Chuyên gia nói gì về việc đưa kinh tế ngầm, kinh tế phi pháp ra 'ánh sáng'?

An Chi Thứ năm, 18/01/2018 - 10:32

Nhiều chuyên gia kinh tế uy tín nhìn nhận, việc tính cả khu vực kinh tế chưa được quan sát vào quy mô của nền kinh tế để từ đó tăng số lượng nợ công là không khoa học, có thể dẫn đến nguy cơ mất cân đối của nền kinh tế.

Trước đó, để kịp thời triển khai hiệu quả kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2018 đã được Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thông qua, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ đã yêu cầu một số bộ, ngành khẩn trương xây dựng và báo cáo một số đề án liên quan.

Trong đó, Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính khẩn trương hoàn thiện Đề án quản lý thuế khu vực kinh tế ngoài quốc doanh, mở rộng cơ sở thuế đối với kinh tế tư nhân theo chỉ đạo tại văn bản số 6372/VPCP-KTTH ngày 20/6/2017, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30/1/2018.

Bộ Kế hoạch và đầu tư khẩn trương hoàn thiện Đề án thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát để biên soạn số liệu thống kê phản ánh đầy đủ, toàn diện hơn quy mô của nền kinh tế bao gồm cả phần kinh tế ngầm, phi chính thức, tự cung, tự cấp, tự tiêu theo chỉ đạo, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30/1/2018.

Được biết, khu vực kinh tế chưa được quan sát bao gồm 5 thành tố: Hoạt động kinh tế ngầm, hoạt động kinh tế phi pháp, hoạt động kinh tế phi chính thức chưa được quan sát, hoạt động kinh tế hộ gia đình tự sản tự tiêu, hoạt động kinh tế bị bỏ sót do chương trình thu thập dữ liệu cơ bản.

Chuyên gia nói gì về việc đưa kinh tế ngầm, kinh tế phi pháp ra 'ánh sáng'?
TS. Nguyễn Đức Thành.

Bày tỏ sự lo ngại đối với vấn đề nêu trên, TS. Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách cho rằng, việc tính thêm quy mô của nền kinh tế, GDP từ những thành phần kinh tế không quan sát được chủ yếu nhằm mục đích khiến GDP "to ra". 

Trên cơ sở đó, nếu vẫn giữ tỷ lệ nợ công 65%, thì sẽ có thể tăng về số lượng nợ công.

Nguyên nhân của đề xuất thống kê thêm khu vực kinh tế ngầm vào GDP, theo TS. Thành, đây là một nỗi ám ảnh của nền kinh tế về GDP và nợ công, đây thực chất là muốn tăng nguồn lực vay nợ để phát triển.

Tuy nhiên, việc này là không đơn giản và phải có sự thảo luận trên cơ sở khoa học rất rõ ràng. Bởi tính nợ công trên GDP có nguyên tắc, GDP được tính dựa trên những hoạt động kinh tế mà Nhà nước có thể quan sát được, thu thuế và quản lý được. Trên cơ sở thu thuế được mới có thể tính toán khoản nợ tương ứng để có nguồn lực trả nợ.

Như vậy, nếu tính cả những hoạt động kinh tế không quan sát được, không thu thuế được để từ đó tăng nợ công là không khoa học, có thể dẫn đến nguy cơ mất cân đối rất lớn của nền kinh tế cũng như khả năng trả nợ.

Ông Thành cho rằng, khu vực kinh tế ngầm, dù có tính toán được cũng khó lòng thu được, việc đưa ra "ánh sáng" của khu vực kinh tế này là không có gì thay đổi. Trong khi đó, nền kinh tế "thực" sẽ phải gánh tác động lớn hơn rất nhiều lần từ việc tăng nợ công.

Đây cũng là nghi ngại lớn của chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan về Đề án thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát vào quy mô của nền kinh tế.

Bà Lan cho rằng, nếu thống kê cả khu vực kinh tế ngầm vào GDP sẽ khiến mẫu số trong cách tính nợ công/GDP tăng, tử số - ở đây là nợ công có thể được mở rộng thêm. Điều này có thể gây tác động ngược đến nền kinh tế. 

Chuyên gia nói gì về việc đưa kinh tế ngầm, kinh tế phi pháp ra 'ánh sáng'? 1
Chuyên gia Phạm Chi Lan.

Bên cạnh đó, tình trạng kinh tế ngầm diễn ra khắp mọi nơi trên thế giới với tỷ trọng từ 16 – 25% GDP của các quốc gia. Tuy nhiên, việc tính toán, thống kê khu vực kinh tế ngầm để có cái nhìn toàn cảnh là cần thiết nhưng không dễ dàng. 

Ngay cả ở những nước có nền quản trị tốt, tính minh bạch cao, thể chế khá hoàn thiện cũng rất khó khăn trong việc kiểm soát và thu thuế tại khu vực kinh tế này.

Chính vì vậy, theo bà Lan, giải pháp tốt nhất hiện nay là Chính phủ cần kiểm soát tốt hệ thống kinh tế chính thức mà cụ thể là doanh nghiệp nhà nước. Hiện nhà nước nắm trong tay nhưng vẫn chưa thực sự kiểm soát được khối tài sản khổng lồ này.

Chỉ cần kiềm soát tốt những khu vực kinh tế chính thức là Việt Nam đã tăng được hiệu quả kinh tế rất nhiều rồi chứ không phải lôi khu vực kinh tế ngầm vào là có thể thay đổi bộ mặt kinh tế, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhận định.

TS. Lê Đăng Doanh: Những được mất của kinh tế Việt Nam trong năm 2017

TS. Lê Đăng Doanh: Những được mất của kinh tế Việt Nam trong năm 2017

Leader talk -  7 năm
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương chia sẻ với TheLEADER về bức tranh sáng tối của kinh tế Việt Nam trong năm 2017.
TS. Lê Đăng Doanh: Những được mất của kinh tế Việt Nam trong năm 2017

TS. Lê Đăng Doanh: Những được mất của kinh tế Việt Nam trong năm 2017

Leader talk -  7 năm
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương chia sẻ với TheLEADER về bức tranh sáng tối của kinh tế Việt Nam trong năm 2017.
Những chướng ngại trên con đường bứt phá của kinh tế Việt Nam

Những chướng ngại trên con đường bứt phá của kinh tế Việt Nam

Tiêu điểm -  2 giờ

Chiến tranh thương mại và kinh tế toàn cầu giảm tốc gây áp lực lên xuất khẩu, chuỗi cung ứng và tăng trưởng kinh tế Việt Nam.

Chương mới của làn sóng đầu tư Hoa Kỳ vào Việt Nam

Chương mới của làn sóng đầu tư Hoa Kỳ vào Việt Nam

Tiêu điểm -  23 giờ

Các doanh nghiệp Hoa Kỳ đang tăng mức độ quan tâm và mở rộng đầu tư tại Việt Nam, tập trung vào công nghệ cao, năng lượng và chuỗi cung ứng, đánh dấu một bước tiến mới.

Nguồn tiền cho phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số

Nguồn tiền cho phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số

Tiêu điểm -  1 ngày

Chính phủ dành 51.000 tỷ đồng cùng 1% chi thường xuyên, đồng thời đẩy mạnh hợp tác công tư để tài trợ vốn cho các mục tiêu khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Trump Organization muốn đẩy nhanh tiến độ dự án 1,5 tỷ USD ở Hưng Yên

Trump Organization muốn đẩy nhanh tiến độ dự án 1,5 tỷ USD ở Hưng Yên

Tiêu điểm -  1 ngày

Mong muốn này được ông Charles James Boyd Bowman, Tổng giám đốc dự án của Tập đoàn Trump Organization tại Việt Nam, chia sẻ trong cuộc gặp với Thủ tướng Phạm Minh Chính.

Tiến tới Chính phủ không giấy tờ, quản trị thông minh

Tiến tới Chính phủ không giấy tờ, quản trị thông minh

Tiêu điểm -  1 ngày

Chính phủ đẩy mạnh chuyển đổi số, hướng tới Chính phủ không giấy tờ và điều hành trên môi trường điện tử dựa trên dữ liệu.

KBC bắt tay The Trump Organization: Cú hích định hình lại đường lối quản trị

KBC bắt tay The Trump Organization: Cú hích định hình lại đường lối quản trị

Doanh nghiệp -  38 phút

Thương vụ hợp tác giữa KBC với The Trump Organization chỉ đơn thuần là bước đi trong ngành bất động sản hay còn những toan tính khác của doanh nghiệp ông Đặng Thành Tâm?

Những chướng ngại trên con đường bứt phá của kinh tế Việt Nam

Những chướng ngại trên con đường bứt phá của kinh tế Việt Nam

Tiêu điểm -  2 giờ

Chiến tranh thương mại và kinh tế toàn cầu giảm tốc gây áp lực lên xuất khẩu, chuỗi cung ứng và tăng trưởng kinh tế Việt Nam.

Tập đoàn Bamboo Capital có tân chủ tịch hội đồng quản trị

Tập đoàn Bamboo Capital có tân chủ tịch hội đồng quản trị

Hồ sơ quản trị -  2 giờ

Người được coi là cầu nối trong các dự án liên doanh, hợp tác quốc tế là ông Tan Bo Quan vừa được bầu làm chủ tịch hội đồng quản trị Tập đoàn Bamboo Capital.

Nhựa và cao su trước thách thức xanh hóa

Nhựa và cao su trước thách thức xanh hóa

Phát triển bền vững -  14 giờ

Các ngành nhựa và cao su đang chủ động xanh hóa, áp dụng kinh tế tuần hoàn để đáp ứng yêu cầu thị trường cũng như các quy định của pháp luật.

Doanh nghiệp logistics đối mặt áp lực phải xanh hoá

Doanh nghiệp logistics đối mặt áp lực phải xanh hoá

Phát triển bền vững -  19 giờ

Logistics xanh không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc, nếu không chuyển đổi doanh nghiệp ngành này sẽ bị loại khỏi “sân chơi” toàn cầu.

Chương mới của làn sóng đầu tư Hoa Kỳ vào Việt Nam

Chương mới của làn sóng đầu tư Hoa Kỳ vào Việt Nam

Tiêu điểm -  23 giờ

Các doanh nghiệp Hoa Kỳ đang tăng mức độ quan tâm và mở rộng đầu tư tại Việt Nam, tập trung vào công nghệ cao, năng lượng và chuỗi cung ứng, đánh dấu một bước tiến mới.

Bất động sản cởi trói, nợ xấu ngân hàng thoái lui

Bất động sản cởi trói, nợ xấu ngân hàng thoái lui

Tài chính -  23 giờ

Các chuyên gia tài chính đều chung góc nhìn tích cực về sự cải thiện chất lượng tài sản ngân hàng cùng sự hồi phục chung của nền kinh tế, đặc biệt với những tháo gỡ ở nhóm ngành bất động sản.