Giải bài toán nhân sự thời 4.0

Quỳnh Chi - 08:05, 03/02/2020

TheLEADERTheo nhận định của Deloitte, các công ty tư nhân có thể gặp khó khăn trong việc cạnh tranh thu hút các nhân tài trẻ tuổi và có kỹ năng tốt.

Giải bài toán nhân sự thời 4.0
Doanh nghiệp chấp nhận thuê nhân sự sở hữu các kỹ năng mà họ có thể không cần tới về dài hạn

Khi máy móc ngày càng đảm nhận nhiều công việc mà con người từng làm, các doanh nghiệp tư nhân cần phải suy nghĩ về tác động của những cỗ máy này tới lực lượng lao động của họ trong tương lai.

Tự động hóa và trí tuệ nhân tạo là những chuyển đổi tiềm năng có thể thay đổi tính chất công việc trong mọi lĩnh vực kinh tế. Trong một viễn cảnh, có thể là trong tương lai rất gần, robot và con người làm việc song hành cùng nhau. Đó là bước phát triển có khả năng sẽ được dẫn dắt bởi thế hệ Y am hiểu công nghệ, những người đã định hình các hành vi tiêu dùng mới. Và bước tiến này có thể thay đổi những kỳ vọng truyền thống về tính chất công việc mà trong đó nền kinh tế việc làm tự do là một ví dụ nổi bật. 

Theo nhận định của Deloitte, phát triển nhân tài và lực lượng lao động đa dạng cũng có thể sẽ diễn ra với tốc độ nhanh hơn, vì nhân sự sẽ tìm ra các không gian làm việc phù hợp để thích ứng với những thay đổi này.

Thách thức

Tỷ lệ thất nghiệp thấp trong nhiều thập kỷ tại các thị trường phát triển là một thách thức đối với các doanh nghiệp tuyển dụng đang cố gắng bắt kịp nhu cầu về sản phẩm và dịch vụ của họ. Trong một cuộc khảo sát 1.900 giám đốc điều hành từ các doanh nghiệp tư nhân trên phạm vi toàn cầu do Deloitte Private thực hiện, khả năng tuyển dụng và giữ chân nhân viên là các rủi ro hàng đầu đối với sự tăng trưởng tại doanh nghiệp.

Tuy nhiên, với tốc độ thay đổi và số lượng các công nghệ đột phá hiện nay, doanh nghiệp chấp nhận thuê nhân sự sở hữu các kỹ năng mà họ có thể không cần tới về dài hạn. Một nghiên cứu mới của Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) cho thấy, 1/7 việc làm tại 32 quốc gia thành viên đang đứng trước nguy cơ được tự động hóa cao, tuy nhiên 1/3 việc làm có thể có những thay đổi đáng kể trong cách thức thực hiện. Diễn đàn kinh tế thế giới dự báo robot sẽ xóa bỏ 75 triệu việc làm trong 5 năm tới nhưng đồng thời cũng sẽ tạo ra 133 triệu việc làm mới.

Philippe Burger, lãnh đạo mảng nguồn vốn nhân lực của Deloitte Pháp cho biết, các tổ chức nhận thấy nếu bổ sung sai người, họ có thể đáp ứng nhu cầu trong ngắn hạn nhưng sẽ gặp lại các vấn đề tương tự trong tương lai. Burger cho rằng, những quyết định như vậy không chỉ tốn kém mà còn ảnh hưởng đáng kể về mặt uy tín khi công ty được coi là các tổ chức “ảnh hưởng nghiêm trọng tới việc làm”. Những công ty không quản lý hiệu quả quá trình phối hợp giữa nhân viên và máy móc, cũng như không nắm bắt tác động về mặt xã hội của bất kỳ thay đổi về lực lượng lao động nào, sẽ có thể phải đối mặt với những bất ổn trong tương lai.

Doanh nghiệp tư nhân không chỉ cần phải gây ấn tượng với khách hàng về việc quản lý lực lượng lao động. Thế hệ Y, nhóm dân số được dự báo sẽ chiếm gần 50% lực lượng lao động toàn cầu vào năm 2020, rất quan tâm đến trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và còn quan tâm hơn tới việc làm việc cho những người cùng chia sẻ những giá trị giống như họ.

Theo Khảo sát trên 10.000 người thế hệ Y tại hơn 36 quốc gia mà Deloitte thực hiện năm 2018, thế hệ Y cũng có xu hướng tiếp xúc với các nhóm đồng nghiệp đa dạng, sắp xếp công việc linh hoạt và liên tục tìm kiếm các cơ hội để học tập các kỹ năng mới. Burger cũng cho biết, thế hệ Y là thế hệ thay đổi công việc thường xuyên nhất. Họ quyết định không tham gia thị trường lao động truyền thống mà trở thành một phần của nền kinh tế việc làm tự do (gig economy). Nhiều người thuộc thế hệ Y không làm việc cho một doanh nghiệp quá một vài năm.

Theo đánh giá của Deloitte, các công ty tư nhân có thể gặp khó khăn trong việc cạnh tranh thu hút nhân tài trẻ và có kỹ năng tốt. Nhiều doanh nghiệp thuộc sở hữu gia đình thường hay đặt ưu tiên cho người kế nhiệm và coi trọng lòng trung thành. Nhiều doanh nghiệp cũng chưa được các tập đoàn lớn, đa quốc gia công nhận thương hiệu của mình. Burger cho biết thêm, các ứng viên tìm việc làm cảm thấy dễ dàng hơn trong việc nghiên cứu các nhà tuyển dụng tiềm năng trong khu vực tư nhân, bao gồm thông tin như liệu các doanh nghiệp có lực lượng lao động đa dạng và được đánh giá là doanh nghiệp tốt hay không.

Burger nhìn nhận: “Hiện tại thông tin đã minh bạch hơn nhiều so với trước đây. Mọi người có thể nhìn thấy những gì diễn ra trong và ngoài tổ chức. Rất khó để có thể hành xử trong phạm vi tổ chức theo cách khác xa với những gì bạn thể hiện ra bên ngoài. Hơn bao giờ hết, giờ đây mọi thứ phải nhất quán.”

Cuối cùng, khi tính chất công việc thay đổi thì các không gian vật lý nơi công việc đó được thực hiện cũng thay đổi theo. Môi trường văn phòng có thể trải qua một số thay đổi lớn, không chỉ bao gồm sự thu hẹp không gian cần thiết vì nhiều quy trình được tự động hóa và nhiều người làm việc từ xa hơn. Các thiết bị kết nối Internet và công nghệ IoT đang tạo ra một làn sóng nhiều tòa nhà thông minh giúp các công ty quản lý việc sử dụng năng lượng tốt hơn và giảm bớt những lo ngại về an ninh.

Ngoài ra, khi các công ty nhận thức rõ hơn về mối quan hệ giữa người lao động và công việc, họ cũng tập trung hơn vào các phương diện như đảm bảo phúc lợi cho nhân viên, sự bền vững và hiệu quả hoạt động của công ty. Nhiều công ty đang triển khai các chiến lược tối ưu hóa hiện diện, cùng với thiết kế lại nơi làm việc, như những giải pháp để khai thác tối ưu nơi làm việc và thu hút nhân sự tài năng.

Sheila Botting, lãnh đạo mảng bất động sản của Deloitte Canada cho biết, các công nghệ tiên tiến như công nghệ điện toán đám mây đang cho phép nhân viên làm việc ở bất cứ đâu, vào bất cứ lúc nào. “Khi nói tới tương lai việc làm, các công nghệ mới tạo ra lực đẩy mạnh mẽ bằng cách thay đổi căn bản môi trường hoạt động vật lý của các doanh nghiệp. Do đó, các công ty cần nỗ lực chuẩn bị sẵn sàng cho các xu hướng, phân tích, dự báo và sẵn sàng để giải quyết những thách thức về môi trường làm việc trong tương lai”, Botting nói.

Cơ hội

Theo Deloitte, một cách để tìm kiếm các kỹ năng phù hợp và có thể chuyển đổi giữa các công việc khác nhau là thông qua việc theo dõi những kỹ năng mà thị trường đang có nhu cầu.

Sau khi phân tích 15 triệu thông báo tuyển dụng trong năm vừa qua để tìm ra kỹ năng nào có nhu cầu lớn nhất và kỹ năng nào đang có nhu cầu giảm dần, Burger cho biết: “Ngày nay, với sự sẵn có của dữ liệu, bạn có thể theo dõi xu hướng về các kỹ năng được và không còn được ưa chuộng. Bạn cũng có thể bắt đầu xây dựng mối liên kết giữa các năng lực với nhau.”

Gần đây, một công ty Pháp xây dựng các tháp truyền tải điện, khi rơi vào tình trạng thiếu thợ hàn ngắn hạn, đã chuyển sang tìm kiếm lao động ở một thị trường khá bất ngờ là thị trường sản xuất ren. Một trong những tác động của toàn cầu hóa là các nhà sản xuất ren ở Pháp gần như đóng cửa hoạt động do cạnh tranh từ các nước thị trường mới nổi có nhân công lao động rẻ hơn. Burger cho rằng: “Sản xuất ren và hàn là cả hai công việc đòi hỏi độ chính xác cao. Thay vì cố gắng tìm thợ hàn, họ bắt đầu thuê công nhân ren và đào tạo họ thực hiện công việc. Rất nhiều công ty tư nhân có thể hưởng lợi khi dành thời gian suy nghĩ về cách thức áp dụng các kỹ năng hiện có trong tương lai.”

Các công ty tư nhân cũng cần bắt đầu đi trước các xu hướng nhân khẩu học sẽ định hình lại lực lượng lao động trong những năm tới. Ví dụ, tại Hoa Kỳ, các dự báo điều tra dân số hiện nay dự đoán phụ nữ cũng có thể trở thành động lực tăng trưởng kinh tế chủ đạo trong tương lai. Tuổi thọ cao hơn nhiều, khiến nhiều người lao động trì hoãn nghỉ hưu và ở lại làm việc lâu hơn.

Burger nói rằng những xu hướng này chính là cơ hội để nắm bắt những hiểu biết mới và hỗ trợ chuyển giao thông tin từ thế hệ này sang thế hệ tiếp theo, đặc biệt tại các công ty tư nhân mà đội ngũ quản lý có thể không thay đổi nhiều trong những năm qua. “Thay vì xem xét nhân viên theo độ tuổi, nhiệm kỳ hoặc vùng địa lý, chúng tôi khuyến khích các công ty mà chúng tôi hợp tác hãy xem họ như một tập thể sở hữu các kỹ năng và kiến thức mà khi kết hợp lại với nhau thì có thể tạo ra những ý tưởng mới.”

Điều đó cũng đồng nghĩa với việc đối xử công bằng với nhân viên xét về lương thưởng và thăng tiến. Các bộ phận nhân sự ngày càng sử dụng dữ liệu nhân viên của họ một cách chuyên nghiệp hơn để xác định xu hướng phân biệt giới tính và chủng tộc, chênh lệch tiền lương và khen thưởng, và thiên vị trong tuyển dụng và thăng tiến. Các bộ phận nhân sự khác đang nâng cao ảnh hưởng xã hội của mình bằng cách yêu cầu nhà cung cấp và các đối tác kinh doanh khác cung cấp các số liệu về tính đa dạng của nhân sự trong các tổ chức của họ.

Khi cố gắng quản lý cấu trúc môi trường làm việc, vị đại diện của Deloitte Canada nói rằng các công ty cần ưu tiên khả năng mở rộng của cơ sở hạ tầng. Bà tin rằng nhiều công ty tư nhân có thể học hỏi từ các ngân hàng và nhà bán lẻ đã mở rộng quy mô văn phòng của họ dựa trên các yêu cầu về tính sẵn sàng, năng lực chuyên môn và lực lượng lao động.

Cũng theo Botting, các công ty tư nhân có rộng doanh nghiệp sang các không gian thể tận dụng lợi thế thực sự ở điểm này vì làm việc này, bao gồm các rủi ro riêng tư họ thường nhanh nhạy và có thể thay đổi và rủi ro không gian mạng khi sử dụng hướng đi khá nhanh chóng khi nhu cầu chung nguồn mạng.

Theo Botting, tất cả các công ty tư nhân nên hợp tác chặt chẽ với một giám đốc đổi mới sáng tạo để dự báo nhu cầu văn phòng trong tương lai. Theo đó, quản lý văn phòng làm việc dài hạn càng trở nên quan trọng. Các công ty tư nhân không thể đáp ứng các yêu cầu kinh doanh hàng quý nên có nhiều thời gian hơn để quản lý thách thức này và dẫn đầu một số xu hướng đột phá về nơi làm việc.