Câu nói “Sell in May” đã không còn đúng ít nhất là trong năm 2021 khi mà thị trường chứng khoán thăng hoa trong suốt hơn một tháng qua và liên tục thiết lập các kỷ lục mới cả về điểm số lẫn thanh khoán. Tính từ cuối tháng 4 đến đầu thời điểm đầu tháng 6, VN-Index đã có một mức tăng ấn tượng gần 10%, tương đương với gần 170 điểm.
Thanh khoản thị trường tính theo giá trị khớp lệnh theo ngày cũng liên tục tăng mạnh gấp 4 lần từ mức khoảng 7 nghìn tỷ một năm trước đây lên thành 28 nghìn tỷ đồng ở thời điểm hiện tại. Nếu chỉ tính so với hồi đầu năm 2021 thì giá trị khớp lệnh theo ngày của VN-Index tại thời điểm đầu tháng 6 cũng đã tăng gấp đôi từ mức 14 nghìn tỷ lên 28 nghìn tỷ.
Theo nhận định của Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) trong "Báo cáo dòng tiền: Nhà đầu tư cá nhân nội dẫn dắt cuộc chơi trên thị trường chứng khoán Việt Nam nửa đầu năm 2021", dòng tiền lớn chủ đạo và chi phối trên thị trường chứng khoán hiện nay chính là dòng tiền mới của các nhà đầu tư cá nhân trong nước.
Dòng tiền nhà đầu tư cá nhân nội lớn đã cân bằng lại áp lực bán ròng mạnh của nhà đầu tư nước ngoài. Tính đến hết tuần đầu tiên của tháng 6 thì nhà đầu tư nước ngoài đã giao dịch hết sức tiêu cực khi bán ròng lên đến gần 32 nghìn tỷ, gấp 2,1 lần cả năm 2020. Lực bán là rất mạnh và có những tuần bán ròng liên tiếp là các phiên có giá trị trên 1.000 tỷ đồng, điều trước đây chưa từng có trong lịch sử giao dịch của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Khối lượng giao dịch và thanh khoản tăng quá nhanh và mạnh khiến hệ thống giao dịch trên HSX liên tục bị quá tải từ giai đoạn cuối năm 2020 và kéo dài đến hiện tại. Theo thống báo từ UBCK thì dự kiến phải đến tháng 7, hệ thống mới được nâng cấp hoàn thiện và đưa giao dịch trên sàn HSX trở lại bình thường.
Mặc dù áp lực bán ròng từ khối ngoại là rất lớn nhưng dòng tiền nội vào thị trường còn mạnh hơn rất nhiều, không những đủ sức cân bằng lại áp lực bán mà còn đủ sức đẩy chỉ số tăng mạnh cả về điểm số lẫn giá trị, khối lượng giao dịch. Khối lượng và giá trị cổ phiếu bán ròng bình quân của khối ngoại trong hơn 5 tháng đầu 2021 lần lượt là 113 triệu cổ phiếu/tháng và 5.299 tỷ đồng tăng lần lượt so với cả năng 2020 là 11,9% và 317,9%.
VFCA nhận xét, dòng tiền của nhà đầu tư cá nhân nội vào thị trường thực sự là rất lớn với quy mô chưa từng có trong lịch sử giao dịch hơn 20 năm của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Động lựa dẫn dắt dòng tiền của nhà đầu tư nội là đại dịch Covid 19 – hiện tượng “Thiên nga đen” xảy ra vào đầu năm 2020 đã tạo ra một cơ hội nhiều năm mới có một lần trên thị trường chứng khoán. Chỉ trong vòng 2 tháng VN-Index đã giảm hơn 300 điểm, tương đương gần 34%. Mức chiết khấu lớn đã hấp dẫn dòng tiền bắt đáy vào mạnh đánh dấu việc VN-Index mở ra một xu hướng tăng mạnh mẽ sau đó và kéo dài đến tận hôm nay.
Mặt khác, các biện pháp chống dịch của Chính Phủ như cách ly, dãn cách xã hội, làm việc online từ xa đã tạo điều kiện và thúc đẩy nhà đầu tư tham gia vào thị trường chứng khoán. Nhưng nó cũng làm cho những kênh đầu tư truyền thống khác như bất động sản, vàng trở nên bị hạn chế và khó tiếp cận hơn. Điều này gián tiếp thúc đẩy dòng tiền nhàn rỗi chưa có cơ hội tiếp cận các thị trường trên đổ vào thị trường chứng khoán.
Một kênh đầu tư rất hút tiền trong thời gian qua là thị trường tiền điện tử đã lao dốc rất mạnh. Thị trường chứng khoán gần như là kênh đầu tư hấp dẫn hiện nay, trở thành nơi hút một bộ phận dòng tiền rút ra từ thị trường tiền điện tử.
Hai là dòng tiền giá rẻ. Mặt bằng lãi suất huy động duy trì ở mức thấp đã làm giảm mạnh sự hấp dẫn của kênh đầu tư tiết kiệm và buộc dòng tiền của nhà đầu tư phải đi tìm kiếm những cơ hội đầu tư hấp dẫn hơn. Sự sụt giảm sức hấp dẫn của lãi suất huy động đã thúc đẩy một bộ phận tiền tiết kiệm rút ra khỏi ngân hàng và chảy vào thị trường chứng khoán
Ba là triển vọng tích cực của thị trường chứng khoán trong ngắn – trung hạn đến từ các biện pháp khôi phục nền kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân của Chính Phủ chống lại các yếu tố tiêu cực của dịch Covid 19 với chính sách tiền tệ nới lỏng và thúc đẩy đầu tư công mạnh mẽ.
Bốn là sự hấp dẫn của chính bản thân kênh đầu tư chứng khoán, bởi nó phù hợp với phần lớn đa số nhà đầu tư cá nhân vì là kênh đầu tư chính thống được luật pháp bảo vệ, gia nhập và giao dịch dễ dàng thuận tiện online và tỷ suất sinh lời hấp dẫn của thị trường chứng khoán tạo ra trong hơn một năm qua là một sự hấp dẫn tuyệt đối với phần lớn nhà đầu tư trên thị trường.
VFCA cho rằng thị trường chứng khoán vẫn sẽ hấp dẫn dòng tiền trong nửa cuối năm 2021. Theo quan điểm của hiệp hội này, các yếu tố hút dòng tiền vào thị trường chứng khoán vẫn chưa thay đổi.
Trong nước, lợi nhuận sau thuế quý 1/2021 của các doanh nghiệp phi ngân hàng tăng tới 157% so với cùng kỳ năm ngoái; do nền so sánh thấp của quý 2/2020 nên mức tăng lợi nhuận quý 2/2021 được dự báo sẽ tiếp tục ở mức đột biến.
VFCA đánh giá triển vọng trung hạn của thị trường chứng khoán Việt Nam là sáng sủa. Dù vậy, trong ngắn hạn thì nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư mới, có thể sẽ gặp phải những rủi ro nhất định.
Theo hiệp hội này, dòng tiền trên thị trường hiện nay phần lớn là dòng tiền của nhà đầu tư mới (F0) nên có tính đầu cơ cao. Điều này có thể tạo ra những biến động nhanh và mạnh của giá cổ phiếu trên thị trường theo cảm xúc hưng phấn và sợ hãi của nhà đầu tư.
Việc nhiều cố phiếu đã có mức tăng giá khá cao lên đến vài trăm phần trăm từ nền giá thấp của năm 2020, vì vậy theo VFCA, có thể có những đợt điều chỉnh ngắn hạn 10 – 20% gây thiệt hại cho nhà đầu tư. Mặt khác, dòng tiền trên thị trường sẽ luân chuyển nhanh hơn giữa các nhóm ngành khiến những nhà đầu tư ít kinh nghiệm gặp nhiều khó khăn hơn trong việc tìm kiếm lợi nhuận.
Bên cạnh đó, giao dịch tiêu cực của khối ngoại cũng vẫn tiếp tục là một gam màu xám trong bức tranh tươi sáng của thi trường chứng khoán Việt Nam.
