Nguy cơ vua tôm Minh Phú bị áp thuế chống bán phán giá

Ngày 13/10/2020, Cơ quan Hải quan Hoa Kỳ (CBP) công bố kết luận sản phẩm tôm đông lạnh do Công ty Thủy sản Minh Phú xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ là đối tượng chịu thuế theo Lệnh thuế chống bán phá giá đối với tôm Ấn Độ. Nguyên nhân bởi Minh Phú đã không cung cấp được đầy đủ bằng chứng công ty không sử dụng tôm có nguồn gốc từ Ấn Độ để xuất khẩu đi Hoa Kỳ.

CBP nhận định rằng Minh Phú đã vi phạm lệnh thuế chống bán phá giá đang áp trên tôm Ấn Độ. Quyết định này được đưa ra sau một cuộc điều tra được thực hiện bởi CBP. Theo đó, sản phẩm tôm xuất khẩu bởi Minh Phú từ Việt Nam đến Hoa Kỳ sẽ phải chịu lệnh thuế chống bán phá giá như tôm Ấn Độ.

Thông báo sau đó từ Minh Phú cho biết, công ty đã hợp tác toàn diện với cuộc điều tra và chứng minh rõ cách xử lý và tách biệt những lô tôm có xuất xứ Việt Nam và tôm có xuất xứ Ấn Độ trong dây chuyền sản xuất, đảm bảo chỉ có tôm Việt Nam mới xuất đi Mỹ.

Minh Phú cũng đã chủ động hợp tác và có lời mời, nhưng CBP không sang Việt Nam và không thực hiện việc thẩm tra tại thực địa. Thay vào đó, CBP thiết lập tiêu chuẩn đánh giá riêng về phân tách tôm và yêu cầu Minh Phú phải sử dụng phương pháp này, không chấp nhận phương pháp doanh nghiệp đã sử dụng 4 năm qua.

Minh Phú cho rằng, yêu cầu này của CBP không hoàn toàn phù hợp với đặc thù sản xuất của ngành tôm. Công ty cho biết đã dẫn chứng rõ phương pháp phân tách và truy xuất nguồn gốc của Minh Phú đã được chấp thuận bởi Cơ quan Quản lý Khí Quyển và Đại dương Quốc Gia (NOAA), trực thuộc Bộ Thương Mại Hoa Kỳ, dựa trên các yêu cầu của cơ quan này đối với chương trình giám sát nguồn gốc xuất xứ tôm nhập khẩu (SIMP)

Đồng thời, Minh Phú cũng khẳng định từ cuối tháng 7/2019 đã ngưng hoàn toàn việc nhập tôm nguyên liệu từ Ấn Độ. Do đó, doanh nghiệp cho biết sẽ thực hiện quyền kháng cáo đối với quyết định của CBP, quá trình xem xét kháng cáo dự kiến diễn ra trong 60 ngày kể từ đơn kháng cáo được ghi nhận. 

Trong trường hợp kháng cáo không mang lại kết quả như mong muốn, doanh nghiệp sẽ tiếp tục kháng cáo lên Tòa án Thương mại Quốc tế.

Trước đó, Minh Phú bị cáo buộc mua lượng lớn tôm đông lạnh của Ấn Độ, chế biến ở mức "tối thiểu" tại Việt Nam và bán qua Mỹ thông qua MSeafood với tư cách là sản phẩm của Việt Nam. Ngày 18/9/2019, Ban giám đốc Thực thi Luật Phòng vệ Thương mại (TRLED), Văn phòng Thương mại của CBP, tiếp nhận đơn kiện từ Ủy ban Thực thi Thương mại Tôm Ad Hoc - liên minh đại diện cho ngành tôm nội địa Mỹ.

Bộ Thương mại Mỹ bắt đầu áp thuế chống bán phá giá với tôm đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam, Ấn Độ và một số quốc gia, vùng lãnh thổ khác từ năm 2005. Tuy nhiên, tháng 7/2016, Bộ Thương mại Mỹ thu hồi lệnh áp thuế với Minh Phú. Nói cách khác, Minh Phú không cần nộp thuế chống bán phá giá với tôm xuất xứ Việt Nam nhưng tôm nguồn gốc Ấn Độ vẫn chịu thuế 10,17%.

Theo hồ sơ, MSeafood nhập khẩu tôm từ Minh Phú trong giai đoạn điều tra từ ngày 8/10/2018 đến ngày 13/10/2020. Những bằng chứng cho thấy Minh Phú từng nhập khẩu tôm nguồn gốc Ấn Độ về Việt Nam để chế biến. Minh Phú còn coi các công ty Ấn Độ là nhà cung ứng nguyên liệu thô đầu vào. Thông báo từ CBP không nêu tên và giá trị hàng hóa cụ thể.

CBP còn hoài nghi về những thông tin Minh Phú cung cấp trong quá trình điều tra, ví dụ như doanh nghiệp từng khẳng định có hệ thống truy xuất giúp ngăn xảy ra các trường hợp trộn lẫn nguồn gốc nhưng những sai sót lại chỉ được phát hiện 18 tháng sau khi xuất khẩu và trong quá trình điều tra chống bán phá giá. Cơ quan này cho rằng sai sót cho thấy “lỗ hổng” nghiêm trọng trong hệ thống, trong khi bản thân doanh nghiệp không hợp tác hết sức trong quá trình điều tra.

Dựa theo các quy định hiện hành, CBP cho biết sẽ đình chỉ hoặc tiếp tục đình chỉ các lô hàng liên quan đến quá trình điều tra, trừ khi được chỉ thị thanh toán. Với những lô nhập trước đó phù hợp với các biện pháp tạm thời trước đó, CBP sẽ điều chỉnh thuế suất, tiếp tục đình chỉ cho đến khi có hướng dẫn giải quyết.

Cuối cùng, CBP sẽ tiếp tục đánh giá liên tục cam kết của MSeafood xem có phù hợp với chính sách của CBP hay không, tiếp tục yêu cầu các cam kết giao dịch đơn lẻ phù hợp. CPB và các cơ quan khác vẫn có thể có thêm động thái hoặc hình phạt bổ sung.