Khi Gen Z buộc lãnh đạo viết lại 'luật chơi' quản trị trong kỷ nguyên số

“Chỉ một giây”, đó là khoảng thời gian mà công cụ nhận diện trưng bày sản phẩm, do Nguyễn Thị Kim Ngân, nhân viên trẻ của Công ty CP Dịch vụ công nghệ tin học HPT, có thể đưa ra kết quả. Ý tưởng này được Ngân giới thiệu tại hội nghị kinh doanh thường niên của công ty.

Với độ chính xác tới 95%, giải pháp giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) kiểm soát hệ thống bán lẻ một cách nhanh chóng, tiết kiệm chi phí - điều vốn trước đây chỉ các tập đoàn lớn mới có khả năng tiếp cận.

"Các bạn trẻ cho thấy sự nhạy bén khi tiếp cận công nghệ mới và mạnh dạn áp dụng vào thực tế công việc. Điều quan trọng là lãnh đạo phải tạo điều kiện và không gian cho các thử nghiệm ấy được phát triển", Tổng giám đốc HPT Đinh Hà Duy Linh cho biết.

Tại HPT, những ý tưởng sáng tạo của nhân sự trẻ không dừng lại ở mức tham khảo mà trở thành định hướng cho việc phát triển sản phẩm mới, có chi phí hợp lý và phù hợp để triển khai rộng rãi cho các doanh nghiệp SME.

Thực tế, câu chuyện ở HPT phản ánh rõ sự dịch chuyển trong tư duy lãnh đạo từ cách quản lý dựa trên kinh nghiệm và kiểm soát sang việc coi sáng kiến của thế hệ trẻ như động lực đổi mới. Đây không chỉ là thay đổi nội bộ của một doanh nghiệp, mà còn là xu hướng chung trên thị trường lao động hiện nay.

Khi Gen Z trở thành lực lượng kiến tạo

PwC dự báo đến 2025, Gen Z sẽ chiếm gần một phần ba lực lượng lao động tại Việt Nam. Không chỉ là nhân sự mới ra trường, họ đã trở thành trụ cột trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là công nghệ, sáng tạo và truyền thông.

Khác biệt của Gen Z không chỉ là tốc độ học hỏi mà còn ở giá trị. Nếu thế hệ trước đề cao sự ổn định và thăng tiến lâu dài, thì Gen Z quan tâm nhiều hơn đến trải nghiệm, ý nghĩa và tự do sáng tạo. Họ muốn hiểu rõ “tại sao” trước khi bắt tay vào “làm thế nào”.

Sự khác biệt này cũng tạo ra những va chạm không tránh khỏi. Gen Z quen với phản hồi nhanh, minh bạch và môi trường phẳng. Trong khi đó, nhiều lãnh đạo đi trước lại thiên về quy trình và tôn ti trật tự.

Với Gen Z, công việc là một hành trình gắn liền với giá trị cá nhân, chứ không còn đơn thuần chỉ là phương tiện “kiếm sống”. Và nếu thiếu sự đồng điệu, họ sẵn sàng rời đi.

Khảo sát của Deloitte năm 2024 cũng chỉ ra rằng 42% Gen Z cân nhắc rời công việc trong hai năm nếu không tìm thấy sự gắn kết về giá trị. Tại Việt Nam, TopCV ghi nhận gần 60% Gen Z trong ngành marketing sẵn sàng từ bỏ công việc nếu môi trường thiếu linh hoạt.

“Thách thức lớn nhất là dung hòa giữa kỷ luật và sự linh hoạt. Có những bạn rất giỏi nhưng dễ nản nếu bị ép trong khuôn khổ cứng,” chị Trương Tố Như, Giám đốc phát triển kinh doanh Công ty TNHH Tư vấn và đào tạo Golden Solution nhận xét.

Anh Trương Hồng Hà, chuyên gia sáng tạo nội dung trên LinkedIn, người có nhiều năm trực tiếp đồng hành và làm việc cùng đội ngũ này bổ sung: “Gen Z làm việc có trách nhiệm. Nhưng khi công việc không còn ý nghĩa hoặc môi trường thiếu cơ hội phát triển, họ dũng cảm chọn rời đi”.

Thực tế, sự va chạm ấy chính là tín hiệu cho một cuộc đổi mới, nơi doanh nghiệp buộc phải tìm mô hình quản trị mới, bền vững và nhân văn hơn.

Khởi nguồn cho cuộc đổi mới tư duy lãnh đạo

Câu chuyện HPT cho thấy, khi lãnh đạo mở ra không gian sáng tạo, Gen Z sẵn sàng bước lên và tỏa sáng. “Nếu không có sự điều chỉnh trong cách quản trị, nhiều doanh nghiệp sẽ khó giữ chân và phát huy được thế hệ nhân sự Gen Z”, anh Linh nhấn mạnh.

Tại Golden Solution, chị Như không chỉ giao việc một chiều mà luôn khuyến khích nhân viên phản hồi hai chiều, đặt mục tiêu rõ ràng nhưng để người trẻ tự chọn cách thực hiện. “Khi được lắng nghe, Gen Z làm việc chủ động, sáng tạo và gắn bó hơn rất nhiều”, chị khẳng định.

Gen Z không chỉ thành thạo AI ( trí tuệ nhân tạo), blockchain (chuỗi khối), big data (dữ liệu lớn) mà còn quan tâm tới ESG (môi trường, xã hội, quản trị). Deloitte ghi nhận hơn 70% sẵn sàng gắn bó lâu dài với doanh nghiệp có cam kết xã hội rõ ràng.

Nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu thay đổi trong cách thức quản trị như chuyển trọng tâm từ quản lý giờ giấc sang đánh giá hiệu quả công việc, chú trọng đào tạo và hỗ trợ phát triển cá nhân từ nâng cao chuyên môn đến kỹ năng mềm cho đội ngũ nhân sự.

“Chúng tôi tập trung vào hiệu quả đầu ra. Các bạn có thể linh hoạt về thời gian và địa điểm, nhưng hiệu suất làm việc vẫn phải đảm bảo”, anh Hà chia sẻ.

Gen Z vừa là thách thức, vừa là cơ hội. Và chính sự khác biệt của họ trở thành chất xúc tác để doanh nghiệp linh hoạt hơn, nhân văn hơn và bền vững hơn.

Với Gen Z, lãnh đạo hiện đại cần biết trao quyền có định hướng, nghĩa là đặt mục tiêu rõ ràng nhưng để họ chọn cách đi, duy trì kỷ luật linh hoạt, tập trung vào hiệu quả hơn là hình thức. Và quan trọng nhất là kiến tạo sự gắn kết thông qua giá trị và trách nhiệm xã hội.

Gen Z buộc lãnh đạo không chỉ “dẫn dắt” mà còn “đồng hành”, không chỉ “ra lệnh” mà còn phải “truyền cảm hứng”. Và trong sự chuyển dịch ấy, có lẽ chính thế hệ trẻ đã mang đến cho doanh nghiệp Việt cơ hội tái định nghĩa phong cách lãnh đạo trong kỷ nguyên số.