Nhiều mô hình hướng đến kinh tế tuần hoàn đang được triển khai tích cực tại các địa phương. Cần có nhiều chính sách khuyến khích hơn nữa từ phía Nhà nước để những mô hình được nhân rộng và tạo ra giá trị tối ưu.
Bà Lưu Thị Thanh Chi, Phó chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Môi trường Hà Nội, phát biểu tại tọa đàm Thúc đẩy kinh tế tuần hoàn hướng tới tăng trưởng xanh do Báo Tiền phong tổ chức.
Kinh tế tuần hoàn chính thức được luật hóa kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường mới được phê duyệt vào cuối năm 2020. Tiếp theo đó, nhiều văn bản chính sách tiếp tục đề cập và làm rõ khái niệm kinh tế tuần hoàn cũng như thiết lập công cụ xây dựng kinh tế tuần hoàn.
Tuy nhiên, với vai trò là thủ đô và là một đầu tàu phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, đồng thời cũng phải ứng phó với bài toán rác thải phát sinh ngày càng cao, Hà Nội đã triển khai nhiều hoạt động liên quan đến việc thiết lập mô hình kinh tế tuần hoàn từ trước khi khái niệm này được luật hóa.
Bà Lưu Thị Thanh Chi, Phó chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường Hà Nội, cho biết, thực hiện Nghị quyết 41 của Bộ Chính trị về Bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, Hà Nội đã đưa ra nhiều chỉ thị đột phá về môi trường, bao gồm cả môi trường nước, không khí và quản lý chất thải rắn.
Một dự án nổi bật của Hà Nội là thí điểm phân loại rác thải tại nguồn tại 9 xã thuộc huyện Đông Anh. Dù ngay từ đầu, các cán bộ cấp huyện tỏ ra hoài nghi về mức độ khả thi nhưng sau một năm triển khai, dự án đem lại kết quả khả quan, giúp giảm được 12 tấn rác mỗi ngày trên địa bàn.
Chương trình Trường học xanh được triển khai kết hợp với Chương trình Sữa học đường cũng góp phần lan tỏa nhiều giá trị tích cực. Chương trình này giáo dục, hướng dẫn các em học sinh thu gom, phân loại và xử lý sơ vỏ hộp sữa trước khi chuyển giao cho đơn vị tái chế, từ đó vừa tăng tỷ lệ vỏ hộp sữa được tái chế đúng cách, vừa truyền cho thế hệ tương lai ý thức bảo vệ môi trường từ rất sớm.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, không thể không nhắc đến những chương trình thất bại, có thể kể đến như việc thực hiện mô hình 3R tại Hà Nội. Sự thất bại này, theo bà Chi, là một bài học để Hà Nội tiếp tục triển khai các giải pháp mới và tham mưu với Chính phủ.
Ông Nguyễn Như Hạnh, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường Quảng Ninh
Quảng Ninh là một trong những địa phương có sự phát triển kinh tế đột phá và cũng là địa phương triển khai tương đối sớm mô hình kinh tế tuần hoàn.
Ông Nguyễn Như Hạnh, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường Quảng Ninh, cho biết, ngành công nghiệp khai khoáng đã gắn chặt với tỉnh này từ nhiều năm và đóng góp không nhỏ cho sự phát triển của tỉnh nhưng cũng là nguồn phát sinh hàng triệu tấn đất đá thải mỗi năm.
Khoảng 5 năm trở lại đây, sự thay đổi về hạ tầng của Quảng Ninh đã bắt buộc tỉnh phải tìm ra phương án bền vững hơn để xử lý đất thải và nước thải từ các mỏ. Từ đó, đất thải được sử dụng để san đất, còn nước thải được tiếp tục sử dụng cho các công đoạn sản xuất và chế biến than.
Bên cạnh đó, tại các địa phương trực thuộc tỉnh Quảng Ninh, từ những thành phố có kinh tế phát triển tới những huyện chưa phát triển đều đang triển khai những hoạt động phân loại, thu gom rác thải sinh hoạt và đem lại nhiều kết quả tích cực.
Không chỉ Quảng Ninh hay Hà Nội mà hàng loạt tỉnh, thành phố của Việt Nam đang tích cực triển khai những mô hình kinh tế tuần hoàn, có thể kể đến như Hội An xây dựng chiến lược phục hồi du lịch gắn với kinh tế tuần hoàn; TP.HCM đưa ra đề án phát triển kinh tế số, kinh tế chia sẻ và kinh tế tuần hoàn giai đoạn 2020 – 2025; Bà Rịa – Vũng Tàu thí điểm kinh tế tuần hoàn gắn với kinh tế biển tại Côn Đảo…
Nói về những nỗ lực của địa phương, ông Hạnh cho biết, mô hình kinh tế tuần hoàn đang có nhiều thuận lợi khi triển khai bởi đã có chủ trương của Nhà nước. Tuy nhiên, không ít những khó khăn đang đặt ra cho các mô hình này, chủ yếu đến từ chính sách và hành lang pháp lý chưa đầy đủ.
Ông Hạnh lấy ví dụ, khi sử dụng đất đá thải để san lấp, các doanh nghiệp vẫn phải chịu mọi chi phí và chịu thêm thuế bảo vệ môi trường. “Như vậy thì doanh nghiệp làm gì còn hào hứng”, đại diện ngành môi trường tỉnh Quảng Ninh đặt vấn đề.
Một vấn đề khác là chính sách ưu tiên cho những sản phẩm tái chế. Theo ông Hạnh, đây là điều hết sức quan trọng để tạo ra hiệu ứng “mưa dầm thấm lâu”, từ đó giúp người dân quen dần với việc sử dụng nguyên liệu tái chế, thúc đẩy ngành công nghiệp tái chế.
Đồng quan điểm về việc cần có thêm nhiều chính sách khuyến khích kinh tế tuần hoàn, bà Chi cũng đề cập đến một lực lượng mang tính nòng cốt trong việc triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn trên địa bàn thành phố Hà Nội. Đó là những bác hưu trí, hội nông dân và hội phụ nữ ở từng địa phương.
Có sự chung tay của lực lượng nòng cốt này, kết hợp với chính sách khuyến khích từ phía Nhà nước, sự tham gia của chính quyền, doanh nghiệp và các tổ chức phát triển, bà Chi kỳ vọng các mô hình hướng đến kinh tế tuần hoàn tại Hà Nội cũng như nhiều địa phương khác sẽ đạt được hiệu quả cao hơn nữa, được nhân rộng tới khắp mọi miền tổ quốc.
Theo bà Diana Torres, Trưởng phòng Chính sách công Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) Việt Nam, kinh tế tuần hoàn là chìa khóa cho sứ mệnh phục hồi kinh tế xanh hậu Covid-19, đem lại nhiều cơ hội cho các quốc gia, các doanh nghiệp và dự án khởi nghiệp.
Nhanh chóng áp dụng các quy định trong Luật Bảo vệ môi trường 2020; loại bỏ dần các nhà máy đốt rác; tận dụng triệt để rác hữu cơ để ủ phân vi sinh là một số điều Việt Nam cần thực hiện để quản lý hiệu quả rác thải rắn và thiết lập mô hình kinh tế tuần hoàn, nhìn từ kinh nghiệm của Nhật Bản.
Nhiều doanh nghiệp lớn đến từ Thái Lan đang ứng dụng kinh nghiệm quốc tế để triển khai những giài pháp thiết lập mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam.
Mục tiêu của NextBold Capital không chỉ là cung cấp vốn mà còn hỗ trợ chuyên môn vận hành thực tế để giúp các doanh nghiệp trong những thị trường này mở rộng quy mô một cách bền vững.
Lãi suất thấp hơn không chỉ hỗ trợ các doanh nghiệp và hộ gia đình tại Mỹ mà còn giúp các nền kinh tế toàn cầu mở rộng các chính sách phục hồi và tăng trưởng kinh tế.
