Bộ đôi mới: Ngân hàng và tập đoàn bất động sản

Đầu tháng 3, Tập đoàn Sunshine đã thế chấp 80% cổ phần nắm giữ tại Công ty BĐS Wonderland cho VPBank. Số cổ phần này trị giá 1.520 tỷ đồng sẽ được sử dụng làm tài sản bảo đảm cho các nghĩa vụ trả nợ của Sunshine hoặc các công ty liên quan.

Công ty BĐS Wonderland, là một trong nhiều các công ty được tập đoàn Sunshine thành lập để tham gia phát triển các dự án bất động sản của tập đoàn, tập trung tại Khu đô thị Ciputra Hà Nội.

Trước đó, trong Sunshine cũng thế chấp, cầm cố hàng loạt tài sản là cổ phần hoặc quyền lợi ích thu được từ các dự án bất động sản tại VPBank. Tần suất giao dịch liên tục trong thời gian gần đây, đưa Sunshine và VPBank trở thành bộ đôi mới trên thị trường bất động sản.

Mới đây, VPBank cũng thay thế Techcombank trở thành ngân hàng nhận thế chấp quyền tài sản từ các hợp đồng hợp tác đầu tư để phát triển từng phần các dự án The EverRich 2 (Rive City) và The EverRich 3 giữa các Công ty Dynamic Innovation và Công ty Đầu tư Big Gain với chủ đầu tư của 2 dự án là Phát Đạt.

Mới đây Công ty Phát Đạt đã bán một phần dự án The EverRich 3 cho Công ty Dynamic Innovation, trị giá hơn 1.000 tỷ đồng và Ban lãnh đạo công ty cho biết đang hoàn tất các thủ tục để chuyển nhượng cả hai dự án này.

Các Công ty Dynamic Innovation và Công ty Đầu tư Big Gain hiện được sở hữu bởi một số pháp nhân mới được thành lập từ cuối năm 2018. Cổ đông, trụ sở hay người đại diện pháp luật của các pháp nhân này đều có liên quan đến tập đoàn Sunshine. Trong khi đó, tập đoàn này cũng đã giới thiệu dự án Sunshine City Saigon tại chính vị trí của The EverRich 3.

Tại Đà Nẵng, SeABank cũng là ngân hàng cho vay lớn nhất tại dự án Sheraton Đà Nẵng của Công ty Biệt thự và Khách sạn Biển Đông Phương. Tính đến giữa năm 2018, giá trị cho vay của ngân hàng tại dự án này là 1.044 tỷ đồng. Khoản vay được bảo đảm bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất hình thành trong tương lai của dự án.

Dự án này có tổng đầu tư hơn 3.600 tỷ đồng trên quy mô hơn 11ha. Khu khách sạn trị giá hơn 2.200 tỷ đồng đã hoàn thành và được đưa vào sử dụng từ sự kiện APEC 2017. Khu biệt thự rộng hơn 3 ha có tổng đầu tư khoảng 1.600 tỷ đồng đang được phát triển.

Trên thực tế, Sheraton Đà Nẵng là một dự án hợp tác đầu tư mà chủ đầu tư chỉ có 80% lợi ích. Một công ty có tên Dịch vụ Du lịch Vượng Phát hưởng 20% lợi ích còn lại thông qua việc góp 790 tỷ đồng. Trong khi đó, chủ đầu tư Sheraton Đà Nẵng được sở hữu 98% bởi Công ty Đầu tư Dịch vụ Du lịch Đại An, một cổ đông của SeABank.

Thực tế trên thị trường tài chính đã có những bộ đôi ngân hàng – doanh nghiệp khác như Vingroup – Techcombank hay Hoàng Anh Gia Lai – BIDV. Tuy vậy kết quả mối hợp tác ở hai tình huống này hoàn toàn trái ngược nhau.

Theo báo cáo của Vingroup, đến cuối năm 2018, ngoài khoản vay trực tiếp 1.421 tỷ đồng từ Techcombank, tập đoàn này còn được công ty chứng khoán của ngân hàng là Techcom Securites (TCBS) tư vấn phát hành hơn 38 nghìn tỷ đồng trái phiếu.

Techcombank và các công ty thành viên hiện nắm giữ vị trí dẫn đầu trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Danh mục đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của riêng ngân hàng lên đến 58.500 tỷ đồng. Dịch vụ tư vấn phát hành trái phiếu mang lại lợi nhuận nghìn tỷ mỗi năm cho TCBS.

Trong khi đó, nguồn tài chính từ BIDV trong nhiều năm qua đã không đủ với nhu cầu vốn của Hoàng Anh Gia Lai. Tập đoàn này vẫn tiếp tục báo lỗ năm 2018 dù đã phải huy động vốn thông qua khoản vay và kế hoạch bán cổ phần cho Tập đoàn Ô tô Trường Hải (Thaco).

Hiện BIDV vẫn đang là chủ nợ lớn nhất của Hoàng Anh Gia Lai với quy mô khoảng hơn 8.000 tỷ đồng bao gồm cả khoản vay và trái phiếu thu xếp phát hành. Các lãnh đạo trước đây của ngân hàng này rơi vào vòng lao lý do các khoản cho vay một công ty trong lĩnh vực nông nghiệp.