Tại thông báo kết luận tại phiên họp thứ 45, Ủy ban thường vụ Quốc hội cho biết, "thu hút đầu tư theo phương thức hợp tác công tư (PPP) là chủ trương lớn.
Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 đã huỷ sơ tuyển một lần. Hiện 7/8 dự án thành phần có ít nhất 2 nhà đầu tư vượt qua vòng sơ tuyển và chỉ có dự án Vĩnh Hảo – Phan Thiết không có nhà đầu tư nào".
Cơ quan này cho rằng việc tiếp tục hủy sơ tuyển sẽ ảnh hưởng không tốt đến uy tín của Nhà nước, đến dư luận, tâm lý của nhà đầu tư và nhân dân, ảnh hưởng đến công tác quản lý và triển khai các đoạn tiếp theo của toàn tuyến sau này, nhất là trong bối cảnh Quốc hội đang xem xét, thông qua dự án Luật Đầu tư theo phương thức PPP.
Do đó, Ủy ban thường vụ Quốc hội không tán thành với phương án chuyển đổi đầu tư cả 8 dự án thành phần theo hình thức PPP sang đầu tư sử dụng 100% vốn đầu tư công như tờ trình của Chính phủ.
Đồng thời đề nghị Chính phủ chuẩn bị lại tờ trình để báo cáo lần 2 về những dự án này tại đợt 3 phiên họp thứ 45 của Ủy ban thường vụ Quốc hội, dự kiến tổ chức trong thời gian diễn ra kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV.
Ủy ban thường vụ Quốc hội lưu ý tờ trình mới phải theo nguyên tắc đề xuất chuyển đổi sang hình thức đầu tư sử dụng 100% vốn đầu tư công đối với dự án không có nhà đầu tư tham gia đấu thầu (đoạn Vĩnh Hảo – Phan Thiết) và số ít dự án thật sự cấp bách, quan trọng có nhà đầu tư tham gia nhưng khó có khả năng huy động vốn tín dụng và khả năng đấu thầu không thành công.
Cũng tại phiên họp này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, chủ trương đầu tư theo hình thức PPP để huy động nguồn lực ngoài nhà nước, giảm áp lực cho ngân sách đầu tư công. Vì vậy, việc chuyển đổi hình thức đầu tư của 8 dự án này sang sử dụng 100% vốn đầu tư công là chưa hợp lý.
Bà Ngân nhấn mạnh việc cần phải tính toán tiền ở đây cho ngân sách đầu tư công khi chuyển toàn bộ 8 dự án này sang đầu tư công và liệu Chính phủ có thể giải ngân được hết nguồn vốn đầu tư hay không?
Chủ tịch Quốc hội đề nghị làm rõ liệu có phải các doanh nghiệp đã qua 2 vòng thầu sơ tuyển không có khả năng huy động vốn để thực hiện dự án hay không?
Trước đó, theo tờ trình của Chính phủ, sau hơn 2 năm triển khai, 8 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam theo hình thức đầu tư PPP phát sinh vấn đề, chủ yếu liên quan tới tính khả thi huy động vốn dự án.
Ước tính các nhà đầu tư phải huy động khoảng 35.000 tỷ đồng khi làm các dự án này thông qua vốn vay ngân hàng. Đây là số vốn tương đối lớn, khó huy động ngay.
Thêm nữa, tờ trình nêu rõ, kết quả sơ tuyển 8 dự án thành phần thì 7 dự án có từ hai nhà đầu tư trở lên đã qua sơ tuyển, nhưng phần lớn các nhà đầu tư này là các doanh nghiệp thi công trong lĩnh vực giao thông, chứ không có tập đoàn lớn tham gia.
Ngoài ra, Chính phủ cho rằng Covid-19 ảnh hưởng lớn tới sản xuất, kinh doanh, nếu 8 dự án này chuyển sang đầu tư công và khởi công vào cuối năm nay sẽ giúp giải ngân vốn đầu tư công, kích cầu sản xuất.
Bên cạnh đó, theo tính toán của Bộ Giao thông vận tải, nếu chuyển sang đầu tư công, sơ bộ tổng mức đầu tư của 8 dự án đường cao tốc Bắc - Nam sẽ giảm khoảng 3.020 tỷ đồng do không phát sinh chi phí lãi vay trong giai đoạn xây dựng như đầu tư PPP.
8 dự án này gồm các đoạn Mai Sơn - Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây.
Trong đó, chi phí xây dựng, thiết bị gần 68.000 tỉ đồng; chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng hơn 15.400 tỉ đồng; chi phí quản lý dự án, tư vấn hơn 7.780 tỉ đồng; chi phí dự phòng hơn 8.300 tỉ đồng.
