Không dễ mở cửa du lịch quốc tế

Nhiều nút thắt

Thông tin về việc Phú Quốc sẽ thí điểm mở cửa đón khách du lịch quốc tế từ tháng 10/2021 đã ngay lập tức thu hút sự quan tâm lớn của dư luận. 

Việc thí điểm đón khách quốc tế đến Phú Quốc được kỳ vọng sẽ là khởi đầu cho sự trở lại của ngành du lịch và hàng không Việt Nam, qua đó, giúp vực dậy nền kinh tế đang đình trệ kéo dài vì dịch bệnh.

Nếu như năm 2019 Việt Nam đón 18 triệu khách quốc tế với doanh thu du lịch đạt 31 tỷ USD, chiếm 12% tổng sản lượng GDP, thì sang năm 2020 với những ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19, lượng khách quốc tế đã giảm chỉ còn 3,8 triệu lượt. 

Nghiêm trọng hơn, trong 8 tháng đầu năm 2021, do các biện pháp phòng chống dịch và giãn cách xã hội, lượng khách du lịch đến Việt Nam đã giảm đến 97,2% so với cùng kỳ. Đây là mức giảm chưa từng có trong lịch sử, gây ảnh hưởng nặng nề đến sức khoẻ của các doanh nghiệp hàng không, du lịch.

Theo ông Nguyễn Vũ Khắc Huy, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Du lịch tỉnh Kiên Giang, với Phú Quốc, việc thí điểm áp dụng thẻ xanh Covid-19 để mở cửa du lịch với quốc tế là tín hiệu rất đáng mừng. 

Phú Quốc mở cửa du lịch không chỉ giúp tạo điều kiện thuận lợi để ngành du lịch địa phương sớm hồi phục mà còn là bài học kinh nghiệm để dần thực hiện tại các địa phương khác trên cả nước. 

Tuy nhiên, ngay tại địa phương được coi là "vùng xanh" với cơ sở hạ tầng, dịch vụ vui chơi giải trí, du lịch nghỉ dưỡng đồng bộ và đặc biệt là quy trình xuất nhập cảnh, đảm bảo an toàn y tế như Phú Quốc, việc "mở cửa" đón khách quốc tế cũng vẫn còn rất nhiều câu hỏi đang được đặt ra.

Trước hết là vấn đề an toàn dịch, theo ông Huy, nếu Phú Quốc được thí điểm mở cửa trong năm nay thì điều kiện tiên quyết là phải tiêm vaccine cho 100% người dân. Tuy nhiên, hiện địa phương mới tiêm được hơn 30%. 

Bên cạnh đó, nhân sự trực tiếp phục vụ khách hàng trong ngành du lịch cũng phải được tiêm và đào tạo kỹ năng phòng chống dịch để quảng bá về sự an toàn và loại bỏ lo lắng cho du khách. 

Thứ hai, về nguồn khách, ông Phạm Hà, Chủ tịch của Lux Group cho rằng, khách quốc tế thường đi du lịch từ tháng 10 đến tháng 5 hàng năm để tránh rét. Nếu Phú Quốc mở được thì cần phải có lộ trình rõ ràng từ phía cơ quan quản lý để các doanh nghiệp tham gia và truyền thông với quốc tế được chính xác hơn. Tránh việc khách nước ngoài có nhu cầu đến Phú Quốc nhiều nhưng ngành du lịch địa phương lại không đón được.

Mặt khác, nhiều khách quốc tế hiện nay đang có suy nghĩ rằng, nếu đến Phú Quốc nói riêng hay sang Việt Nam nói chung mà họ phải cách ly ở một khách sạn 7 ngày và không được tham gia các hoạt động khác thì họ sẽ không sang. 

Khách châu Âu thường đi tour từ Bắc vào Nam sau đó họ có thể nghỉ một vài ngày tại Phú Quốc hay Mũi Né, Vũng Tàu... Với tình hình dịch bệnh, các cơ quan quản lý cần tạo điều kiện cho khách quốc tế ở Phú Quốc 7 ngày sau đó phải cho họ cơ hội có thể đi địa điểm khác chứ không phải chỉ mở cửa du lịch tại Phú Quốc nên du khách chỉ được ở Phú Quốc ăn, nghỉ rồi về nước. Nếu như vậy, sẽ rất khó có thể hấp dẫn được khách du lịch.

"Hơn nữa, với bối cảnh dịch bệnh hiện nay, cách thức khách quốc tế đi du lịch hoàn toàn khác, nên rất khó để có thể kỳ vọng khách đến ồ ạt như thời gian trước. Do đó, các khách sạn, khu nghỉ dưỡng cần tập trung vào chất thay vì lượng, tạo ra nhiều trải nghiệm mới cho du khách để nâng cao chất lượng dịch vụ", ông Hà chia sẻ.

Không phủ nhận việc Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho Phú Quốc thí điểm đón khách quốc tế, đã khiến các doanh nghiệp tại đây rất phấn khích, song, ông Trần Đạo Đức, Phó tổng giám đốc Tập đoàn CEO cho rằng, Phú Quốc không như Phuket (Thái Lan), chỉ cần đón khách quốc tế là đảm bảo được mục tiêu. 

Nguyên nhân là do thời gian qua Phú Quốc vẫn chủ yếu phụ thuộc vào khách nội địa, chiếm tới 70% tổng lượng khách du lịch đến Phú Quốc. Việc đón khách quốc tế là chưa đủ để hoạt động du lịch tại địa phương này hồi phục hoàn toàn. Thời gian tới, Phú Quốc vẫn phải tính phương án thu hút khách nội địa.

Từ câu chuyện mở cửa du lịch quốc tế tại Phú Quốc, nhìn rộng ra về triển vọng của du lịch Việt Nam, nhiều chuyên gia cho rằng, hiện Việt Nam vẫn đang xếp vị trí thấp về tỷ lệ tiêm chủng, do đó, mở cửa du lịch quốc tế có lẽ vẫn còn là câu chuyện của tương lai, khi các tỉnh thành phố phát triển du lịch hoàn thành kế hoạch tiêm vaccine cho người dân.

Bên cạnh đó, một trong những vấn đề đang gây khó khăn cho việc đón khách quốc tế là vấn đề về thủ tục. Ông Murali Viswanathan, Tổng quản lý Renaissance Riverside Hotel Saigon cho rằng, để chương trình “hộ chiếu vaccine” có thể diễn ra cần có sự thống nhất toàn diện các quy định, thủ tục.

Đơn cử như việc hiện nay có rất nhiều app khai báo y tế khác nhau, không có một app thống nhất sử dụng cho cả khách quốc tế và trong nước. Khách nước ngoài vào Việt Nam phải khai báo di biến động dân cư, song họ lại không thể điền thông tin hộ chiếu của mình vì phần khai báo chỉ cho phép điền 9 số hoặc 12 số, không cho điền chữ, trong khi số hộ chiếu lại gồm cả chữ và số. 

Điều này đã gây khó khăn không nhỏ cho người nước ngoài. Nếu những quy trình, thủ tục này không được tháo gỡ, Việt Nam sẽ khó có thể đón khách du lịch quốc tế.

Đâu là giải pháp?

Để từng bước mở cửa du lịch, ông Vũ Hồng Quang, Phó trưởng phòng vận tải hàng không, Cục Hàng không Việt Nam cho rằng, trước hết, các cơ quan quản lý nhà nước cần rút ngắn trình tự, thủ tục đối với khách quốc tế. 

Ví dụ như việc sử dụng app, hiện Vietnam Airlines và Bamboo Airways đang dùng app AITA Travel Pass. Ứng dụng này đã có gần 200 hãng hàng không và gần 80 quốc gia trên thế giới sử dụng.

Tuy nhiên, một số quốc gia tại châu Âu như Tây Ban Nha, Anh hay kể cả Mỹ cũng không sử dụng app này mà họ có app riêng. Vì vậy, việc thống nhất trong cách sử dụng không chỉ là vấn đề của riêng Việt Nam mà là của toàn thế giới.

Rất khó để cả 200 quốc gia cùng dùng chung 1 app, nhưng các app này cần liên kết với nhau, chia sẻ và chấp nhận dữ liệu của nhau như chứng nhận đã tiêm chủng vaccine hay chứng nhận xét nghiệm âm tính với Covid-19 để tránh trường hợp khách hàng phải mang giấy tờ bản cứng hoặc gặp vấn đề khi nhập cảnh. 

Về việc các app của Việt Nam hiện chưa có cập nhật số hộ chiếu, không cho sử dụng ký tự mà chỉ có số nên khó cho người nước ngoài, ông Quang cho rằng, vấn đề này sẽ được giải quyết trong thời gian tới.

Song song với việc đơn giản hoá các thủ tục cho khách du lịch, ông Quang cũng cho rằng, để Chính phủ yên tâm cắt giảm các thủ tục nhập cảnh thì các địa phương cần đạt tỷ lệ tiêm chủng cao. Hiện mới có khoảng 6 tỉnh/thành phố đạt tỷ lệ tiêm chủng cao còn các địa phương khác tỷ lệ vẫn rất thấp. 

Đẩy nhanh tiến độ tiêm chủng để đạt miễn dịch cộng đồng chính là một trong những điều kiện quan trong để mở cửa du lịch. Việt Nam cần hướng tới sống chung với Covid-19, bởi việc chờ đến khi số ca nhiễm bằng 0 mới tái khởi động các hoạt động kinh tế là không khả thi.

Đồng quan điểm ông Nguyễn Đạo Dũng, Phó vụ trưởng Vụ Lữ hành, Tổng cục Du lịch cũng cho rằng, để đảm bảo an toàn cho khách du lịch khi áp dụng “hộ chiếu vaccine” và mở cửa du lịch quốc tế có hai vấn đề. 

Thứ nhất, chính quyền địa phương cần tuân thủ các biện pháp bảo đảm an toàn điểm đến, nâng cao năng lực y tế. Phú Quốc sẽ chỉ mở cửa đón khách khi 90% người dân từ 18 tuổi trở lên được tiêm vaccine. Đây cũng là bước đi thận trọng của ngành du dịch trong thời gian tới.

Thứ hai, Tổng cục Du lịch sẽ phối hợp với tỉnh Kiên Giang lựa chọn doanh nghiệp đạt các tiêu chí đề ra, có năng lực đảm bảo đón khách an toàn nhất. 

Sau quá trình thử nghiệm tại Phú Quốc, ngành du lịch sẽ có đánh giá để điều chỉnh từng tháng, từng giai đoạn và đề xuất dần dần mở rộng đối tượng tham gia đón khách quốc tế. Việt Nam sẽ chỉ mở cửa du lịch từng bước chứ không thực hiện đại trà, ồ ạt.

Ông Murali Viswanathan cũng đồng tình với việc sẽ mở cửa dần dần ngành du lịch để các công ty du lịch và lữ hành có thể chuẩn bị tốt hơn trong việc đón lượng khách nước ngoài ở các giai đoạn tiếp theo.

Đối với việc cách ly sau nhập cảnh đối với khách du lịch quốc tế, theo ông Quang, trong hơn một năm nay, khách quốc tế vào Việt Nam đều được kiểm soát rất chặt chẽ, không để xảy ra việc lây nhiễm từ người nhập cảnh ra cộng đồng.

Hiện một số quốc gia có miễn dịch cao như Mỹ, Châu Âu không yêu cầu cách ly tập trung, còn các quốc gia trong khu vực như Thái Lan vẫn yêu cầu cách ly tập trung. Sắp tới, việc mở đường bay quốc tế tại Việt Nam sẽ theo xu hướng giảm cách ly các khu cách ly quân đội và tăng cách ly tại các cơ sở có thu phí do địa phương đưa ra.

Chia sẻ thêm về vấn đề này, theo ông Murali, các cơ quan quản lý nhà nước cần xác định rằng, không có một giải pháp nào có thể chung hết cho tất cả mọi địa phương và mọi trường hợp. Một trong những giải pháp cách ly người nhập cảnh đang được nhiều quốc gia trên thế giới lựa chọn là chia theo mức độ kiểm soát dịch. 

Ví dụ, những quốc gia nào mà có tỷ lệ tiêm vaccine cao, thuộc nhóm xanh thì sẽ cần ít ngày cách ly hơn, có thể thể đi du lịch dễ dàng hơn. Trong khi các khách du lịch đến từ vùng vàng hay cam lại có những quy định khác. Sự linh hoạt trong việc áp dụng quy định cách ly và tiếp cận các tập khách hàng sẽ giúp du lịch Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn hơn đối với khách du lịch quốc tế.

Giải pháp cuối cùng để mở cửa du lịch theo ông Murali là vấn đề quảng bá du lịch. Theo đó, Chính phủ cần tăng cường tiếp thị ra quốc tế rằng Việt Nam là một điểm đến an toàn để thu hút khách quốc tế đến với Việt Nam.