“Ách” việc cấp giấy chứng nhận sở hữu nhà ở cho người nước ngoài

Tuy nhiên đến nay lượng người nước ngoài mua nhà vẫn chưa được như kỳ vọng, cùng với đó là sự chậm trễ trong việc cấp giấy chứng nhận sở hữu nhà ở.

Khách mua còn... thưa thớt

Năm 2008, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 19/2008/NQ-QH12 về thí điểm cho tổ chức, cá nhân nước ngoài mua và sở hữu nhà. Ngay sau đó đã có một số trường hợp mua nhà tại các dự án phát triển nhà ở và được cấp giấy chứng nhận sở hữu nhà (gọi tắt là giấy chứng nhận) với 126 trường hợp.

Để mở rộng đối tượng người nước ngoài được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam, năm 2014, Quốc hội ban hành Luật Nhà ở với nhiều quy định cởi mở, thông thoáng hơn về vấn đề này. Theo đó, đến nay trên phạm vi cả nước đã có hơn 750 trường hợp người nước ngoài được cấp giấy chứng nhận (nhiều gấp gần 6 lần) so với 8 năm thực thi chính sách cũ theo Nghị quyết số 19/2008/NQ-QH12. 

Tại thị trường TP. Hồ Chí Minh, theo báo cáo của Công ty CBRE Việt Nam, quý II/2017, trong tổng hơn 9.500 căn hộ được tiêu thụ thì chiếm đến 59% số lượng người nước ngoài giao dịch, nhiều nhất là khách mua từ Singapore, Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kông. Sản phẩm mua chủ yếu là các căn hộ có 2 – 3 phòng ngủ, mục đích mua để ở. 

Ông Nguyễn Khánh Duy, Giám đốc bộ phận kinh doanh nhà ở, Công ty Savills Việt Nam, cho biết: Sau khi Luật Nhà ở 2014 có hiệu lực cho đến nay, đã có hàng nghìn giao dịch thành công với khách hàng là người nước ngoài, đặc biệt tại các dự án ở quận 2, TP. Hồ Chí Minh, tập trung tại khu vực Thảo Điền và Thủ Thiêm (người nước ngoài mua chiếm hơn 30% tổng số giao dịch thành công). Khách hàng chủ yếu đến từ Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, Singapore. 

Đại diện Tập đoàn Keppel Land cũng cho hay, số người nước ngoài mua nhà của tập đoàn tại các dự án trên địa bàn quận 2, 7, 9 (TP. Hồ Chí Minh) chiếm 25-30%, chủ yếu đến từ Singapore, Đài Loan, Hàn Quốc, Châu Âu, Mỹ, Australia…

Vướng cấp giấy chứng nhận

Quy định của pháp luật Việt Nam về sở hữu nhà đã thông thoáng hơn, qua đó tạo điều kiện thu hút người nước ngoài mua nhà, nhất là tại 3 đô thị lớn là TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội và Đà Nẵng. Tuy nhiên sức mua vẫn chưa được như kỳ vọng. Cùng với đó là sự chậm trễ trong việc cấp giấy chứng nhận sở hữu nhà ở. Theo thống kê của Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh, hiện trên địa bàn thành phố mới chỉ có 15 người trường hợp người Việt Nam định cư ở nước ngoài, cá nhân người nước ngoài được cấp giấy chứng nhận kể từ khi áp dụng Luật Nhà ở năm 2014. 

Theo ông Lê Thành Phương, Phó giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai, Sở Tài nguyên môi trường TP. Hồ Chí Minh, hiện tại có hàng nghìn hồ sơ nộp nhưng không được cấp giấy chứng nhận. 

Lý do là các hồ sơ mua bán, giao dịch sau ngày 10/12/2015 phải thực hiện theo Nghị định 99/2015/NĐ-CP của Chính phủ (hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở 2014), tức là phải chờ ý kiến của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng xem xét khu vực này có phải là nơi cấm người nước ngoài sở hữu nhà hay không. 

Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh cũng đã kiến nghị các bộ, ngành liên quan xác định rõ các dự án nằm trong danh sách không được bán cho người nước ngoài. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có những trả lời thoả đáng. Đại diện Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản – Bộ Xây dựng cho biết, thực hiện Nghị định số 99/2015/NĐ-CP, hiện nay Bộ Quốc phòng và Bộ Công an đã có văn bản thông báo cho các địa phương. Bộ Xây dựng cũng đã có văn bản đề nghị UBND các tỉnh, thành phố khẩn trương triển khai quy định nêu trên.

Còn theo đại diện Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh, Sở Xây dựng đang phối hợp Bộ Tư lệnh và Công an thành phố rà soát khu vực cấm và không cấm người nước ngoài sở hữu nhà ở, sau khi có danh sách sẽ công bố công khai trên website của Sở Xây dựng. 

Theo đại diện Sở Tài nguyên và môi trường TP. Hồ Chí Minh, thời gian gần đây Sở Tài nguyên và môi trường nhận được nhiều văn bản của các tổ chức xây dựng, kinh doanh nhà, tổ chức, cá nhân người nước ngoài mua nhà ở tại một số dự án nhà ở trên địa bàn phản ánh về tình trạng ngưng tiếp nhận việc giải quyết cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất. 

Tuy nhiên việc thực hiện cấp giấy chứng nhận phải căn cứ vào Nghị định 99/NĐ/-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ với việc quy định Bộ Công an và Bộ Quốc phòng xác định cụ thể các khu vực cần bảo đảm an ninh quốc phòng, có văn bản thông báo cho UBND cấp tỉnh để chỉ đạo Sở Xây dựng xác định cụ thể danh mục dự án trên địa bàn được phép cho tổ chức, cá nhân nước ngoài được quyền sở hữu nhà. 

“Trước khi bán nhà ở, chủ đầu tư phải kiểm tra thông tin tại Sở Xây dựng và chỉ được bán theo đúng số lượng thông báo. Mọi giao dịch mua bán vượt quá số lượng hoặc giao dịch tại dự án nhà ở người nước ngoài không thuộc diện được sở hữu đều không có giá trị pháp lý và không được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận”, ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên và môi trường TP. Hồ Chí Minh cho hay. 

Vừa qua UBND TP. Hồ Chí Minh yêu cầu các Sở Xây dựng, Tài nguyên môi trường, Quy hoạch và kiến trúc, Tư pháp phối hợp cùng Bộ Tư lệnh và Công an thành phố chấn chỉnh công tác cấp giấy chứng nhận cho tổ chức, cá nhân người nước ngoài mua nhà trên địa bàn; đồng thời yêu cầu Giám đốc Sở Xây dựng khẩn trương phối hợp các đơn vị để xác định khu vực cần bảo đảm an ninh, quốc phòng cũng như xác định cụ thể danh mục dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại không cho phép tổ chức, cá nhân nước ngoài được quyền sở hữu, công bố công khai trên cổng thông tin điện tử của Sở Xây dựng.