Sau Tràng An và Tam Chúc, Xuân Trường muốn 'đánh thức' Phố Hiến cổ bằng dự án tỷ đô

Đề án phục dựng Phố Hiến cổ mang tầm cỡ quốc gia và quốc tế do Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường đề xuất, vừa được UBND tỉnh Hưng Yên báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét.

Khu vực đề xuất dự án thuộc thành phố Hưng Yên với tổng diện tích hơn 1.700ha, trong đó có hơn 520ha mặt nước sông Hồng.

Việc phục dựng các khu phố cổ, thương cảng, thuyền cổ, văn hóa giao thoa được UBND tỉnh Hưng Yên lý giải là sẽ không chỉ thúc đẩy kinh tế của địa phương mà còn đóng góp quan trọng vào bảo tồn, phát huy giá trị di sản cho các thế hệ sau.

Mục tiêu của dự án cũng hướng tới việc đề nghị UNESCO công nhận Phố Hiến là di sản văn hóa thế giới, tái hiện kiến trúc, cảnh quan đô thị cổ, phục dựng các di tích tiêu biểu, công trình tín ngưỡng, giá trị văn hóa phi vật thể.

Tái hiện thương cảng Phố Hiến

Dự án dự kiến gồm bốn phân khu mang chức năng riêng biệt nhằm tái hiện nét độc đáo và lịch sử của khu vực, cũng như phát triển du lịch bền vững.

Trong đó, phân khu Phục Hiến gần 400ha tái hiện thương cảng quốc tế Phố Hiến xưa, kết hợp không gian kinh tế đêm và các tuyến phố đi bộ đa văn hóa; phân khu lễ hội 428ha; phân khu dịch vụ và biểu diễn thực cảnh 467ha.

Tổng mức đầu tư dự án tạm tính khoảng 47.240 tỷ đồng - tương đương khoảng hơn 1,8 tỷ USD. Trong đó, gần 50% tổng vốn đầu tư là ngân sách nhà nước dùng để giải phóng mặt bằng và xây dựng hạ tầng kỹ thuật. Một nửa vốn đầu tư còn lại do nhà đầu tư huy động triển khai các hạng mục chi tiết.

Doanh nghiệp Xuân Trường dự kiến thực hiện dự án trong 20 năm, thời gian hoạt động của dự án là 70 năm.

Luận giải rõ hơn về cơ cấu vốn đầu tư, phía doanh nghiệp cho biết, do phục dựng Phố Hiến cổ là một dự án quan trọng cấp quốc gia nên cần có hỗ trợ tài chính từ ngân sách nhà nước khoảng hơn 19.600 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách trung ương tham gia xây dựng hạ tầng kỹ thuật gần 10.800 tỷ đồng, ngân sách địa phương giải phóng mặt bằng dự án hơn 8.800 tỷ đồng.

Do đó, công ty đề nghị ngân sách nhà nước hỗ trợ giải phóng mặt bằng và xây dựng cơ sở hạ tầng giống như khu du lịch sinh thái Tràng An, tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2004, được Chính phủ đồng ý hỗ trợ toàn bộ nguồn vốn để đầu tư hạ tầng và khu du lịch Tam Chúc, tỉnh Hà Nam năm 2013.

Đồng thời, Xuân Trường cũng đề nghị, dự án được ưu đãi đầu tư về thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế nhập khẩu hàng hóa tạo tài sản cố định, nguyên liệu, vật tư thiết bị cho dự án; miễn, giảm tiền thuê đất, thuế sử dụng đất theo Luật Đầu tư 2024.

Nếu các kiến nghị nêu trên được thực hiện, chủ đầu tư hứa hẹn, Phố Hiến không chỉ được bảo tồn nguyên vẹn mà còn trở thành một trung tâm du lịch di sản tầm cỡ quốc tế, góp phần khẳng định vị thế văn hóa Việt Nam trên bản đồ thế giới.

Quá trình chuẩn bị và tiền đề quy hoạch

Trước đó, khoảng 15 năm trước, Thủ tướng đã phê duyệt quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị khu đô thị cổ Phố Hiến gắn với phát triển du lịch. Sau đó, tỉnh Hưng Yên từng đề xuất dự án phục dựng phố cổ Phố Hiến sử dụng vốn ODA của Chính phủ Ba Lan với tổng kinh phí khoảng 111 triệu USD, trong đó 100 triệu USD là vốn vay.

Khi đó, với tên gọi “Phục dựng phố cổ Phố Hiến”, dự án do Sở Văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Hưng Yên chủ trì, bao gồm các công trình nhà cổ, thương điếm, thuyền, các di tích, phục dựng đền thờ Lê Đình Kiên và hạ tầng phụ trợ nhằm bảo tồn tôn tạo và phát huy giá trị đô thị cổ Phố Hiến, gắn với phát triển du lịch tỉnh.

Tuy nhiên, sau đó dự án chưa được triển khai toàn diện. Đến cuối năm 2023, báo cáo của tỉnh cho biết đã hoàn thành năm nhóm dự án liên quan, còn hai nhóm - trong đó có việc phục dựng Phố Hiến cổ - đang được tiếp tục triển khai.

Hiện nay, hồ sơ dự án do Xuân Trường đề xuất đang được 5 bộ gồm: Văn hóa – Thể thao và Du lịch, Tài chính, Xây dựng, Nông nghiệp và Môi trường, Tư pháp... góp ý, trước khi gửi báo cáo tổng hợp trình Thủ tướng xem xét.

Dấu ấn doanh nghiệp Xuân Trường

Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường do ông Nguyễn Văn Trường – doanh nhân sinh năm 1963 – làm giám đốc, nổi tiếng với các dự án văn hóa – tâm linh quy mô lớn tại miền Bắc.

Trước đó, Xuân Trường là chủ đầu tư khu du lịch Tràng An – Bái Đính ở Ninh Bình với vốn hơn 17.000 tỷ đồng, lập nhiều kỷ lục châu Á như: Tượng Phật dát vàng lớn nhất, chuông đồng nặng 36 tấn, hàng trăm tượng La Hán…

Doanh nghiệp này cũng đang vận hành khu du lịch Tam Chúc rộng hơn 5.000 ha tại Hà Nam và đặt mục tiêu đưa quần thể này trở thành di sản thế giới trong tương lai.