EVFTA: Đường cao tốc nối Việt Nam với Âu châu

Hai thỏa thuận về thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU), bao gồm Hiệp định thương mại tự do (EVFTA) và Hiệp định bảo hộ đầu tư (IPA), đã chính thức được thông qua mới đây, mở đường cho sự ký kết vào Chủ Nhật tới (30/6) tại Hà Nội.

Chia sẻ với báo chí bên lề Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) giữa kỳ 2019, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Vũ Tiến Lộc nhận định hành trình tiến tới việc ký kết là hành trình gian nan, từ quá trình chuẩn bị đàm phán, thực hiện đàm phán tới thúc đẩy rà soát các văn bản và sau đó là phê chuẩn.

“Là người tham gia trực tiếp vào hành trình này, từ hiến kế, thúc đẩy quá trình đàm phán cũng như vận động đối với Nghị viện châu Âu và cộng đồng doanh nghiệp châu Âu, thực sự tôi đã thở phào nhẹ nhõm khi được tin hiệp định sẽ được kí kết vào cuối tháng này”, ông Lộc cho biết.

Châu Âu là một trong những trái tim của kinh tế thế giới, là thị trường vô cùng lớn, nơi khởi nguồn của những công nghệ hàng đầu, là trung tâm khai sinh ra các chuỗi giá trị toàn cầu và cũng là một trung tâm khởi nghiệp và sáng tạo toàn cầu.

Vị Chủ tịch VCCI nhận định việc khai thông được mối quan hệ với thị trường này, thiết lập nền tảng thương mại tự do với Liên minh châu Âu (EU) là xây dựng được một tuyến đường cao tốc hướng Tây, kết nối Việt Nam với trung tâm kinh tế, khoa học, công nghệ hàng đầu thế giới.

Điều này được nhận định một mặt mở ra cơ hội thị trường xuất khẩu cho Việt Nam với khả năng tăng gấp đôi, gấp ba giá trị trong tương lai sau khi hiệp định được ký kết. Viễn cảnh tốt đẹp cũng có khả năng diễn ra với việc thu hút đầu tư từ khu vực này và “là triển vọng không xa”.

Theo ông Lộc, điều quan trọng nhất ở thị trường EU không chỉ nằm ở kim ngạch xuất khẩu hay giá trị đầu tư mà chính là ở chất lượng của dòng chảy này.

“Bởi chúng ta có cơ hội xuất khẩu sang thị trường tương đối khó tính, có mức thu nhâp cao thì chúng ta có khả năng xuất khẩu những sản phẩm với giá cả cao hơn, có hiệu quả xuất khẩu lớn hơn. Điều quan trọng nhất là giá trị gia tăng mà nền kinh tế Việt Nam có được từ điều đó và lợi nhuận mà các doanh nghiệp Việt có được”, đại diện VCCI giải thích.

Ngoài ra, trong quá trình làm ăn đối với các đối tác châu Âu – đối tác bao gồm các nền kinh tế dẫn dắt thế giới về các chuẩn mực như thương mại, quản trị, doanh nghiệp Việt Nam sẽ có điều kiện nâng cấp hơn.

Chủ tịch VCCI nhấn mạnh: “Chơi với người khổng lồ, chơi với người ở chuẩn mực cao thì sẽ phải nâng cấp mình lên và mình sẽ trở thành những doanh nghiệp hiện đại. Đấy là cơ hội rất lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam”.

Sự tham gia và cam kết với thị trường EU khi vươn tới những chuẩn mực hàng đầu thế giới vừa là áp lực nhưng cũng là cơ hội thúc đẩy cải cách thể chế trong nước.

Ông Vũ Tiến Lộc cho biết khu vực tư nhân hiện đóng góp khoảng 40% GDP nhưng trong đó, chưa đầy 10% được đóng góp bởi tư nhân trong nước và 30% còn lại đến từ các hộ kinh doanh.

Đây hiện là khu vực không chính thức, chưa đảm bảo sự minh bạch cũng như chưa tiếp cận được các chuẩn quản trị của thế giới, dẫn tới năng suất thấp và hiệu quả chưa cao.

Tuy nhiên trong bối cảnh hội nhập toàn cầu như hiện nay, khu vực doanh nghiệp đó cũng phải đương đầu với cạnh tranh ngay trên sân nhà và muốn thành công, “họ cũng phải vươn ra thế giới”.

Những doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa được nhận định là chủ thể của kinh tế thế giới trong bối cảnh nền kinh tế số hiện nay. Do đó, việc nâng cấp khu vực này là yêu cầu rất cấp bách, bao gồm cả khu vực doanh nghiệp có đăng kí theo luật doanh nghiệp và khu vực hộ kinh doanh.

Chủ tịch VCCI cho biết theo khảo sát về năng lực quản trị trong 6 nước ASEAN hàng đầu, năng lực quản trị của các doanh nghiệp niêm yết của Việt Nam xếp thứ 6, “tức là chúng ta đội sổ”.

Ngay cả các doanh nghiệp niêm yết – những doanh nghiệp hàng đầu về năng lực quản trị, minh bạch vẫn xếp hạng thấp thì có nghĩa rằng bộ phận còn lại lại càng thấp.

Chính vì vậy, nhu cầu về nâng cấp hệ thống quản trị, kể cả các doanh nghiệp đăng kí theo luật doanh nghiệp và các hộ kinh doanh, đang trở thành nhu cầu quan trọng và một trong những tiêu chuẩn đầu tiên của việc nâng cấp là phải minh bạch hóa.

Điều này giúp các doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh trong thị trường toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đang dần có hiệu lực.

“Khi chúng ta chơi với các thị trường như Mỹ, EU hay Nhật Bản thì không thể chơi kiểu tù mù được mà phải chơi kiểu chuyên nghiệp”, ông Lộc nhấn mạnh.

Ngay cả Trung Quốc – thị trường dễ tính bậc nhất với Việt Nam thời gian qua còn đòi hỏi tuân thủ những tiêu chuẩn cao, đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp sẽ không có cơ hội thị trường nếu như không minh bạch, không đạt được những chuẩn mực về quản trị, về phát triển bền vững.