20 năm trước, Chính phủ Anh đã có một quyết định mang tính lịch sử: cho phép Ngân hàng trung ương Anh (BoA) tự do thiết lập và điều chỉnh lãi suất.
Tại buổi lễ kỷ niệm 20 năm ngày chính thức hoạt động độc lập của ngân hàng này, Tổng giám đốc Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), bà Christine Lagarde đã có một bài phát biểu chúc mừng BoA và ông Mark Carney - Thống đốc vì đã góp phần ổn định và phát triển nền kinh tế của Vương quốc Anh.
Trong bài phát biểu của mình, bà đề cập đến ba sự đột phá trong hệ thống tài chính toàn cầu, bao gồm: các loại tiền tệ ảo, các mô hình trung gian tài chính mới và trí tuệ nhân tạo.
Tiền ảo
"Các loại tiền tệ ảo như Bitcoin hầu như không mang đến thách thức nào đáng kể đối với tiền tệ thông thường bởi chúng quá dễ bay hơi, quá nguy hiểm. Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng, việc loại bỏ tiền tệ ảo là điều không khôn ngoan".
Bà Christine Lagarde cho rằng, các loại tiền tệ ảo nằm trong một danh mục khác so với các loại hình thanh toán kỹ thuật số hoặc các loại tiền tệ hiện tại, bởi chúng cung cấp đơn vị tài khoản và hệ thống thanh toán riêng. Các hệ thống này cho phép các giao dịch ngang giá mà không có trung tâm bù trừ, và cũng không có ngân hàng trung ương.
Hiện tại, các loại tiền tệ ảo như Bitcoin hầu như không mang đến thách thức nào đáng kể đối với các loại tiền tệ thông thường và các ngân hàng trung ương, bởi chúng quá dễ bay hơi, quá nguy hiểm và các công nghệ lõi chưa được mở rộng.
"Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng, việc loại bỏ tiền tệ ảo là điều không khôn ngoan", bà nói.
Bà lấy ví dụ về những quốc gia có đồng tiền không ổn định, thay vì áp dụng tiền tệ của một quốc gia khác, như đồng đô la Mỹ, những nước này có thể sử dụng các loại tiền tệ ảo. Đây được gọi là tình trạng đô la hóa 2.0.
Người dân có thể giữ tiền ảo thay vì tiền giấy hay tiền xu bởi trong tương lai, giao dịch tiền ảo sẽ trở nên ổn định, dễ dàng và an toàn hơn do việc phát hành rất minh bạch, được điều chỉnh bởi quy tắc đáng tin cậy, một thuật toán có thể giám sát, hoặc thậm chí là một "quy tắc thông minh" có thể phản ánh sự thay đổi của các tình huống kinh tế vĩ mô.
Bên cạnh đó, tiền ảo cũng cung cấp hình thức dịch vụ thanh toán tốt hơn.
Hãy quan sát nhu cầu ngày càng tăng về các dịch vụ thanh toán mới tại các quốc gia nơi mà nền kinh tế dịch vụ đang phát triển.
Bốn đô la cho lời khuyên làm vườn từ một phụ nữ ở New Zealand, ba euro cho một bản dịch chuyên nghiệp một bài thơ tiếng Nhật, hay 3 Nhân dân tệ cho một giờ sử dụng xe đạp chia sẻ ở Trung Quốc: những khoản thanh toán này có thể được thực hiện dễ dàng bằng thẻ tín dụng và các hình thức thanh toán điện tử khác nhưng lại bị tính phí cao với các giao dịch qua biên giới.
Thay vào đó, người tiêu dùng có thể sẽ thích sử dụng dịch vụ thanh toán tiền ảo, vì sự tiện lợi, không có rủi ro thanh toán, không chậm trễ bù trừ, không phải đăng ký trung tâm và không có trung gian kiểm tra tài khoản và danh tính. Nếu các đồng tiền ảo được phát hành riêng lẻ vẫn có rủi ro và không ổn định, người mua thậm chí có thể đến các ngân hàng trung ương để cung cấp các hình thức đấu thầu hợp pháp.
Mô hình trung gian tài chính mới
Mô hình trung gian tài chính mới có khả năng sẽ thay thế các dịch vụ ngân hàng. Mô hình này sẽ tạo ra thế giới của những sản phẩm có chu kỳ 6 tháng và được cập nhật liên tục với giao diện đơn giản và tin cậy về bảo mật. Tại thế giới đó sẽ không cần bất kì văn phòng hay chi nhánh nào hết. Câu hỏi đặt ra là liệu chính sách tiền tệ sẽ được vận hành như thế nào trong bối cảnh đó?
"Mô hình trung gian tài chính mới có khả năng sẽ thay thế các dịch vụ ngân hàng"
Ngân hàng Trung ương Anh đang dẫn đầu xu thế này với các đại lý môi giới lớn và trung tâm thanh toán bù trừ đối tác. Theo truyền thống, các nhà quản lý sẽ tập trung vào việc giám sát các thực thể được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, khi các nhà cung cấp dịch vụ mới xuất hiện dưới hình thức mới, việc quản lý hiển nhiên sẽ thay đổi theo hướng khó khăn hơn.
Bên cạnh đó, các nhà quản lý còn phải tiếp tục tập trung hơn nữa, từ các tổ chức tài chính sang hoạt động tài chính và thậm chí có thể trở thành các chuyên gia để đánh giá tính lành mạnh và sự an toàn của các thuật toán phần mềm.
Việc hợp tác sẽ phần nào giúp các vấn đề trên được giải quyết dễ dàng hơn. Đó có thể là việc đối thoại giữa những nhà quản lý có kinh nghiệm và những nhà quản lý mới chỉ bắt đầu giải quyết vấn đề, giữa các nhà hoạch định chính sách, các nhà đầu tư và các công ty dịch vụ tài chính. Thậm chí, nó có thể là cuộc đối thoại giữa các quốc gia.
Việc chạm tới biên giới quốc gia sẽ rất quan trọng khi quy định mở rộng từ các tổ chức trong nước đến các hoạt động không biên giới, từ chi nhánh ngân hàng địa phương tới các giao dịch toàn cầu được mã hóa.
Đây chính là nhiệm vụ và vai trò của IMF nhằm ổn định kinh tế và tài chính. Tuy vậy, Quỹ cũng sẽ phải cởi mở hơn, từ việc đưa vào các loại tiền tệ mới đến việc xem xét vai trò của quyền rút vốn đặc biệt (SDR).
Trí tuệ nhân tạo
"Trong tương lai không xa, máy móc sẽ đóng vai trò lớn hơn trong việc hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách, cung cấp các dự báo trong thời gian thực, phát hiện ra các bong bóng bất động sản và điều tra ra các liên kết tài chính phức tạp"
Nhờ vào điện thoại thông minh và Internet, dữ liệu ngày càng trở nên phong phú, phổ biến và có giá trị khi được ghép nối với trí thông minh nhân tạo.
Trong tương lai không xa, máy móc sẽ đóng vai trò lớn hơn trong việc hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách, cung cấp các dự báo trong thời gian thực, phát hiện ra các bong bóng bất động sản và điều tra ra các liên kết tài chính phức tạp.
Một chính sách tiền tệ được coi là hiệu quả nếu có thể giải thích rõ ràng và hình thành kỳ vọng về chính sách trong tương lai. Vậy liệu máy móc có làm được điều này?
Ngay cả những thuật toán và máy móc tốt nhất cũng sẽ bỏ lỡ các mục tiêu. Khi đó, khủng hoảng và những sai lầm sẽ xảy ra. Vậy liệu máy móc có thực sự phải chịu trách nhiệm nếu như khủng hoảng xảy ra khiến người ta không thể mua được nhà hay rơi vào cảnh thất nghiệp? Chìa khóa để giải quyết mọi chuyện chính là vấn đề ai là người chịu trách nhiệm giải trình.
Không có máy móc, chúng ta không thể tăng năng suất và độ chính xác nhưng làm thế nào để có thể trao quyền cho kĩ thuật một cách hợp lý? Nếu không thể tận dụng được máy móc, những chính sách tiền tệ có khả năng cao sẽ bị lạc lối. Thế nhưng, việc máy tính thực hiện chính xác những chính sách đó là điều không thể.
