Chất lượng của những con số kỷ lục 2017

Minh Hoàng Thứ sáu, 05/01/2018 - 14:15

Mặc dù các chỉ số vĩ mô rất lạc quan nhưng theo các chuyên gia kinh tế điều đáng quan tâm hơn là chất lượng của tăng trưởng và chất lượng của các con số kỷ lục.

Khái quát về bức tranh kinh tế Việt Nam và đánh giá triển vọng kinh tế năm 2018 tại Hội thảo “Cơ hội đầu tư - kinh doanh 2018” do VTV và BizLIVE tổ chức sáng nay, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, tăng trưởng và các con số kỷ lục của năm 2017 cần có cách nhìn nhận đúng bản chất.

Băn khoăn chất lượng của tăng trưởng và các con số kỷ lục 2017
PGS.TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam.

Ông Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam cho rằng: "Đối với Việt Nam, mọi sự phấn khởi đều dẫn đến mất bình tĩnh. Báo chí hay thị trường sử dụng từ kỳ tích 2017 nhiều đến mức dường như chúng ta hơi say sưa vì thắng lợi". 

Theo ông Thiên, các số liệu chúng ta biết như số liệu tăng trưởng năm qua 6,81% cao nhất 8 - 9 năm trở lại đây. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu vượt mốc 400 tỷ USD, vốn FDI giải ngân 17,5 tỷ USD, dự trữ ngoại hối 51,5 tỷ USD, số doanh nghiệp thành lập mới gần 127 nghìn.

Xuất phát điểm thấp như đầu năm, những con số trên sẽ khiến ai cũng sửng sốt là kỳ tích nhưng nhiều chuyện còn hấp dẫn hơn, ở khía cạnh kinh tế nên đánh giá bình tĩnh hơn. Có lẽ quan trọng hơn tăng trưởng 6,81% là các động thái, do cưỡng bức phải thay đổi hay do chúng ta chủ động.

Về chất lượng của tăng trưởng GDP hay chất lượng của tăng trưởng xuất khẩu cũng cần bàn lại vì nó có liên quan đến cơ cấu. Nói như vậy không có nghĩa là phủ nhận thành tích năm nay. Nhưng vấn đề đáng quan tâm là chất lượng của các con số và chất lượng của cơ cấu.

Nhìn ở khía cạnh chất lượng của tăng trưởng và những con số, ông Thiên phân tích: Cơ chế tăng trưởng, cơ cấu ngành, vùng còn chưa thay đổi được. Doanh nghiệp trong nước có nền tảng quan trọng bậc nhất nhưng còn yếu, đang cần cải cách.

Kinh tế tư nhân tăng nhiều nhưng nhỏ bé, thiếu liên kết. Ngành tài chính ngân hàng, thị trường chứng khoán bùng lên nhưng nền tảng cấu trúc tài chính ngân hàng còn yếu.

Nguồn nhân lực, cấu trúc tương lai nền kinh tế chưa có gì cả. Một số biểu đồ cho thấy gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp, chi phí logistics cao tới 18% của GDP, có số liệu còn cho là hơn 20% trong khi trung bình thế giới chỉ là 11% GDP.

Gánh nặng về thủ tục, đặc biệt là giấy phép con vẫn còn, các bộ đang quyết tâm cắt giảm nhưng cũng còn mất thời gian. Công nghiệp chế biến chế tạo vẫn chủ yếu dừng lại ở gia công chứ chưa phải công nghệ cao...

Cùng quan điểm, TS. Võ Trí Thành, nguyên Viện phó Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương nhìn nhận, 2 - 3 năm qua mới là giai đoạn phục hồi rõ hơn, chứ chưa tăng trưởng bền vững và lâu dài. Về thành tích của năm qua, đừng lạc quan tếu. Đây mới chỉ là phục hồi tốt hơn, thể hiện ở tăng trưởng GDP cả ba năm qua là trên 6%. 

Băn khoăn chất lượng của tăng trưởng và các con số kỷ lục 2017  1
TS. Võ Trí Thành, chuyên gia kinh tế.

Câu chuyện cuối cùng vẫn là năng suất lao động, năng suất lao động của Việt Nam năm nay tăng chỉ ở mức vừa phải. Một số ngành năng suất của Việt Nam ở mức trung bình của ASEAN, còn một số ngành có thể còn thấp hơn cả Lào.

Đằng sau câu chuyện tăng năng suất lao động là sự dịch chuyển nội ngành hay ngoài ngành. Hiện nay tăng trưởng của nông nghiệp là cao nhất. Lĩnh vực tăng trưởng năng suất cực thấp là dịch vụ. Những shop nhỏ nhỏ tăng năng suất lao động rất thấp, nhưng không phải lĩnh vực nào năng suất của Việt Nam cũng là thấp nhất. 

Ở một góc nhìn khác, ông Nguyễn Xuân Thành, Giám đốc phát triển, Đại học Fulbright Việt Nam nhìn nhận sự khởi sắc kinh tế diễn ra trong năm qua do nhóm yếu tố rất quan trọng là tính chu kỳ ngắn hạn của kinh tế.

Sự khởi sắc của kinh tế thế giới, hầu hết các nền kinh tế phát triển hay mới nổi đều cải thiện và Việt Nam trong bối cảnh chung như vậy.

Băn khoăn chất lượng của tăng trưởng và các con số kỷ lục 2017  2
Ông Nguyễn Xuân Thành.

Thứ hai, vấn đề tỷ giá, đồng đô la Mỹ xuống giá 10% so với bình quân các đồng tiền khác, trong khi đồng Việt Nam giữ bình ổn so với đồng USD. Tăng trưởng xuất khẩu của mình sang Mỹ không cao, chỉ 8%. Sang EU, Nhật Bản, Hàn Quốc mới tăng mạnh, trong đó có yếu tố tỷ giá. Ở trong nước mang tính chu kỳ là sự cải thiện tỷ suất lợi nhuận doanh nghiệp Việt Nam là có. Theo tính toán của Uỷ ban Giám sát Tài chính quốc gia, suất sinh lợi lên đến 10,1% năm 2017, điều này phản ánh yếu tố có thực.

Thứ ba, đó là công nghiệp chế biến chế tạo, sự dẫn dắt của FDI, trong lĩnh vực điện tử và thép, cần cân nhắc trong phân tích tiếp theo. Nếu tin vào số liệu chính thức của Tổng cục Thống kê, công nghiệp chế biến tăng 14,2%, trong 18 ngành công nghiệp chế biến, chỉ có hai ngành có tốc độ tăng trưởng trên mức bình quân, đằng sau điện tử là Samsung, sau kim loại là Formosa.

Những ngành mang tính truyền thống giá trị gia tăng chiếm tỷ trọng cao nhưng tăng trưởng thấp như chế biến lương thực thực phẩm chiếm 18% công nghiệp chế biến chế tạo, nhưng tăng 5,9%. Hay ngành da giày chiếm tỉ trọng 9% nhưng tăng 5,1%. Vì vậy, cần có những số liệu, thống kê khớp hơn vì sao công nghiệp tăng mạnh như vậy nhưng chỉ có 2 ngành tăng trên trung bình.

TS. Bùi Trinh: 'Còn lao vào tăng trưởng GDP đất nước sẽ ngày càng nợ nần'

TS. Bùi Trinh: 'Còn lao vào tăng trưởng GDP đất nước sẽ ngày càng nợ nần'

Leader talk -  7 năm
Theo chuyên gia kinh tế Bùi Trinh, tăng trưởng GDP cao hay thấp không có ý nghĩa gì nhiều đối với nền kinh tế Việt Nam. GDP tăng trưởng càng cao thì càng gây bất ổn kinh tế vĩ mô.
TS. Bùi Trinh: 'Còn lao vào tăng trưởng GDP đất nước sẽ ngày càng nợ nần'

TS. Bùi Trinh: 'Còn lao vào tăng trưởng GDP đất nước sẽ ngày càng nợ nần'

Leader talk -  7 năm
Theo chuyên gia kinh tế Bùi Trinh, tăng trưởng GDP cao hay thấp không có ý nghĩa gì nhiều đối với nền kinh tế Việt Nam. GDP tăng trưởng càng cao thì càng gây bất ổn kinh tế vĩ mô.
Quốc hội chốt còn 34 tỉnh, thành phố

Quốc hội chốt còn 34 tỉnh, thành phố

Tiêu điểm -  3 giờ

Quốc hội thông qua nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh còn 28 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc trung ương.

Áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường: Vẫn còn nhiều vướng mắc

Áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường: Vẫn còn nhiều vướng mắc

Tiêu điểm -  18 giờ

Nhiều ý kiến cho rằng, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường khó đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ thừa cân, béo phì.

Chính phủ yêu cầu kiểm soát đà tăng giá bất động sản

Chính phủ yêu cầu kiểm soát đà tăng giá bất động sản

Tiêu điểm -  1 ngày

Thủ tướng yêu cầu khẩn trương đưa ra phương án để tăng khả năng tiếp cận nhà ở của người dân, mở rộng nguồn cung.

Đổi mới tư duy, nâng tầm tham mưu chiến lược tuyên giáo, dân vận trong giai đoạn mới

Đổi mới tư duy, nâng tầm tham mưu chiến lược tuyên giáo, dân vận trong giai đoạn mới

Tiêu điểm -  1 ngày

Đảng bộ Ban Tuyên giáo và dân vận Trung ương sẽ đổi mới mạnh mẽ tư duy, nâng cao chất lượng tham mưu, ứng dụng công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo trong kỷ nguyên số.

Tìm hướng 'dìu dắt' 5 triệu hộ kinh doanh lên doanh nghiệp

Tìm hướng 'dìu dắt' 5 triệu hộ kinh doanh lên doanh nghiệp

Tiêu điểm -  1 ngày

Nâng cấp 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động để đạt được mục tiêu cả nước có 2 triệu doanh nghiệp theo Nghị quyết 68 là hoàn toàn khả thi.

'Lối thoát' sau nhiều năm mắc kẹt của CTX Holdings

'Lối thoát' sau nhiều năm mắc kẹt của CTX Holdings

Doanh nghiệp -  31 phút

Bán đi dự án "vàng" tại Cầu Giấy, CTX Holdings dự kiến ghi nhận kết quả kinh doanh cao nhất kể từ khi thành lập, đồng thời có nguồn lực để bước vào chu kỳ mới.

Từ sự vụ C.P. Việt Nam: Lỗ hổng quản trị nguy hiểm khi phớt lờ tiếng nói nội bộ

Từ sự vụ C.P. Việt Nam: Lỗ hổng quản trị nguy hiểm khi phớt lờ tiếng nói nội bộ

Diễn đàn quản trị -  1 giờ

Sự việc của C.P. Việt Nam là hồi chuông cảnh tỉnh cho các doanh nghiệp về hệ thống quản trị minh bạch và hiệu quả.

Đầu tư giáo dục theo cách của BITEX

Đầu tư giáo dục theo cách của BITEX

Leader talk -  1 giờ

Với Tổng giám đốc BITEX Trần Thanh Thảo, muốn đất nước phát triển mạnh mẽ thì không có con đường nào bền vững hơn đầu tư vào giáo dục.

Vì sao InterContinental chọn Vịnh Hạ Long – viên ngọc mới của châu Á

Vì sao InterContinental chọn Vịnh Hạ Long – viên ngọc mới của châu Á

Bất động sản -  1 giờ

InterContinental Halong Bay, khu nghỉ dưỡng hạng sang mới nhất thuộc thương hiệu khách sạn cao cấp hàng đầu thế giới, đang được kỳ vọng sẽ thiết lập chuẩn mực mới cho du lịch nghỉ dưỡng miền Bắc. Nhưng điều gì khiến một thương hiệu toàn cầu như InterContinental lựa chọn Hạ Long?

Tổng thống Cộng hòa Litva đến Hà Nội trên chuyên cơ Vietjet

Tổng thống Cộng hòa Litva đến Hà Nội trên chuyên cơ Vietjet

Ống kính -  1 giờ

Tổng thống nước Cộng hòa Litva Gitanas Nauseda và phu nhân tới Hà Nội tối 11/6 trên chuyến bay chuyên cơ Vietjet, bắt đầu thăm chính thức Việt Nam từ ngày 11 - 12/6.

Hải An: Đô thị dẫn dắt dòng dân cư chiến lược Hải Phòng

Hải An: Đô thị dẫn dắt dòng dân cư chiến lược Hải Phòng

Nhịp cầu kinh doanh -  1 giờ

Giữ vai trò cửa ngõ Hải Phòng, là vùng phát triển sôi động với thế mạnh công nghiệp – thương mại – logistics, Hải An đang vươn mình mạnh mẽ, thu hút chuyên gia quốc tế, lao động chất lượng cao và giới đầu tư nhạy bén nhờ nhiều động lực tăng trưởng.

Thaco Trailers phát triển đa dạng sản phẩm, mở rộng phân phối toàn quốc

Thaco Trailers phát triển đa dạng sản phẩm, mở rộng phân phối toàn quốc

Nhịp cầu kinh doanh -  1 giờ

Nhằm mang đến giải pháp vận tải toàn diện cho doanh nghiệp Việt, Công ty Sản xuất sơ mi rơ moóc và cấu kiện nặng Thaco Industries (Thaco Trailers) đẩy mạnh sản xuất, cung ứng sản phẩm chất lượng cao, cấu hình đa dạng và phát triển mạng lưới phân phối trên toàn quốc.