Cánh cửa vào Việt Nam

Chuyện tại Hội nghị COP 26

Giữa tháng 11, Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc (Hội nghị COP 26) vừa diễn ra ở Glasgow, Scotland, Vương quốc Anh, đánh dấu bước ngoặt trong chính sách môi trường của Việt Nam khi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã khẳng định Việt Nam sẽ tuân thủ các cơ chế theo Thỏa thuận Paris, để đạt mức phát thải ròng bằng “0” (Net Zero) vào năm 2050.

Theo kế hoạch, đến năm 2030, bằng nguồn lực trong nước, Việt Nam cam kết giảm 9% tổng lượng phát thải khí nhà kính và tăng lên tới 27% khi có hỗ trợ quốc tế song phương, đa phương. Chính phủ Việt Nam sẽ tăng nhanh tỷ lệ năng lượng tái tạo lên 20% tổng nguồn cung sơ cấp vào năm 2030 và đạt 30% đến năm 2045, đồng thời giảm mức độ phát thải trên tổng GDP đến năm 2030 xuống 15% và phát thải khí metan trong sản xuất nông nghiệp giảm 10%.

Cam kết Việt Nam đưa ra đã thể hiện bản lĩnh tiên phong tại khu vực Đông Nam Á, nơi nhiệt điện và khai thác than đá đã tăng mạnh trong nhiều thập niên gần đây khi nhu cầu năng lượng tăng lên. Các chuyên gia quốc tế cho rằng, trước mắt, Việt Nam cần sớm loại bỏ các dự án gây ô nhiễm môi trường, cùng với đó là các giải pháp tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo vào hệ thống lưới điện Việt Nam. Điều này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, sự hỗ trợ quốc tế và vai trò đặc biệt của các doanh nghiệp.

Những mục tiêu của Việt Nam được cụ thể hóa ngay giữa thềm COP 26, khi Tập đoàn Total Eren (Pháp) và Tập đoàn T&T Group ký biên bản ghi nhớ về việc hợp tác trong lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Việt Nam. Theo đó, hai tập đoàn sẽ cùng nhau phát triển các dự án điện mặt trời và điện gió trên đất liền của T&T Group. Thỏa thuận cũng cho phép Total Eren tham gia sở hữu một phần các dự án được lựa chọn trên cơ sở hợp lý và công bằng, phù hợp quy định của pháp luật Việt Nam.

Hai bên cũng thống nhất cùng đầu tư phát triển các dự án có công suất ít nhất 2.000 MW, với tổng mức đầu tư dự kiến 3 tỷ USD. Total Eren là công ty năng lượng tái tạo đa ngành thuộc Tập đoàn Dầu khí Total, 1 trong 6 công ty dầu khí lớn nhất thế giới. Hiện Total Eren đã đầu tư trên 3,5 GW điện gió, điện mặt trời tại 20 quốc gia.

T&T Group cũng ký biên bản ghi nhớ với Standard Chartered – định chế tài chính quốc tế hàng đầu có trụ sở chính tại Vương quốc Anh về việc tài trợ vốn cho các dự án môi trường và xử lý chất thải, điện khí LNG, năng lượng tái tạo.

Ngân hàng Standard Chartered cam kết thu xếp khoản tài chính lên tới 6 tỷ USD để tài trợ cho các dự án xanh mà T&T Group triển khai tại Việt Nam, trong đó có thể kể đến một số dự án như Nhà máy xử lý chất thải công nghiệp và y tế tại tỉnh Thái Nguyên, dự án Nhà máy xử lý chất thải sinh hoạt tại Hưng Yên, dự án Nhà máy xử lý rác thu hồi điện Xuân Sơn tại Hà Nội, dự án Trung tâm điện khí Hải Lăng công suất 1.500 MW tại tỉnh Quảng Trị, các dự án năng lượng tái tạo khác…

Cầu nối

Câu chuyện tại Hội nghị COP 26 cho thấy mức độ hấp dẫn của thị trường năng lượng tái tạo Việt Nam trong mắt nhà đầu tư nước ngoài. Bất chấp những khó khăn của đại dịch Covid-19, các thỏa thuận đầu tư có giá trị hàng chục tỷ đô la vẫn diễn ra.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, để có thể triển khai dự án, chỉ có năng lực chuyên môn hay tài chính là chưa đủ. Chìa khóa thành công nằm ở doanh nghiệp có khả năng kết nối giữa nguồn lực, năng lực chuyên môn và sự thông suốt cơ chế chính sách từ Chính phủ đến địa phương. Những doanh nghiệp như T&T Group được ví như “cánh cửa” mà chỉ có những tập đoàn quốc tế đủ năng lực mới có thể “mở” để tiến vào thị trường Việt Nam.

Mục tiêu T&T Group đặt ra khi bắt tay với các tập đoàn quốc tế không chỉ là năng lượng xanh mà còn các yếu tố nền tảng. Đó là công nghệ sản xuất năng lượng xanh.

Ông Đỗ Quang Hiển

Là một trong những tập đoàn tiên phong của Việt Nam bắt tay cùng Chính phủ hiện thực hóa các cam kết về năng lượng xanh, từ cách đây 10 năm, T&T Group đã tích cực nghiên cứu và chuẩn bị các điều kiện phát triển năng lượng tái tạo để đón đầu cơ hội.

Chiến lược bài bản giúp T&T Group luôn là cái tên hàng đầu trong mắt các nhà đầu tư quốc tế khi quyết định hợp tác tiến vào thị trường năng lượng Việt Nam. Giữa năm nay, UBND tỉnh Quảng Trị đã trao Quyết định chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư dự án Trung tâm điện khí LNG Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị - Giai đoạn I cho Tổ hợp các nhà đầu tư, bao gồm: Tập đoàn T&T Group, Công ty Cổ phần Năng lượng Hanwha (Hanwha), Tổng Công ty điện lực Nam Hàn Quốc (Kospo) và Tổng Công ty khí Hàn Quốc (Kogas).

Tổng vốn đầu tư giai đoạn I dự án lên tới gần 54.000 tỷ đồng (hơn 2,3 tỷ USD). Trong đó, T&T Group góp vốn đầu tư 40% và ba doanh nghiệp Hàn Quốc đóng góp 60% vào dự án với mục tiêu đưa tỉnh Quảng Trị trở thành trung tâm năng lượng khu vực miền Trung vào năm 2030.

Trước khi bắt tay với Hanwa, Kospo và Kogas, T&T Group đã nhiều lần thể hiện tầm quan trọng của mình qua những bản hợp tác chiến lược với các tập đoàn nước ngoài triển khai các dự án năng lượng quy mô lớn tại Việt Nam. Điển hình như các dự án điện gió ngoài khơi với Tập đoàn Ørsted (Đan Mạch) có quy mô 10 GW, tổng mức đầu tư 30 tỷ USD; dự án điện gió trên bờ và gần bờ, điện mặt trời tại các tỉnh Ninh Thuận, Đăk Nông, Sóc Trăng, Bến Tre, Bạc Liêu với Tập đoàn UPC Renewables (Hoa Kỳ) có tổng công suất ước tính gần 1.500 MW, tổng mức đầu tư khoảng 2,5 tỷ USD.

“Tầm nhìn và chiến lược phát triển năng lượng của T&T Group phù hợp với chiến lược và quy hoạch năng lượng quốc gia. Việc hợp tác với các tập đoàn hàng đầu thế giới trong lĩnh vực năng lượng tái tạo sẽ giúp T&T Group đẩy nhanh tiến độ triển khai chiến lược trên, cũng như đem lại cho chúng tôi những kinh nghiệm và nguồn tài chính quốc tế trong việc thực hiện các dự án tại Việt Nam”, ông Đỗ Quang Hiển, Chủ tịch T&T Group chia sẻ.

Năm 2020, T&T Group đã đưa vào vận hành 4 nhà máy điện mặt trời với tổng công suất 245MW. Sang năm 2021, tập đoàn dự kiến đưa vào vận hành 5 nhà máy điện gió tại các địa phương giàu tiềm năng trong cả nước với tổng công suất 530MW. Theo kế hoạch, trong 10 năm tới, năng lực cung cấp điện của T&T Group (bao gồm dự án LNG và năng lượng tái tạo) dự kiến sẽ đạt khoảng 10.000-11.000MW, chiếm khoảng 8% tổng công suất lắp đặt các nguồn điện của hệ thống điện Việt Nam.

Tìm kiếm giá trị bền vững

Liên tiếp hợp tác với các tập đoàn quốc tế để triển khai những dự án lớn, song trong quan điểm của ông Đỗ Quang Hiển, Chủ tịch T&T Group, mục tiêu cao nhất của các dự án không phải là quy mô lớn, mà là làm chủ được công nghệ.

Giữa tháng 9 vừa qua, bản hợp tác chiến lược xây dựng dự án điện gió ngoài khơi lớn nhất Việt Nam đã được ký kết giữa Tập đoàn T&T Group và Tập đoàn Orsted. Tập đoàn Orsted - nhà sản xuất điện gió ngoài khơi lớn nhất thế giới, dự kiến sẽ phát triển các dự án điện gió ngoài khơi tại tỉnh Bình Thuận và Ninh Thuận với công suất lắp đặt ước tính gần 10GW, với tổng giá trị đầu tư khoảng 30 tỷ USD được phân kỳ đầu tư trong thời gian 20 năm.

“Chúng tôi sẽ không thể thành công trong việc tạo ra một thế giới hoàn toàn sử dụng năng lượng xanh, nếu không có sự hỗ trợ của các công ty lớn ở mọi quốc gia. Vì vậy, chúng tôi rất vui khi thấy một công ty đầu ngành như T&T Group cùng chung tay tạo ra một tương lai ngày càng xanh hơn ở Việt Nam”, ông Matthias Bausenwein, Chủ tịch khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Orsted chia sẻ.

Tuy nhiên, điểm đặc biệt của bản thỏa thuận giữa T&T Group và Orsted không chỉ nằm ở quy mô khổng lồ của dự án. Bên cạnh những công trình cần thiết cho một dự án điện gió ngoài khơi vận hành, T&T Group nhấn mạnh vào việc xây dựng một khu công nghiệp phụ trợ năng lượng tái tạo, chuỗi cung ứng các thiết bị phục vụ công nghiệp xanh, năng lượng xanh tại khu vực ven biển tỉnh Bình Thuận.

Khu phụ trợ sẽ có tổng công suất 13,5 triệu tấn sản phẩm mỗi năm. Trong giai đoạn 1, dự kiến sẽ sản xuất ra khoảng 1,5 triệu tấn sản phẩm. Mục đích ra đời của khu công nghiệp nhằm nội địa hóa dần từng hạng mục, trang thiết bị của dự án năng lượng tái tạo.

Không đề cập chi tiết, song tham vọng của T&T Group khi triển khai khu công nghiệp phụ trợ có thể hướng tới mức cao nhất trong ngành điện gió đó là sản xuất được tua bin gió nội địa. Trên thực tế, khi tham gia vào các dự án điện gió, các quốc gia đều có tham vọng sản xuất tua bin gió nội địa, bởi đây là ngành công nghệ cao có giá trị gia tăng lớn. Bên cạnh đó, một chiếc tua bin gió thông thường bao gồm 8.000 chi tiết có liên quan đến rất nhiều ngành sản xuất phụ trợ khác nhau, sản xuất tua bin gió đồng nghĩa với việc đem tới nhiều việc làm.

Việc phát triển sản xuất tua bin gió nội địa sẽ giúp các quốc gia làm chủ công nghệ, giảm được chi phí đầu tư dự án cũng như chi phí vận hành và bảo trì. Thêm vào đó, tua bin gió có đặc trưng là kích thước lớn, chi phí vận chuyển cao. Theo General Electric, chi phí vận chuyển chiếm khoảng 20% chi phí của một chiếc tua bin, trong khi đó chi phí của tua bin thường chiếm 33% chi phí của một dự án điện gió. Vì vậy, các tua bin sản xuất nội địa sẽ giảm được rất nhiều chi phí vận chuyển, nâng cao hiệu quả tài chính của các dự án điện gió.

Theo Chủ tịch T&T Group, chỉ có làm chủ được công nghệ, Việt Nam mới có thể phát triển năng lượng xanh nhanh chóng và bền vững, tạo nền móng để mở rộng ra cả nền công nghiệp xanh, không chỉ phục vụ trong nước mà còn để xuất khẩu, tham gia vào chuỗi cung ứng quốc tế.

“Mục tiêu T&T Group đặt ra khi bắt tay với các tập đoàn quốc tế không chỉ là năng lượng xanh mà còn các yếu tố nền tảng. Đó là công nghệ sản xuất năng lượng xanh”, ông Đỗ Quang Hiển chia sẻ.