Quản lý chặt việc chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên

Báo cáo của Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn và các bộ, ngành, địa phương tại Hội nghị về tăng cường công tác quản lý, bảo vệ rừng đang diễn ra tại trụ sở Chính phủ ngày 14/10 cho biết trong 5 năm (2012-2017), các cơ quan Nhà nước đã phê duyệt chuyển mục đích sử dụng rừng 38.276 ha/1.892 dự án; trong đó: rừng tự nhiên18.931 ha, rừng trồng 15.821 ha, đất chưa có rừng quy hoạch cho lâm nghiệp 3.524 ha.

Tính đến 30/9/2017, dựa trên báo cáo của 30 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, tổng số dự án có chuyển mục đích sử dụng rừng đã được phê duyệt, đang thực hiện và dự án có trong kế hoạch trung hạn đến năm 2020 là 1.071 dự án, diện tích đề nghị chuyển mục đích sử dụng rừng 60.129 ha, bao gồm: rừng tự nhiên 16.866 ha, rừng trồng 28.986 ha, đất chưa có rừng quy hoạch cho lâm nghiệp 14.277 ha.

Một số địa phương đã giải quyết chuyển mục đích sử dụng rừng thiếu chặt chẽ, quản lý lỏng lẻo, để xảy ra sai phạm. Việc chuyển mục đích sử dụng rừng sang thực hiện dự án ở một số địa phương không được điều chỉnh trong quy hoạch sử dụng đất; quy hoạch, kế hoạch bảo vệ và phát triển rừng. Từ đó dẫn đến tình trạng quy hoạch luôn bị phá vỡ, nhiều dự án chưa chấp hành nghĩa vụ trồng rừng thay thế và đánh giá tác động môi trường.

Điển hình như dự án Khu du lịch liên hợp cao cấp New City Việt Nam, tỉnh Phú Yên; Dự án đầu tư chăn nuôi bò thịt chất lượng cao, tỉnh Phú Yên; nhất là những sai phạm tại các dự án trồng cao su những năm trước vẫn tồn tại chưa được giải quyết dứt điểm. Một số nơi có biểu hiện vì lợi ích trước mắt, cục bộ địa phương.

Để khắc phục những hạn chế này, trong thời gian tới, Thủ tướng Chính phủ sẽ yêu cầu Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo rà soát nghiêm túc, báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Các dự án cần phải chuyển mục đích sử dụng rừng cho mục đích quốc phòng, an ninh, các dự án phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội cần thiết, tổ chức giám sát chặt chẽ việc thực hiện, không để xảy ra vi phạm như tại một số địa phương trong thời gian qua.

Tạm dừng chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên nghèo sang trồng cây công nghiệp, cây nông nghiệp, thủy điện nhỏ, kể cả các dự án đã được phê duyệt nhưng chưa thực hiện. Không cải tạo rừng khộp nghèo, nghèo kiệt khi chưa có đánh giá, khảo nghiệm khoa học và được sự xem xét, thỏa thuận của Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn. Kiên quyết không chuyển mục đích sử dụng rừng ven biển; không chuyển loại rừng đặc dụng sang rừng phòng hộ, rừng sản xuất.

Lãnh đạo các địa phương cũng phải tập trung chỉ đạo, giải quyết vướng mắc để hoàn thành nhiệm vụ trồng rừng thay thế đối với diện tích chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác đối với các dự án đã hoàn thành. Không giải quyết ngoại lệ về miễn, giảm, chậm thực hiện trách nhiệm trồng rừng thay thế đối với dự án mới.

Tổ chức rà soát, đình chỉ, thu hồi các dự án vi phạm pháp luật. Xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật hoặc lợi dụng chủ trương cải tạo rừng, chuyển mục đích sử dụng rừng để trục lợi; đồng thời xử lý trách nhiệm bồi thường giá trị tài nguyên rừng.

Phải kiểm điểm nghiêm túc, làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân để xảy ra sai phạm trong quản lý khi thực hiện các dự án chuyển mục đích sử dụng rừng, nhất là đối với các dự án đã có kết luận thanh tra, kiểm tra trong thời gian vừa qua.

Bộ Công Thương cũng được giao chỉ đạo rà soát quy hoạch hệ thống thủy điện trên toàn quốc; dừng cấp phép đầu tư các công trình thủy điện nhỏ có chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên, trường hợp đặc biệt, cấp thiết phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định; kiên quyết thu hồi giấy phép, dừng hoạt động đối với những dự án không chấp hành trồng rừng thay thế và nghĩa vụ chi trả dịch vụ môi trường rừng.