Quy định mới về kê khai thuế thu nhập 'làm khó' doanh nghiệp?

Theo đó, điểm b Khoản 6 Điều 8 Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định, tổng số thuế thu nhập doanh nghiệp đã tạm nộp của ba quý đầu năm tính thuế không được thấp hơn 75% số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp theo quyết toán năm.

Trường hợp người nộp thuế nộp thiếu so với số thuế phải tạm nộp ba quý đầu năm thì phải nộp tiền chậm nộp tính trên số thuế nộp thiếu kể từ ngày tiếp sau ngày cuối cùng của thời hạn tạm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp quý III đến ngày nộp số thuế còn thiếu vào ngân sách nhà nước.

Như vậy, hết ngày 31/10 hàng năm số thuế thu nhập doanh nghiệp tạm nộp của ba quý đầu năm không được thấp hơn 75% số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp theo quyết toán năm. Nếu nộp thấp hơn 75% thì doanh nghiệp sẽ phải nộp tiền chậm nộp kể từ ngày 1/11.

Theo nhiều chuyên gia, quy định trên được cho là đang dồn doanh nghiệp vào "thế khó", bởi nếu hiệu quả kinh doanh quý IV tăng mạnh so với các quý đầu năm mà trong nhiều trường hợp doanh nghiệp không thể dự liệu trước được thì khi đó khả năng thuế thu nhập doanh nghiệp tạm nộp đã nộp sẽ thấp hơn 75% số thuế cả năm.

Trong trường hợp này, dù thực hiện đúng quy định về tạm nộp thuế nhưng doanh nghiệp vẫn bị phạt.

Do đó, để tránh nguy cơ “bị phạt”, doanh nghiệp nhiều khả năng sẽ phải nộp thuế thu nhập tạm nộp lớn. Tuy nhiên, điều này sẽ khiến cho số tiền đầu tư cho sản xuất, kinh doanh giảm, gây ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp.

Đặc biệt, theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, quy định về số tiền thuế thu nhập doanh nghiệp tạm nộp tại Nghị định 126/2020/NĐ-CP rất bất cập đối với các doanh nghiệp bất động sản và các doanh nghiệp kinh doanh thương mại, dịch vụ.

Nguyên nhân là do các doanh nghiệp này thường có doanh thu phát sinh đột biến trong quý IV của năm, mà không thể tiên lượng trước trong kế hoạch doanh thu và lợi nhuận cả năm. Bởi lẽ, chỉ cần phát sinh một vài thương vụ ngoài kế hoạch, thì doanh nghiệp có thể vi phạm quy định trên đây do doanh thu và lợi nhuận tăng đột biến.

Chính vì vậy, ông Châu đề nghị Bộ Tài chính và Tổng cục thuế cần quan tâm xem xét khi hướng dẫn thi hành Nghị định 126/2020/NĐ-CP, có phân biệt trường hợp cố ý khai thấp doanh thu và lợi nhuận để chiếm dụng tiền thuế; hoặc trường hợp không cố ý khai thấp doanh thu và lợi nhuận, đối với các khoản doanh thu, lợi nhuận đột xuất. 

Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý cũng không nên xử phạt đối với trường hợp doanh nghiệp đã nộp báo cáo kế hoạch doanh thu và lợi nhuận quý IV, kèm theo danh mục các dự án, hoặc hoạt động kinh doanh, mà có phát sinh doanh thu và lợi nhuận ngoài kế hoạch đã kê khai đăng ký với ngành thuế.

Một bất cập khác về thuế thu nhập doanh nghiệp được ông Châu chỉ ra là việc hoàn thuế đối với thuế thu nhập mà doanh nghiệp có giao dịch liên kết đã nộp thừa năm 2017-2018. Đây là số tiền thuế đối với mức trần chi phí lãi vay được khấu trừ mà doanh nghiệp đã nộp trong năm 2017-2018.

Theo đó, điểm c Khoản 3 Điều 22 Nghị định 132/2020/NĐ-CP ngày 03/11/2020 (thay thế Nghị định số 20/2017/NĐ-CP) về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết quy định, trường hợp người nộp thuế có số tiền thuế thu nhập doanh nghiệp, tiền chậm nộp đã nộp ngân sách nhà nước của năm 2017, năm 2018 lớn hơn số tiền thuế thu nhập doanh nghiệp, tiền chậm nộp đã xác định lại thì phần chênh lệch được bù trừ vào số thuế thu nhập doanh nghiệp từ năm 2020 đến hết năm 2024. Kết thúc thời hạn trên, không xử lý số thuế còn lại chưa bù trừ hết.

Ông Châu cho rằng, Nghị định 132/2020/NĐ-CP quy định hoàn thuế đối với mức trần chi phí lãi vay được khấu trừ mà doanh nghiệp có giao dịch liên kết đã nộp thuế thu nhập doanh nghiệp (thừa) trong năm 2017 - 2018 với tổng giá trị khoảng 4.875 tỷ đồng. Tuy nhiên, do không quy định doanh nghiệp được hoàn thuế bằng tiền mặt mà chỉ được bù trừ vào số thuế thu nhập doanh nghiệp từ năm 2020 đến hết năm 2024, nên chưa thật “sòng phẳng” với doanh nghiệp.

Điều này dẫn đến phát sinh các bất cập như những doanh nghiệp nếu bị lỗ trong năm 2020 - 2024, thì coi như không được nhận lại tiền hoàn thuế. Bên cạnh đó, đến hết năm 2024 mà vẫn chưa được hoàn thuế hết số tiền thuế được hoàn trả, doanh nghiệp cũng sẽ không được nhận số tiền hoàn thuế còn lại.

Để giải quyết bất cập về quy định hoàn thuế đối với mức trần chi phí lãi vay được khấu trừ, mà doanh nghiệp có giao dịch liên kết đã nộp thuế thu nhập doanh nghiệp (thừa) trong năm 2017 - 2018, ông Châu đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét chỉ đạo bổ sung thêm quy định trường hợp doanh nghiệp đến hết năm 2024 chưa nhận được tiền hoàn thuế, hoặc còn một phần tiền hoàn thuế, thì số tiền hoàn thuế này sẽ được hoàn trả lại cho doanh nghiệp bằng tiền mặt.