Chủ tịch VPS Nguyễn Lâm Dũng: Người vẽ lại bản đồ quyền lực ngành chứng khoán

Cuối tuần trước, sự kiện "VPS – The Next Chapter" do CTCP Chứng khoán VPS tổ chức chứng kiến Chủ tịch HĐQT Nguyễn Lâm Dũng lần đầu tiên xuất hiện trước công chúng.

Tại đây, "nhạc trưởng" của hành trình chuyển mình đầy ấn tượng suốt một thập kỷ qua của VPS đã chia sẻ về tầm nhìn đưa công ty này vươn lên thành định chế tài chính dẫn đầu, tiên phong trong lĩnh vực công nghệ tài chính và góp phần "bình dân hóa" đầu tư tại Việt Nam.

Từ một công ty chứng khoán chỉ có hơn 71 nghìn tài khoản vào năm 2020, VPS đã chứng kiến tốc độ tăng trưởng như vũ bão, vươn lên dẫn đầu thị phần môi giới chứng khoán tại Việt Nam từ năm 2021.

Đến nay, VPS đang phục vụ 1,6 triệu khách hàng, quy mô tài sản của khách hàng hơn 253 nghìn tỷ đồng, thị phần môi giới vượt xa so với các công ty cùng ngành.

Chiến lược phát triển khác hoàn toàn các công ty cùng thời

Ông Nguyễn Lâm Dũng gia nhập và trở thành tổng giám đốc VPS năm 2010, sau nhiều năm làm việc cho quỹ đầu tư nước ngoài và vị trí lãnh đạo ở một công ty chứng khoán trực thuộc một ngân hàng ở Việt Nam.

Hơn 5 năm sau đó, VPS chứng kiến bước ngoặt “không thể lớn hơn”. Khi đó, cổ đông chi phối là VPBank quyết định không đưa chứng khoán vào chiến lược phát triển, nên thoái vốn cho nhóm cổ đông khác, bao gồm cả ông Dũng. Quyết định này khiến VPS trở thành công ty độc lập, có toàn quyền định đoạt chiến lược phát triển.

Ông Dũng sau đó cùng ban lãnh đạo nhanh chóng xác định phương hướng mới cho VPS, điều mà ông Dũng cho là "hoàn toàn khác biệt" so với các công ty chứng khoán trên thị trường.

Đầu tiên, VPS "nói không" với các nghiệp vụ truyền thống của các công ty chứng khoán là tự doanh và phái sinh. Công ty tránh các khoản đầu tư và chỉ tập trung vào mảng dịch vụ, trong đó đặc biệt tập trung vào nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Lợi nhuận của mô hình mới sẽ đến từ phí giao dịch và hoạt động cho vay ký quỹ.

Sản phẩm đầu tư tài chính khi đó vẫn khó tiếp cận tới đại chúng, do đó VPS đặt sứ mệnh “bình dân hóa”, đưa các sản phẩm tài chính tới gần hơn với mọi người dân Việt Nam.

Có thể nói, chiến lược của VPS tập trung vào bán lẻ, hướng tới nhóm khách hàng cá nhân đông đảo nhưng chưa được quan tâm, chăm sóc đúng đắn. Để thu hút nhóm khách hàng này, mũi nhọn đầu tiên của chiến lược "bình dân hóa" được VPS tập trung vào đội ngũ môi giới chứng khoán.

Theo ông Dũng, môi giới không đơn giản chỉ là mời khách hàng tham gia đầu tư chứng khoán. Thay vào đó, VPS tuyển đội ngũ môi giới và tập trung đào tạo để có khả năng truyền đạt tốt, giúp nâng cao kiến thức cho khách hàng.

Đặc thù của thị trường chứng khoán Việt Nam đó là các khách hàng thường được dẫn dắt bởi đội ngũ môi giới. Vì vậy, khi đã thu hút được môi giới giỏi, những khách hàng lớn cũng tự động chuyển dịch sang VPS.

Bằng cách nâng mức hoa hồng môi giới lên 70%, cao gấp đôi so với mặt bằng chung để thu hút người tài, VPS dần thu hút đội ngũ môi giới khổng lồ và khách hàng của các môi giới này sang sử dụng dịch vụ của mình. Chính sách này hiệu quả đến nỗi nó vẫn được duy trì tới tận ngày nay.

Bên cạnh đó, cũng từ ngay sau khi VPBank thoái vốn, VPS đã đánh giá lại hệ thống công nghệ của công ty và quyết định thay mới hoàn toàn.

Trải qua nhiều buổi làm việc, tiếp xúc với nhiều nhà cung cấp giải pháp công nghệ trên thế giới, VPS không tìm được giải pháp phù hợp, dẫn đến quyết định xây dựng đội ngũ công nghệ riêng, tự phát triển công nghệ từ con số 0.

"Một công ty hàng đầu về môi giới chứng khoán thì không chỉ cần có đội ngũ tư vấn hàng đầu, không chỉ cần có nền tảng tài chính mạnh mẽ, mà còn rất cần một nền tảng công nghệ vượt trội", ông Dũng nhấn mạnh.

Đến năm 2020, VPS trở thành công ty đầu tiên trên thị trường giới thiệu giải pháp mở tài khoản bằng eKYC, cho phép nhà đầu tư mở tài khoản trong 2 – 3 phút bằng cách chụp ảnh giấy tờ và khuôn mặt.

Cùng lúc đó, ông Dũng học hỏi mô hình của các nhà bán lẻ Trung Quốc để đưa hoạt động livestream vào vận hành.

Ông Dũng tuyển một giám đốc marketing mới, nhưng người này không có nền tảng tài chính mà lại có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực... thể thao điện tử, chuyên livestream game, với nhiệm vụ được giao là dẫn dắt đội ngũ môi giới để có thể tư vấn, đào tạo khách hàng qua mạng xã hội.

Khi những nền tảng được chuẩn bị kỹ lưỡng và tìm thấy một điểm bùng nổ sẽ trở thành lợi thế vượt trội. Năm 2019, khi dịch Covid-19 xuất hiện, mọi người đều phải ở nhà cách ly, các sản phẩm của VPS bất ngờ trở thành thứ dễ dàng tiếp cận cho mọi người, từ nhà đầu tư lão làng cho tới những người mới "tập tành" tham gia thị trường.

Cơn đại sóng trên thị trường chứng khoán thời điểm đó thu hút một lượng lớn nhà đầu tư cá nhân tham gia, và VPS chính là công ty chứng khoán hưởng lợi nhất trong giai đoạn này.

Đến năm 2021, khi thế giới và Việt Nam vẫn chìm trong dịch bệnh, VPS gặt hái thành quả khi xác lập vị thế dẫn đầu về môi giới cổ phiếu và phái sinh, với thị phần bỏ xa các đối thủ cạnh tranh.

Từ một công ty chứng khoán non trẻ, VPS trở thành một "cá mập" thực sự. Công ty vẫn duy trì tị thế dẫn đầu cho tới thời điểm hiện tại, với quy mô khách hàng hoạt động lớn nhất thị trường, với gần 2.000 nhân sự, bao gồm cả môi giới và cộng tác viên.

Quản trị công nghệ, quản trị nợ vượt trội

Tuy nhiên, thời điểm VPS “lên đỉnh vinh quang” cũng là lúc những sóng gió bắt đầu ập đến, từ những căng thẳng trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp năm 2022, cho tới gần đây là thông tin Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump muốn đánh thuế đối ứng 46% lên hàng Việt Nam, khiến thị trường chứng khoán giảm điểm mạnh.

Theo ông Dũng, nền tảng cộng nghệ mạnh mẽ, lợi thế giúp VPS dẫn đầu thị phần, cũng là bàn tọa vững chắc cho công ty trong giai đoạn sóng gió. Với hệ thống không ngừng được nâng cấp, các giao dịch thực hiện qua hệ thống trực tiếp của VPS, kể cả vào những ngày giao dịch lịch sử với quy mô lên đến hơn 80 nghìn tỷ đồng.

Với tỷ lệ hơn 90% lệnh đặt được thực hiện trực tuyến, cung cấp ứng dụng với 15 tiện ích công nghệ, ông Dũng khẳng định, VPS không chỉ là một công ty chứng khoán đơn thuần mà đã lột xác trở thành doanh nghiệp công nghệ tài chính.

Ngoài ra, công tác quản trị rủi ro cũng đóng vai trò quan trọng để VPS vững bước phát triển. Với việc tập trung kiếm lợi nhuận từ các khoản vay ký quỹ, có thể nói quản trị nợ chính là "chìa khóa" mang lại lợi nhuận bền vững cho VPS.

Theo Chủ tịch VPS, trong 5 năm qua, công ty không ghi nhận nợ xấu, không thất thoát tiền khi cho vay ký quỹ nhờ vào việc đặt quản trị rủi ro lên hàng đầu.

“Tôi tham gia thị trường chứng khoán từ năm 2007, chứng kiến nhiều cuộc khủng hoảng, nhiều công ty ảnh hưởng nặng nề vì quản trị không tốt, vì vậy đã quyết định đặt quản trị rủi ro làm ưu tiên số một tại VPS”, ông Dũng nói.

Với hai nền tảng trụ cột là công nghệ và quản trị rủi ro, theo lãnh đạo VPS, những thách thức trở thành những cuộc kiểm thử, qua đó chứng minh hiệu quả của mô hình và định hướng phát triển của công ty.

'The next chapter' của VPS

Với quyết định IPO của VPS mới đây, ông Dũng cho rằng đây là cơ hội đầu tư lâu dài cho các nhà đầu tư. Nhờ vào việc không tham gia tự doanh, chỉ thu phí giao dịch và cho vay ký quỹ, VPS sở hữu tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) đạt 24,4%, cao nhất trên thị trường chứng khoán, tỷ số lợi nhuận ròng trên tài sản (ROA) cũng ở mức cao, đạt 8,7%.

Tiềm năng tăng trưởng và tạo lợi nhuận của VPS còn được hỗ trợ bởi các yếu tố thuận lợi, trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam vừa chính thức được FTSE Russell công bố quyết định nâng hạng lên nhóm Thị trường mới nổi thứ cấp, có hiệu lực từ tháng 9/2026.

Sự kiện này được dự báo sẽ mở đường cho hàng tỷ USD từ các tổ chức đầu tư quốc tế đổ vào Việt Nam trong thời gian tới.

Ngoài ra, theo ông Dũng, thị trường chứng khoán Việt Nam còn nhiều dư địa tăng trưởng khi mới chỉ có 11 triệu tài khoản chứng khoán trên cả nước, theo Chủ tịch VPS ước tính khoảng 8 triệu người đang sở hữu tài khoản chứng khoán. Như vậy, vẫn còn hàng triệu người dân Việt Nam chưa từng có tài khoản, chưa biết đến đầu tư tài chính.

Thực tế, ở các nước có thị trường vốn phát triển, tỷ lệ người dân sở hữu tài khoản chứng khoán rơi vào trung bình khoảng 30 – 40%, thậm chí có nền kinh tế lên đến hơn 70%.

Bên cạnh đó, với mục tiêu tăng trưởng kinh tế nhanh, thị trường chứng khoán cũng được Chính phủ khuyến khích phát triển để trở thành kênh dẫn vốn cho doanh nghiệp và nền kinh tế.

Những yếu tố kể trên dự kiến sẽ đẩy dung lượng giao dịch trên thị trường chứng khoán lên rất cao. Trước cơ hội này, lãnh đạo VPS cho biết sẽ tiếp tục mở rộng quy mô của các mảng kinh doanh, tập trung đầu tư vào công nghệ cũng như xây dựng đội ngũ môi giới chất lượng cao.

Riêng về công nghệ, Chủ tịch VPS tiết lộ sẽ đầu tư hơn 100 triệu USD trong ba năm tới vào hạ tầng cả phần cứng và phần mềm để “mở rộng quy mô nhanh nhất có thể”, đồng thời tăng gấp đôi nhân sự công nghệ, từ 200 lên 400 người, bổ sung vào các mảng về dữ liệu và trí tuệ nhân tạo.

Ngoài ra, công ty cũng đang nghiên cứu mở dịch vụ cho khách hàng tổ chức, doanh nghiệp.

Về lĩnh vực tài sản mã hóa, ông Dũng cho biết, VPS không tham gia trực tiếp nhưng sẽ kết hợp với các sàn giao dịch tài sản mã hóa trong tương lai để tạo thêm sản phẩm cho nhà đầu tư, bên cạnh việc ứng dụng công nghệ chuỗi khối (blockchain) để chia nhỏ các khoản đầu tư lớn, giúp việc giao dịch tài sản mã hóa phổ biến hơn với đại chúng.

Một chiến lược xuyên suốt tiếp tục được VPS duy trì là tập trung thúc đẩy các mối quan hệ với khách hàng, đối tác hiện hữu, qua đó có thể mở rộng quy mô khách hàng thông qua các sản phẩm bán chéo.

Với nền tảng vững chắc và những bước chuẩn bị kỹ lưỡng, ông Dũng tin rằng câu chuyện sau khi IPO sẽ là một chương mới của VPS trên hành trình thực hiện ước mơ phát triển thị trường vốn Việt Nam, ước mơ đã tồn tại sâu thẳm trong vị lãnh đạo từ cách đây gần 30 năm, khi mới chỉ là một du học sinh ngành tài chính.

“Một kỷ nguyên mới đang mở ra đánh dấu bước chuyển mình của VPS để đón đầu giai đoạn phát triển vượt bậc của thị trường chứng khoán Việt Nam”, Chủ tịch VPS tuyên bố.