Một cảng hàng không đi vào hoạt động thông thường sẽ có 2 nguồn thu chính là dịch vụ hàng không và dịch vụ phi hàng không. Doanh thu dịch vụ hàng không là nguồn thu từ các hãng hàng không, phụ thuộc vào tình hình tăng trưởng lượng hành khách.
Trong khi đó, doanh thu của dịch vụ phi hàng không chủ yếu đến từ: nhượng quyền bán hàng miễn thuế, bán lẻ hàng hóa, dịch vụ ăn uống, dịch vụ phòng chờ, cho thuê quảng cáo, thuê xe.
Tại các cảng hàng không lớn trong khu vực, doanh thu của dịch vụ phi hàng không luôn đóng góp tỉ trọng lớn, khoảng 35%. Nhưng tại Việt Nam, tỉ trọng này chỉ là 19% với ACV - Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam trong năm 2017. Và nếu xét trên đầu hành khách, con số này cũng rất khiêm tốn, chỉ hơn 1 USD, theo Công ty Cổ phần Chứng khoán Rồng Việt (VDSC).
Công ty Chứng khoán này trong một báo cáo về ACV cho rằng, có 3 yếu tố quyết định đến doanh thu phi hàng không của các cảng hàng không là: cơ sở hạ tầng, lưu lượng khách và giá dịch vụ.
Theo VDSC, để tăng nguồn thu, các cảng hàng không của Thái Lan, Singapore đã đều nâng cấp cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng phục vụ, nhằm tăng công suất khai thác sân bay.
Ví dụ, sân bay Suvarn của Thái Lan có tổng diện tích dành cho hoạt động kinh doanh thương mại lên tới 32.000 m2. Hay như sân bay Changi của Singapore, diện tích dành cho hoạt động kinh doanh thương mại lên tới 90.000 m2, đi kèm với đó là việc ứng dụng công nghệ cao, giúp giảm bớt thủ tục, tiết kiệm thời gian.
Trong khi đó, hạ tầng của các cảng ACV theo đánh giá của VDSC còn khá hạn chế, các không gian mua sắm chưa được chú trọng đầu tư. Các cảng hàng không lớn như sân bay Tân Sơn Nhất đang hoạt động vượt quá công suất và luôn trong tình trạng quá tải vào các dịp cao điểm.
Bên cạnh đó, động lực tăng trưởng doanh thu từ dịch vụ phi hàng không của các cảng hàng không lớn trên thế giới chủ yếu đến từ khách quốc tế. Tuy nhiên, tại Việt Nam, lưu lượng hành khách của ACV chủ yếu là khách nội địa.
Ngoài ra, giá thuê mặt bằng phục vụ cho mục đích phi hàng không được Chính phủ quy định và niêm yết bảng giá.
Tăng trưởng doanh thu của ACV gần đây đến từ việc tăng phí dịch vụ hành khách (PSC) được áp dụng từ quý 4/2017 trở đi và tăng trưởng lượng hành khách đi lại bằng đường hàng không. Việc tăng phí dịch vụ giúp biên lợi nhuận gộp của ACV cải thiện mạnh mẽ từ 42% trong năm ngoái lên 51% trong năm nay.
Báo cáo của VDSC nhận định, dư địa tăng trưởng doanh thu dịch vụ phi hàng không của ACV còn rất lớn. Tuy nhiên, cải thiện 3 vấn đề nêu trên đều cần thêm thời gian, trong đó nhiều mục cần có bàn tay của một đối tác chiến lược.
Trong 9 tháng đầu năm 2018, ACV thông báo đạt 11.957 tỷ đồng doanh thu, tăng trưởng 16% so với cùng kỳ năm ngoái. Lợi nhuận sau thuế tăng trưởng cao hơn, khoảng 67%, đạt hơn 4.953 tỷ đồng nhờ có thêm lãi từ hoạt động tài chính.
