Phát triển bền vững

Thiết kế sinh thái để hướng tới kinh tế tuần hoàn

Phạm Sơn Thứ sáu, 11/02/2022 - 17:10

Theo ông Hoàng Đức Vượng, Chủ tịch Chi hội nhựa tái sinh, nền kinh tế tuần hoàn đúng nghĩa cần có định hướng ngay từ đầu, tức là sản phẩm, bao bì phải được thiết kế phù hợp với mục tiêu thu gom, tái chế, xử lý có hiệu quả thay vì chỉ hô hào ở công đoạn thu gom, xử lý.

La Vie cùng một số thành viên PRO Việt Nam loại bỏ màng co nắp chai để hạn chế rác thải khó thu gom ra môi trường.

Năm 2022, Luật bảo vệ môi trường 2020 chính thức có hiệu lực, với những nội dung quan trọng về kinh tế tuần hoàn, công cụ trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), được cộng đồng làm nghề tái chế đánh giá cao, được ví như “những viên gạch đầu tiên” để xây dựng ngành tái chế hiện đại và hiệu quả.

Bày tỏ sự vui mừng trước những đổi mới về tư duy của người Chính phủ, Bộ Tài nguyên và môi trường trong quản lý chất thải, bảo vệ môi trường, tuy nhiên, ông Hoàng Đức Vượng, Chủ tịch Chi hội nhựa tái sinh vẫn không tránh khỏi nỗi băn khoăn.

Bởi lẽ, có nhiều năm đồng hành cùng ngành tái chế, ông Vượng hiểu rõ những khó khăn, vướng mắc còn tồn đọng. Những vướng mắc này nếu không được giải quyết sẽ gây cản trở cho việc thực thi luật mới, chưa nói đến việc không thể “cởi trói” cho ngành tái chế phát triển.

Thiết kế sinh thái

Khi còn trong quá trình tham vấn cho dự thảo nghị định hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường 2020, giải đáp thắc mắc của cộng đồng doanh nghiệp, ông Phan Tuấn Hùng, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Tài nguyên và môi trường cho biết, công cụ EPR đặt ra mức phí đóng góp bắt buộc cao hơn so với chi phí doanh nghiệp tự tổ chức thu gom, xử lý, tái chế rác thải.

Song song với đó, chỉ tiêu thu gom, tái chế bắt buộc cũng được thiết kế phù hợp với doanh nghiệp Việt Nam. Theo ông Fausto Tazzi, Phó chủ tịch Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam), thành viên ban cố vấn nhóm ngành hàng bao bì, mức phí này tạo ra động lực khả thi để doanh nghiệp tự tổ chức thu gom, tái chế.

Như vậy, hàm ý của công cụ EPR là tạo ra động lực cho các doanh nghiệp thay đổi quy trình sản xuất, bán hàng sao cho thuận tiện nhất với hoạt động thu gom, tái chế, xử lý rác thải. Cách làm này vừa giúp doanh nghiệp tiết giảm chi phí đóng góp, vừa tạo ra lợi ích bền vững, lâu dài.

Tuy nhiên, đây cũng đang là mắt xích còn rất yếu đối với công tác quản lý rác thải tại Việt Nam, khi vẫn chưa có quy định về thiết kế sản phẩm, thiết kế bao bì theo hướng sinh thái, thân thiện với môi trường.

Lấy ví dụ, nhiều nước phát triển có quy định về tỷ lệ tem, mác giới thiệu sản phẩm trên bao bì, quy định mực in không chứa chất độc hại…

Những quy định đó không có ở Việt Nam, dẫn đến việc doanh nghiệp in tem, dán nhãn vô tội vạ, có những sản phẩm đồ uống đóng chai có tem, nhãn chiếm đến 90% chai nước, rất lãng phí tài nguyên và gây khó khăn cho hoạt động tái chế.

Hay như quy định về keo dùng để dán nhãn sản phẩm. Ở các nước, keo này phải tan được dễ dàng trong nước để có thể tách nhãn dán ra khỏi bao bì. Còn ở Việt Nam, nhãn được dán bằng những loại keo dính chắc, rẻ tiền. Đây cũng là nguyên nhân hoạt động tái chế khó mở rộng quy mô, bởi “chỉ có làm thủ công, tách từng nhãn ra khỏi chai nước mới làm được”.

Một vấn đề nữa là nhiều doanh nghiệp đang quan niệm giảm khối lượng của bao bì, thông qua việc làm các chai, hộp, túi nhựa mỏng đi để giảm khối lượng rác thải nhựa. Tuy nhiên, cách làm này cũng gây khó khăn cho công tác thu gom, tái chế, bởi giảm khối lượng cũng đồng nghĩa với giảm đi giá trị.

“Bảo vệ môi trường phải dùng cơ chế thị trường”, ông Vượng khẳng định. Nếu giảm khối lượng chai nhựa đi một nửa, cũng là khiến người đồng nát phải “cúi xuống số lần gấp đôi” để thu gom được lượng chai nhựa đảm bảo thu nhập mỗi ngày.

Nếu cứ để tình trạng diễn ra như vậy, kinh tế tuần hoàn sẽ chỉ “nằm ở trên giấy”. “Nói tuần hoàn ai làm cứ làm, ai sản xuất cứ sản xuất, không có định hướng ngay từ đầu thì chẳng thể nào thực hiện được”, ông Vượng nhấn mạnh.

Làm thật quyết liệt để ’20 năm nữa có một Việt Nam sạch’

Trao đổi với phóng viên, đại diện ngành tái chế cho biết, thiết kế sinh thái không phải là điều đơn giản. Để có được thiết kế sinh thái chuẩn cho sản phẩm, bao bì, cần có sự trao đổi thông tin giữa nhà tái chế và doanh nghiệp.

Trên cơ sở thấu hiểu nhu cầu của nhau, doanh nghiệp mới có thể thiết kế ra sản phẩm, bao bì đảm bảo tính tuần hoàn nhưng cũng đảm bảo tiêu chí về cung cấp thông tin và quảng bá sản phẩm.

Một yêu cầu khác là có quy định rõ ràng, chặt chẽ từ phía Nhà nước. Tại một diễn đàn về doanh nghiệp phát triển bền vững tổ chức cuối năm 2021, nhiều doanh nghiệp bày tỏ quan điểm rất sẵn sàng thay đổi thiết kế bao bì, sản phẩm theo hướng bền vững.

Thực tế, nhiều doanh nghiệp đã tiến hành những cải tiến đối với sản phẩm theo hướng sinh thái, có thể kể đến như chai nước khoáng sử dụng nhựa tái sinh của La Vie; một số thành viên PRO Việt Nam như La Vie, Pepsico, Coca Cola... loại bỏ màng co nắp chai...

Tuy nhiên các doanh nghiệp vẫn chưa dám thực hiện những thay đổi lớn hơn, có ý nghĩa hơn, do sợ đội chi phí, dẫn đến mất đi năng lực cạnh tranh.

Theo ông Vượng, nếu có một quy định chung, tất cả “người chơi” đều phải tuân thủ, như vậy sẽ đảm bảo không để cho những doanh nghiệp thiếu ý thức, thiếu trách nhiệm lại được hưởng lợi.

Một nội dung được xem là tiến bộ trong Luật Bảo vệ môi trường 2020 là quy trách nhiệm, thẩm quyền bảo vệ môi trường về Bộ Tài nguyên và môi trường thay vì phân tán ra các bộ, ngành khác. Đây là yếu tố rất thuận lợi để đặt ra những quy định chung, điều hướng hoạt động sản xuất, kinh doanh theo hướng thân thiện với môi trường.

Thị trường thẩm mỹ: Tăng trưởng nóng và bài toán quản trị rủi ro

Thị trường thẩm mỹ: Tăng trưởng nóng và bài toán quản trị rủi ro

Phát triển bền vững -  20 giờ

Thị trường thẩm mỹ tăng trưởng nhanh nhưng rủi ro cũng leo thang, đặt ra yêu cầu cấp thiết về minh bạch, tiêu chuẩn và sự chủ động bảo vệ mình của khách hàng.

'Mỏ vàng nâu' của Việt Nam chờ được đánh thức

'Mỏ vàng nâu' của Việt Nam chờ được đánh thức

Phát triển bền vững -  1 ngày

Chuyên gia chocolate người Pháp Olivier Nicod nhìn nhận chất lượng cacao Việt Nam rất ngon, phù hợp với phân khúc chocolate cao cấp nhưng chưa được khai thác đúng mức.

COP30: Loại bỏ tín chỉ carbon chất lượng thấp, Việt Nam đã sẵn sàng

COP30: Loại bỏ tín chỉ carbon chất lượng thấp, Việt Nam đã sẵn sàng

Phát triển bền vững -  2 ngày

Tín chỉ carbon chất lượng cao là định hướng của Việt Nam nhằm phát triển kinh tế trên nền tảng phát thải thấp, đảm bảo lợi ích, củng cố uy tín quốc gia.

Ba trụ cột làm nên 'triết lý giá thấp' của ông chủ Thorakao

Ba trụ cột làm nên 'triết lý giá thấp' của ông chủ Thorakao

Phát triển bền vững -  1 tuần

Ông chủ Thorakao lý giải triết lý giá thấp dựa trên ba giá trị cốt lõi: đạo đức kinh doanh, thương khách hàng và tinh thần học tập suốt đời.

Quỹ Touchstone Partners gieo mầm chuyển đổi xanh

Quỹ Touchstone Partners gieo mầm chuyển đổi xanh

Phát triển bền vững -  1 tuần

Quỹ chuyển đổi xanh của Touchstone Partners sẽ bắt đầu giải ngân vốn từ tháng 12/2025, đồng thời cố vấn trực tiếp và hỗ trợ chiến lược cho các startup.

Hai thị trường giúp đơn đặt hàng xuất khẩu mới tăng nhanh

Hai thị trường giúp đơn đặt hàng xuất khẩu mới tăng nhanh

Tiêu điểm -  1 giờ

Ngành sản xuất Việt Nam tiếp tục tăng trưởng dù bị gián đoạn do bão khi dữ liệu cho thấy sản lượng, số lượng đơn đặt hàng mới tiếp tục tăng.

Giá vàng hôm nay 2/12: Áp lực chốt lời xuất hiện

Giá vàng hôm nay 2/12: Áp lực chốt lời xuất hiện

Vàng -  1 giờ

Giá vàng hôm nay 2/12 giảm 600.000 - 700.000 đồng mỗi lượng với cả vàng miếng và vàng nhẫn SJC. Trong khi đó, giá vàng thế giới gặp áp lực chốt lời ngắn hạn gần vùng đỉnh.

Điều kiện cần của nhà lãnh đạo muốn dẫn dắt doanh nghiệp đi đường dài

Điều kiện cần của nhà lãnh đạo muốn dẫn dắt doanh nghiệp đi đường dài

Diễn đàn quản trị -  1 giờ

Không chỉ cần tầm nhìn dài hạn, nhà lãnh đạo doanh nghiệp cần khả năng vận hành tổ chức tốt, kiên định những uyển chuyển trước các biến động và xây dựng lòng tin.

Ba nhóm 'nhu cầu thật' của thị trường bất động sản hiện nay dưới góc nhìn của Phát Đạt

Ba nhóm 'nhu cầu thật' của thị trường bất động sản hiện nay dưới góc nhìn của Phát Đạt

Bất động sản -  1 giờ

Cụm từ “nhu cầu thật” xuất hiện thường xuyên trong các cuộc thảo luận về thị trường bất động sản hiện nay, đa phần được dành cho dạng nhu cầu nhà ở thực của nhóm khách hàng đại chúng. Phát Đạt gần đây đã làm rõ khái niệm “nhu cầu thật” theo nhìn nhận chiến lược riêng.

Tòa A2 K-Park Avenue: Nơi hội tụ bộ tứ tầm nhìn biểu tượng và chuẩn quốc tế giữa lòng xứ Thanh

Tòa A2 K-Park Avenue: Nơi hội tụ bộ tứ tầm nhìn biểu tượng và chuẩn quốc tế giữa lòng xứ Thanh

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Sở hữu bộ tứ tầm nhìn hiếm có và hệ tiện ích đồng bộ chuẩn quốc tế, tòa A2 tại K-Park Avenue (Vinhomes Star City, Thanh Hóa) mở ra một định nghĩa mới về phong cách sống hiện đại, tinh tế ngay giữa lòng đô thị Bắc Trung Bộ đang chuyển mình mạnh mẽ.

SeAPremium Golf Master 2025: Gắn kết tinh hoa, xứng tầm trải nghiệm

SeAPremium Golf Master 2025: Gắn kết tinh hoa, xứng tầm trải nghiệm

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Giải đấu SeAPremium Golf Master 2025 ngày 28/11 chính thức diễn ra tại BRG Legend Hill Country Club – một trong những sân golf hàng đầu Việt Nam. Là đặc quyền đẳng cấp dành riêng cho khách hàng ưu tiên SeAPremium của Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank), giải đấu hướng tới kiến tạo không gian kết nối tinh hoa, mang đến trải nghiệm xứng tầm đẳng cấp đúng với khát vọng “Mang đến sự hài lòng và dịch vụ khác biệt” của SeABank.

Eximbank trao học bổng trị giá 300 triệu đồng cho sinh viên Đại học Kinh tế TP.HCM

Eximbank trao học bổng trị giá 300 triệu đồng cho sinh viên Đại học Kinh tế TP.HCM

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Ngày 27/11/2025, Eximbank phối hợp cùng Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) trao 15 suất học bổng trị giá 300 triệu đồng cho 15 sinh viên xuất sắc. Đây là năm thứ ba liên tiếp Eximbank đồng hành cùng UEH trong chương trình “Eximbank - Phát triển tài năng”, nhằm hỗ trợ sinh viên phát triển toàn diện và góp phần xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành tài chính - ngân hàng