Kinh tế tuần hoàn có thể trở thành động lực tăng trưởng mới?
Kinh tế tuần hoàn nhằm tiết kiệm tài nguyên, tối ưu hóa hiệu suất của doanh nghiệp, có thể trở thành động lực tăng trưởng theo lý thuyết kinh tế học.
Luật Bảo vệ môi trường 2020 chính thức có hiệu lực đang được quốc tế đánh giá cao, như một bước đi đầu tiên của Việt Nam trong guồng quay của mô hình kinh tế tuần hoàn.
Nằm trong top 10 những quốc gia xả rác thải nhựa ra biển trên thế giới, Việt Nam cũng đang phải đối mặt với nguy cơ trở thành bãi rác điện tử toàn cầu. Cùng với đó, ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước đang ngày càng trở nên nhức nhối.
Đại dịch Covid-19 phủ bóng đen lên toàn thế giới nhưng cũng ẩn chứa thông điệp về giá trị của sự bền vững. Bối cảnh này đặt ra tính cấp thiết cho những chính sách mới về môi trường ở Việt Nam, mà bước đi đầu tiên là việc sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường.
Năm 2022, Luật Bảo vệ môi trường 2020 chính thức có hiệu lực, với những nội dung mới mang tính đột phá, tác động tới doanh nghiệp, người tiêu dùng, cơ quan quản lý nhà nước và cả hoạt động truyền thông.
Nổi bật trong Luật Bảo vệ môi trường là những chính sách hướng tới nâng cao tỷ lệ thu gom, tái chế và sản xuất, tiêu dùng bền vững, những nền tảng đầu tiên cho kinh tế tuần hoàn. Việt Nam là nước tiên phong trong khu vực và là đại diện đang phát triển hiếm hoi trên toàn thế giới đưa kinh tế tuần hoàn vào trong luật.
Tuy nhiên, mô hình kinh tế tuần hoàn không chỉ phụ thuộc vào chính sách của Nhà nước. “Lời hứa về một nền kinh tế tuần hoàn có thể trở thành hiện thực hay không, phụ thuộc rất nhiều vào cộng đồng doanh nghiệp”, Nikkei Asia Review bình luận.
Đây cũng chính là mục tiêu của công cụ chính sách Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), điểm sáng trong luật mới của Việt Nam. Với EPR, doanh nghiệp thuộc đối tượng điều chỉnh phải lựa chọn giữa tự tổ chức tái chế hoặc trả thêm tiền cho công tác thu gom, tái chế.
Thực tế, trước khi có điều chỉnh của pháp luật, doanh nghiệp hoạt động tại Việt Nam đã phải chịu áp lực từ phía người tiêu dùng khi nhu cầu tiêu dùng bền vững ngày càng tăng cao.
Trách nhiệm của doanh nghiệp hướng tới mục tiêu trung hòa phát thải 2050
Một số tập đoàn công nghệ hàng đầu như Apple, HP, Panasonic đã triển khai chương trình thu hồi thiết bị điện tử cũ. Nhiều ông lớn ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) đã thành lập Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam), đặt mục tiêu tái chế 100% bao bì đến năm 2030.
Những sáng kiến khởi nghiệp, mô hình kinh doanh mới về kinh tế tuần hoàn cũng đang nở rộ, được truyền thông giới thiệu rộng rãi như sản xuất giày bằng bã cà phê; ứng dụng thu gom rác thải đô thị…
EPR được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện mở rộng hơn nữa những sáng kiến như trên. Với công cụ chính sách này, doanh nghiệp cần có những thay đổi thực sự thay vì hô hào, khẩu hiệu, lợi dụng danh nghĩa bền vững để làm truyền thông.
“Kinh tế tuần hoàn, nếu được đưa vào thực tế, cần có sự thay đổi mang tính hệ thống”, bà Kim Lê, nhà sáng lập công ty tư vấn CL2B nói với Nikkei Asia Review.
Điều các doanh nghiệp lo lắng nhất khi luật mới, với công cụ EPR được áp dụng sẽ tạo ra thêm gánh nặng về chi phí cho doanh nghiệp. Chi phí tăng lên cao khi doanh nghiệp vật lộn với Covid-19 có nguy cơ tổn thương khả năng phục hồi.
Theo luật sư Minh Nguyễn, cộng sự cấp cao của công ty luật ACSV Legal, đại dịch Covid-19 đã đem lại bài học vô cùng quý giá là “tiền không mua được sức khỏe”. Trả lời Nikkei Asia Review, ông Minh cho biết, doanh nghiệp sẽ phải tiêu thêm chi phí để tuân thủ quy định mới về môi trường. Chi phí phát sinh là điều không ai muốn, tuy nhiên là điều “bắt buộc phải xảy ra trước khi quá muộn”.
Kinh tế tuần hoàn nhằm tiết kiệm tài nguyên, tối ưu hóa hiệu suất của doanh nghiệp, có thể trở thành động lực tăng trưởng theo lý thuyết kinh tế học.
Lao động ngoài trời, yếu tố giúp thành phố vận hành trơn tru, phải chịu ảnh hưởng lớn từ biến đổi khí hậu nhưng lại bị bỏ qua trong lưới an sinh xã hội.
Ngành tái chế, từ một ngành công nghiệp manh mún, tự phát và lạc hậu, đang dần tái định hình, khẳng định vị thế trong kỷ nguyên mới.
Đà Nẵng có cơ hội trở thành trung tâm tài chính xanh đầu tiên, đóng vai trò thúc đẩy ứng phó biến đổi khí hậu, sản xuất tiêu dùng bền vững tại khu vực ASEAN.
Sàn giao dịch carbon sẽ được thí điểm từ tháng 6/2025 đến năm 2028, tiến đến chính thức vận hành vào năm 2029.
Điện hạt nhân tại Ninh Thuận sẽ được hoàn thành giải phóng mặt bằng để bàn giao cho hai chủ đầu tư EVN và Petrovietnam ngay trong năm 2025.
Theo Thủ tướng, các ngân hàng hoạt động kinh doanh phải có lãi nhưng ngoài lợi nhuận thì phải mang lại lợi ích chung cho đất nước, bởi "nước nổi thì bèo nổi".
Dù quý cuối năm không thực sự đạt kỳ vọng, nhưng các “ông lớn” ngành phân bón vẫn kết thúc năm với thành quả tích cực, hướng tới triển vọng khởi sắc trong năm 2025.
Theo Phó thống đốc Đào Minh Tú, chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng 16% không phải là mục tiêu cuối cùng mà chỉ là mục tiêu để điều hành cho phù hợp. Mục tiêu cuối cùng là kiểm soát lạm phát, tỷ giá.
HSBC đánh giá, hoạt động trên các thị trường vốn Việt Nam có tiềm năng phát triển đáng kể, trong đó, việc nâng hạng thị trường chứng khoán mởi chỉ là bước khởi đầu.
2024, lợi nhuận trước thuế của Eximbank đạt mốc kỷ lục 4.188 tỷ đồng, các chỉ số tăng trưởng vượt bậc trong bối cảnh ngành tài chính ngân hàng còn đối mặt với nhiều thách thức.
Tài chính xanh giúp doanh nghiệp Việt tiếp cận vốn bền vững, giảm rủi ro và nâng cao năng lực cạnh tranh trong nền kinh tế xanh.