Phát triển bền vững

Xây dựng 'chỗ đứng' cho người đồng nát, ve chai trong bức tranh ô nhiễm nhựa toàn cầu

Phạm Sơn Thứ sáu, 30/12/2022 - 09:43

Không chỉ Việt Nam mà nhiều quốc gia khác trên thế giới đang ghi nhận và tìm kiếm giải pháp hiệu quả nhằm hỗ trợ khu vực thu gom rác thải phi chính thức.

Người thu gom rác dân lập đóng vai trò quan trọng trong quản lý chất thải rắn tại nhiều quốc gia

Khoảng 12,6 – 56 triệu người đang hoạt động trong khu vực phi chính thức liên quan đến rác thải, bao gồm các công đoạn thu gom, phân loại và tái chế. Tại một số quốc gia, phần lớn rác thải được xử lý hoặc tái chế trong khu vực này, tuy nhiên không nhận được sự công nhận từ phía chính quyền, cũng như không nhận được mức thu nhập tương xứng với đóng góp.

Ví dụ như tại khu vực Mỹ La tinh và vịnh Caribbean, lực lượng phi chính thức đóng góp khoảng từ 50 – 99% đầu vào cho ngành công nghiệp tái chế, tuy nhiên chỉ được hưởng 5% lợi nhuận.

Tại Việt Nam, lực lượng phi chính thức, chính là những người đồng nát, ve chai, người thu gom rác dân lập, vựa phế liệu và làng nghề tái chế, suốt nhiều năm qua, cũng không nhận được sự ghi nhận và quan tâm đúng mực. Mãi cho đến gần đây, khi cu thế kinh tế tuần hoàn lên ngôi, một số tổ chức, doanh nghiệp dành sự quan tâm nhiều hơn đến lực lượng thu gom, tái chế rác thải phi chính thức, có thể kể đến như Enda Việt Nam; VietCycle…

Bên cạnh những mục tiêu về xã hội, các dự án hỗ trợ lực lượng lao động phi chính thức còn xuất phát từ thực tế là lực lượng này đóng vai trò quan trọng trong bức tranh kinh tế tuần hoàn. Một nghiên cứu của tập đoàn BVRio, tiền đề cho dự án hợp tác giữa BVRio, Tetra Pak Việt Nam và Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam), đã chỉ ra, những người đồng nát, ve chai, thu gom rác dân lập là “mắt xích không thể thiếu” trong chuỗi thu gom, tái chế phế liệu.

Không chỉ tại Việt Nam mà trên toàn thế giới, nhóm thu gom, xử lý rác thải phi chính thức đang ngày càng được nhìn nhận đúng hơn với giá trị đem lại. Một số tập đoàn lớn như Coca Cola, Pepsico, Unilever, Nestlé… đã tham gia vào Sáng kiến Tuấn hoàn công bằng, với mục tiêu “tôn trọng và ghi nhận vai trì” của khu vực xử lý chất thải phi chính thức”.

Sáng kiến này dựa trên Nguyên tắc tuần hoàn công bằng, thực tiễn hóa Nguyên tắc hướng dẫn về kinh doanh và nhân quyền của Liên hợp quốc đối với lĩnh vực rác thải phi chính thức. Nguyên tắc chỉ ra nhiều rủi ro mà người nhặt rác dân lập phải đối mặt, bao gồm làm việc trong môi trường thiếu an toàn, thu nhập bấp bênh, không được hưởng trợ cấp xã hội hay bị phân biệt đối xử trong xã hội, đồng thời

Gần đây, trong cuộc đàm phán liên chính phủ đầu tiên nhằm xây dựng hiệp ước toàn cầu cho ô nhiễm nhựa được tổ chức tại Uruguay, phái đoàn đại diện đến từ Liên minh những người thu gom rác quốc tế (International Alliance of Waste pickers – IAW), đã yêu cầu được tham gia tất cả các cuộc thảo luận xoay quanh hiệp ước.

Dự kiến, hiệp ước về ô nhiễm nhựa toàn cầu sẽ tạo ra khung pháp lý yêu cầu các nhà sản xuất phải thay đổi thiết kế sản phẩm, tăng cường tính tái chế. IAW kỳ vọng, những người thu gom rác phi chính thức cũng sẽ được hưởng lợi từ những khung pháp lý đó. Bên cạnh đó, IAW kêu gọi các giải pháp chuyển đổi sinh kế cho người nhặt rác nếu thu nhập của họ bị tác động bởi những lệnh cấm hoặc hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần.

Sự tham gia của IAW trong cuộc đám phán chứng tỏ các quốc gia đang dần thừa nhận vai trò của lực lượng thu gom rác thải phi chính thức trong bức tranh toàn cảnh của kinh tế tuần hoàn. Đây là thời cơ quan trọng để các bên liên quan cân nhắc tới việc thiết lập một mô hình kinh tế tuần hoàn bền vững, không chỉ bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế mà còn đảm bảo tác động tích cực tới xã hội.

Nhìn nhận đúng vai trò của đồng nát, ve chai và làng nghề tái chế

Nhìn nhận đúng vai trò của đồng nát, ve chai và làng nghề tái chế

Phát triển bền vững -  2 năm

Hoạt động thu gom, tái chế tự phát của khu vực phi chính thức còn tồn tại nhiều bất cập. Tuy nhiên, không thể phủ nhận vai trò của khu vực này trong bức tranh quản lý chất thải rắn cũng như thiết lập mô hình kinh tế tuần hoàn.

Nghề đồng nát sẽ ra sao khi có công cụ thu gom, tái chế bắt buộc?

Nghề đồng nát sẽ ra sao khi có công cụ thu gom, tái chế bắt buộc?

Phát triển bền vững -  3 năm

Những người hành nghề vệ sinh môi trường là “ô sin” của Việt Nam, đóng góp và hy sinh thầm lặng để làm sạch cho đất nước. Tuy nhiên, không những không được quan tâm đúng mức, họ còn là đối tượng để nhiều người đổ lỗi.

Đồng nát, ve chai, làng nghề tái chế được hưởng lợi từ chính sách EPR

Đồng nát, ve chai, làng nghề tái chế được hưởng lợi từ chính sách EPR

Phát triển bền vững -  3 năm

Theo đại diện Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam), những người đồng nát, ve chai, tái chế tự phát là “tài sản quý của Việt Nam”. Nhóm phi chính thức này nếu nhận được hỗ trợ từ chính sách sẽ tạo ra động lực thúc đẩy cho kinh tế tuần hoàn.

Đồng nát, ve chai với kinh tế tuần hoàn và chính sách EPR

Đồng nát, ve chai với kinh tế tuần hoàn và chính sách EPR

Phát triển bền vững -  4 năm

Các làng nghề tái chế rác thải có sự mâu thuẫn với quá trình áp dụng chính sách Mở rộng trách nhiệm nhà sản xuất (EPR). Tuy nhiên, điều chỉnh hoạt động của những làng nghề tái chế này theo hướng bền vững và hiệu quả có thể sẽ giúp ích rất lớn cho quá trình xử lý rác thải.

'Chiến binh xanh' và hành trình Vì một Việt Nam văn minh với rác

'Chiến binh xanh' và hành trình Vì một Việt Nam văn minh với rác

Phát triển bền vững -  4 ngày

"Chiến binh xanh" là những người đồng nát, ve chai sẵn sàng chung tay cùng VietCycle xây dựng ngành công nghiệp tái chế đạt chuẩn, vì môi trường xanh sạch đẹp.

Trung hòa hàng chục nghìn tấn carbon mỗi năm: Lời khẳng định XANH của Tập đoàn TH

Trung hòa hàng chục nghìn tấn carbon mỗi năm: Lời khẳng định XANH của Tập đoàn TH

Phát triển bền vững -  4 ngày

Với việc hai đơn vị sản xuất chủ lực vừa được cấp chứng nhận trung hòa carbon, Tập đoàn TH một lần nữa tái khẳng định phát triển bền vững là cam kết mà tập đoàn kiên tâm theo đuổi trong suốt hành trình, coi đó là con đường tất yếu để doanh nghiệp tồn tại, phát triển và cống hiến cho xã hội.

Giải pháp cho những nút thắt trên hệ thống đường sắt

Giải pháp cho những nút thắt trên hệ thống đường sắt

Phát triển bền vững -  5 ngày

Nâng cấp cơ sở hạ tầng, hiện đại hóa công nghệ và kết nối đường sắt tới các cảng biển, cửa khẩu, khu công nghiệp chính là câu trả lời cho doanh nghiệp đường sắt.

Chủ động sớm, doanh nghiệp vẫn chật vật giữa thị trường carbon

Chủ động sớm, doanh nghiệp vẫn chật vật giữa thị trường carbon

Phát triển bền vững -  1 tuần

Khi ngay cả những doanh nghiệp lớn còn vấp váp trên hành trình xanh, con đường vào thị trường carbon với khối doanh nghiệp vừa và nhỏ lại càng thêm gập ghềnh.

Quản trị “nút thắt cổ chai” trong hạ tầng logistics

Quản trị “nút thắt cổ chai” trong hạ tầng logistics

Phát triển bền vững -  1 tuần

Chuyển đổi số quản trị, hợp tác vận tải liên doanh và đầu tư trung tâm logistics vệ tinh kết nối nhanh đô thị chính là chìa khóa gỡ nút thắt hạ tầng logistics

Cú hích hạ tầng lịch sử: Cả nước đồng loạt khởi công, khánh thành 80 dự án lớn

Cú hích hạ tầng lịch sử: Cả nước đồng loạt khởi công, khánh thành 80 dự án lớn

Tiêu điểm -  12 giờ

Đây là những công trình mang tính chất "xoay chuyển tình thế, thay đổi trạng thái" hạ tầng chiến lược của đất nước.

Rủi ro bủa vây doanh nghiệp: Hội đồng quản trị đang ở đâu trên trận tuyến?

Rủi ro bủa vây doanh nghiệp: Hội đồng quản trị đang ở đâu trên trận tuyến?

Diễn đàn quản trị -  14 giờ

Bản chất của quản trị rủi ro không phải là giảm thiểu rủi ro một cách tối đa mà là phải gắn chặt với quản trị hiệu suất và hoạt động kinh doanh.

Vingroup khởi công siêu đô thị du lịch trên biển Cần Giờ

Vingroup khởi công siêu đô thị du lịch trên biển Cần Giờ

Bất động sản -  16 giờ

Đây là một trong những dự án hạ tầng lớn nhất tại Việt Nam, đặt mục tiêu trở thành khu đô thị phát triển theo mô hình ESG hàng đầu thế giới.

Lối đi nào cho Việt Nam xây dựng trung tâm tài chính quốc tế?

Lối đi nào cho Việt Nam xây dựng trung tâm tài chính quốc tế?

Tài chính -  19 giờ

Theo ý kiến chuyên gia, Việt Nam nên có mô hình trung tâm tài chính kết hợp, không tách biệt hoàn toàn nhưng có khung pháp lý đặc thù, tập trung vào sử dụng ngoại tệ, luân chuyển lợi nhuận và bảo vệ nhà đầu tư.

AI là 'người hùng thầm lặng' giúp Be Group có lãi

AI là 'người hùng thầm lặng' giúp Be Group có lãi

Diễn đàn quản trị -  19 giờ

Hành trình "thay máu" bằng AI vào mọi ngóc ngách của hoạt động kinh doanh, vận hành đã giúp Be Group chuyển mình, hướng tới tăng trưởng bền vững.

Đề xuất sửa quy định về kiểm soát đặc biệt đối với tổ chức tín dụng

Đề xuất sửa quy định về kiểm soát đặc biệt đối với tổ chức tín dụng

Tài chính -  19 giờ

Đề xuất bổ sung việc ghi giảm vốn điều lệ đối với NHTM đang chịu sự kiểm soát đặc biệt là điểm mới quan trọng trong dự thảo thông tư số 39 của NHNN.

Nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất trước ngày khai trương: Có gì  đặc biệt trong siêu dự án 11.000 tỷ?

Nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất trước ngày khai trương: Có gì đặc biệt trong siêu dự án 11.000 tỷ?

Ống kính -  20 giờ

Sau hơn 20 tháng thi công, dự án xây dựng nhà ga hành khách T3 thuộc Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất đã hoàn thành vào dịp kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam.

Đọc nhiều