủng loại HRC: trong giai đoạn tới cần phát triển đầu tư thêm các dự án sản xuất lớn. Đây là loại thép chiếm tỷ trọng lớn trong ngành chế biến chế tạo.

Thứ hai, với thép hợp kim và đặc biệt phục vụ ngành cơ khí, Việt Nam cần xây dựng các tổ hợp luyện kim có quy mô lớn trong đó tập trung vào sản xuất các loại thép chế biến chế tạo có trình độ công nghệ có dung lượng thị trường lớn để bước đầu làm chủ công nghệ sản xuất các loại thép chế biến chế tạo cơ bản.

Bên cạnh đó, cần có các chính sách ưu đãi về đất đai, hạ tầng, về khoa học công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực để khuyến khích, thúc đẩy các dự án thép phát triển.

Theo dự báo sơ bộ, tổng nhu cầu thị trường các ngành chế tạo của Việt Nam giai đoạn đến năm 2030 có thể đạt tới 310 tỷ USD. Trong đó, nhu cầu thị trường từ cơ khí phục vụ công trình công nghiệp là 120 tỷ USD; cơ khí phục vụ xây dựng, nông nghiệp, chế biến là 15 tỷ USD; thiết bị tiêu chuẩn là 10 tỷ USD; giao thông đường sắt là 35 tỷ USD; tàu điện ngầm là 10 tỷ USD và ô tô là 120 tỷ USD.

Đây sẽ là thị trường rất lớn cho ngành thép trong nước, đặc biệt là các loại thép chế tạo, thép hợp kim chất lượng cao phục vụ các ngành công nghiệp chế tạo, vốn là phân khúc hiện nay Việt Nam chưa tự chủ được trong sản xuất thép nội địa.

Những thách thức đón chờ doanh nghiệp thép trong năm 2022

Những thách thức đón chờ doanh nghiệp thép trong năm 2022

Doanh nghiệp -  3 năm
Sau một năm 2021 rực rỡ, các doanh nghiệp thép đang phải đối mặt với những thách thức từ việc cân bằng cung - cầu và giá bán giảm.
Những thách thức đón chờ doanh nghiệp thép trong năm 2022

Những thách thức đón chờ doanh nghiệp thép trong năm 2022

Doanh nghiệp -  3 năm
Sau một năm 2021 rực rỡ, các doanh nghiệp thép đang phải đối mặt với những thách thức từ việc cân bằng cung - cầu và giá bán giảm.
Tổng công ty Thép Việt Nam: Huy động mọi nguồn lực để chống dịch, cứu người trong đại dịch Covid-19

Tổng công ty Thép Việt Nam: Huy động mọi nguồn lực để chống dịch, cứu người trong đại dịch Covid-19

Nhịp cầu kinh doanh -  3 năm

Với sứ mệnh “Nền tảng cho tương lai vững bền", ban lãnh đạo và hơn 14.000 người lao động toàn hệ thống Thép Việt Nam luôn tâm niệm kinh doanh và phụng sự xã hội phải song hành cùng nhau. Trong thời điểm dịch bệnh Covid-19 hoành hành trên khắp cả nước, các nhà máy sản xuất thép /V/ đã huy động mọi nguồn lực để có thể sản xuất, cung ứng và phân phối nguồn oxy lỏng quý giá, kịp thời “trợ thở" cho tuyến đầu chống dịch, cứu người.

Những thách thức đón chờ doanh nghiệp thép trong năm 2022

Những thách thức đón chờ doanh nghiệp thép trong năm 2022

Doanh nghiệp -  3 năm

Sau một năm 2021 rực rỡ, các doanh nghiệp thép đang phải đối mặt với những thách thức từ việc cân bằng cung - cầu và giá bán giảm.

Mỹ bỏ điều tra thép chống ăn mòn của Việt Nam

Mỹ bỏ điều tra thép chống ăn mòn của Việt Nam

Tiêu điểm -  3 năm

Các doanh nghiệp xuất khẩu thép CORE của Việt Nam sẽ không bị Mỹ điều tra chống lẩn tránh thuế do cáo buộc sử dụng nguyên vật liệu nhập từ Nhật Bản.

Lợi nhuận trái chiều của doanh nghiệp ngành thép

Lợi nhuận trái chiều của doanh nghiệp ngành thép

Doanh nghiệp -  3 năm

Lợi nhuận quý 3/2021 của các doanh nghiệp ngành thép phân hóa rõ ràng theo mô hình chữ K. Trong khi các doanh nghiệp lớn đầu ngành vẫn tiếp tục gặt hái thành công, những doanh nghiệp quy mô nhỏ hơn bắt đầu đuối sức, thậm chí thua lỗ.

'Nút thắt' lớn trong thực thi Nghị quyết 68

'Nút thắt' lớn trong thực thi Nghị quyết 68

Tiêu điểm -  5 giờ

Nghị quyết 68 mở ra rất nhiều thuận lợi và cơ hội phát triển bứt phá cho doanh nghiệp tư nhân, song việc thực thi được dự báo gặp nhiều thách thức.

Chậm chuyển đổi xanh, doanh nghiệp logistics Việt nguy cơ bị loại khỏi sân chơi

Chậm chuyển đổi xanh, doanh nghiệp logistics Việt nguy cơ bị loại khỏi sân chơi

Tiêu điểm -  1 ngày

Logistics xanh đã trở thành yêu cầu bắt buộc trong chuỗi cung ứng toàn cầu, nếu không chuyển nhanh, doanh nghiệp logistics Việt sẽ bị loại khỏi sân chơi.

Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc: Kinh tế tư nhân gánh vác trọng trách quốc gia

Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc: Kinh tế tư nhân gánh vác trọng trách quốc gia

Tiêu điểm -  1 ngày

Nghị quyết số 68-NQ/TW khẳng định quan điểm đột phá của Bộ Chính trị về vai trò của kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên mới vươn mình của dân tộc. Nếu đặt kinh tế tư nhân ở vai trò trung tâm, có không gian phát triển, lực lượng này sẽ tạo đột phá mạnh mẽ đưa Việt Nam phát triển thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.

Quảng Ninh đứng thứ 3 cả nước về tăng trưởng kinh tế

Quảng Ninh đứng thứ 3 cả nước về tăng trưởng kinh tế

Tiêu điểm -  4 ngày

Tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) tỉnh Quảng Ninh sáu tháng năm 2025 đạt 11,03%, đứng thứ ba cả nước.

Tăng tốc đàm phán thuế nhờ đổi mới thẩm quyền phê duyệt APA

Tăng tốc đàm phán thuế nhờ đổi mới thẩm quyền phê duyệt APA

Tiêu điểm -  4 ngày

Việc thay đổi thẩm quyền phê duyệt hồ sơ APA được kỳ vọng sẽ rút ngắn thời gian xử lý và tăng tính chủ động cho doanh nghiệp khi đàm phán thuế quốc tế.

Khai trương Vinpearl Hotel Bắc Ninh

Khai trương Vinpearl Hotel Bắc Ninh

Nhịp cầu kinh doanh -  4 phút

Vinpearl chính thức khai trương Vinpearl Hotel Bắc Ninh, khách sạn 5 sao theo chuẩn quốc tế đầu tiên do thương hiệu Việt đầu tư và vận hành tại đây.

SHB tiếp sức doanh nghiệp xuất khẩu với lãi suất USD chỉ từ 4,5%/năm

SHB tiếp sức doanh nghiệp xuất khẩu với lãi suất USD chỉ từ 4,5%/năm

Nhịp cầu kinh doanh -  7 phút

Nhằm đồng hành cùng doanh nghiệp xuất khẩu vượt qua thách thức và tối ưu cơ hội trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động, Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB) chính thức triển khai gói giải pháp tài chính toàn diện với lãi suất vay bằng USD chỉ từ 4,5%/năm và chính sách tài trợ xuất khẩu linh hoạt cho doanh nghiệp không có tài sản bảo đảm.

SeABank nhận loạt giải quốc tế về quản trị, kinh doanh và đổi mới công nghệ

SeABank nhận loạt giải quốc tế về quản trị, kinh doanh và đổi mới công nghệ

Nhịp cầu kinh doanh -  10 phút

Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, HOSE: SSB) lần thứ 5 liên tiếp được Tổ chức liên đoàn Doanh nghiệp thế giới (Worldcob) vinh danh Doanh nghiệp xuất sắc tại giải thưởng The Bizz. Đồng thời, ngân hàng cũng được tạp chí tài chính quốc tế The European vinh danh tại 3 hạng mục giải thưởng về quản trị bền vững, quản trị rủi ro, ngân hàng điện tử.

MSB công bố khung tài chính bền vững

MSB công bố khung tài chính bền vững

Phát triển bền vững -  11 phút

Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB) công bố khung tài chính bền vững (Sustainable finance framework - SFF), đánh dấu bước tiến mới trong lộ trình phát triển bền vững, đồng thời khẳng định cam kết lâu dài của MSB đối với tăng trưởng xanh, sự cân bằng về các yếu tố môi trường – xã hội và lợi ích các bên liên quan.

Hành trình hợp tác giữa hai ông lớn Việt – Hàn: Tạo nên chuẩn mực mới trong nhà bếp Việt

Hành trình hợp tác giữa hai ông lớn Việt – Hàn: Tạo nên chuẩn mực mới trong nhà bếp Việt

Nhịp cầu kinh doanh -  12 phút

Sự hợp tác chiến lược giữa Tập đoàn Tân Á Đại Thành và thương hiệu Wonang đến từ Hàn Quốc đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao chuẩn sống hiện đại cho người Việt - bắt đầu từ chính những chi tiết tưởng chừng nhỏ bé nhất trong gian bếp: chậu rửa.

VIB tài trợ vốn cho dự án điện gió của REE tại Vĩnh Long

VIB tài trợ vốn cho dự án điện gió của REE tại Vĩnh Long

Nhịp cầu kinh doanh -  3 giờ

Ngân hàng Quốc tế (VIB) và Công ty cổ phần Điện gió Duyên Hải – công ty thành viên của Tập đoàn Cơ điện lạnh (REE) – vừa ký kết hợp đồng tín dụng 1.640 tỷ đồng để triển khai dự án nhà máy điện gió Duyên Hải tại tỉnh Vĩnh Long.

NCB tiếp tục báo lãi quý II/2025, hoạt động kinh doanh tăng trưởng tích cực

NCB tiếp tục báo lãi quý II/2025, hoạt động kinh doanh tăng trưởng tích cực

Tài chính -  3 giờ

Kết thúc quý II/2025, NCB ghi nhận lợi nhuận sau thuế tăng gần 6,5 lần so với cùng kỳ 2024. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy NCB đang đi đúng lộ trình và thu được những thành quả bước đầu, bám sát mục tiêu chiến lược của ngân hàng.