Ô nhiễm không khí từ rác thải chưa được xử lý đúng cách

Theo nghiên cứu của Đại học Quốc gia TP.HCM, các chất độc hại trong không khí tại những thành phố, đặc biệt là Hà Nội và TP.HCM đang có nồng độ cao gấp 1,5 – 2 lần mức cho phép.

Thực tế, đây không phải một hiện tượng hiếm gặp. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), 90% dân số trên thế giới đang sống ở những khu vực có chất lượng không khí kém an toàn, tập trung chủ yếu ở nhóm các nước đang phát triển khu vực châu Á và Trung Đông.

Ô nhiễm không khí được xem là “kẻ giết người vô hình”, bởi những tác hại khó lường, gây ra từ những chất độc hại có trong không khí mà mắt người không thể nào nhìn thấy được. Những chất này âm thầm phá hủy cơ thể con người và động vật, là nguyên nhân gây ra nhiều căn bệnh nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong cao. Tại Việt Nam, 6/10 bệnh có tỷ lệ tử vong cao nhất là bệnh có liên quan đến đường hô hấp.

Việt Nam là một điểm đen của ô nhiễm không khí trên toàn thế giới, khi Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh liên tục được “xếp đầu hạng” về ô nhiễm trên nhiều ứng dụng đo chất lượng không khí. Theo nghiên cứu của Đại học Yale, Việt Nam nằm trong top 11 quốc gia ô nhiễm không khí nhất trên thế giới.

Theo các chuyên gia, ô nhiễm không khí tại các thành phố ở Việt Nam là do khói xe, khí thải từ các nhà máy công nghiệp. Bên cạnh đó, hoạt động quản lý rác thả­i rắn kém hiệu quả, khiến rác thải không được xử lý kịp thời hoặc xử lý bằng cách đốt bỏ cũng là nguyên nhân dẫn tới ô nhiễm không khí.

Ô nhiễm không khí do quản lý rác thải kém hiệu quả

Lượng rác thải sinh hoạt phát sinh ở các khu vực thành thị, khu dân cư ngày càng tăng cao khiến cho hoạt động thu gom, xử lý rác thải gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, theo ghi nhận của phóng viên, một số công ty thu gom rác thải đô thị đang rơi vào tình trạng thiếu nhân lực, khối lượng công việc của công nhân vệ sinh môi trường tăng gấp 2 – 3 lần.

Điều này dẫn đến lượng rác thải tồn đọng tại các khu vực dân cư, sau khi được thu gom cũng trở nên quá tải, trong khi các nhà máy xử lý chưa đảm bảo đáp ứng được nhu cầu. Một số công nhân vệ sinh phải đốt rác để giảm diện tích bãi chứa, vô tình giải phóng ra không khí không chỉ khí thải các bon mà còn nhiều khói bụi, kim loại nặng…

Mặt khác, tại những nơi rác thải tồn đọng, hiện tượng rác hữu cơ phân hủy cũng là nguồn gây ra khí thải gây ô nhiễm không khí.

Như vậy, bên cạnh việc xử lý phát thải công nghiệp hay hạn chế khí thải từ phương tiện giao thông, việc quản lý hiệu quả rác thải rắn cũng là biện pháp giúp giảm ô nhiễm không khí.

Tuy nhiên, theo Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam), công tác quản lý chất thải rắn đang không bắt kịp với tốc độ đô thị hóa cũng như khối lượng và độ phức tạp của rác thải phát sinh.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này đến từ thói quen, nhận thức của người tiêu dùng đối với rác thải. Đây cũng được coi là mắt xích quan trọng nhất để hình thành chuỗi giá trị tái chế, phương pháp xử lý ô nhiễm gắn liền với mô hình kinh tế tuần hoàn, đem lại lợi ích vẹn toàn cả về môi trường lẫn kinh tế.

Các nhà tái chế cho biết, chuỗi giá trị tái chế cũng như công tác quản lý chất thải rắn đạt hiệu quả cao yêu cầu không chỉ rác thải được phân loại tại nguồn mà còn xử lý sơ rác thải trước khi thải bỏ.

Góp phần khắc phục vấn nạn ô nhiễm không khí cũng như nhiều vấn nạn ô nhiễm môi trường khác, PRO Việt Nam đã và đang tiến hành hợp tác với nhiều doanh nghiệp, tổ chức để nâng cao chất lượng hoạt động thu gom rác thải cũng như đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức phân loại, xử lý rác thải đối với người tiêu dùng.

PRO Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2025 sẽ cơ bản thay đổi hành vi xả thải của người tiêu dùng Việt Nam, hướng tới 100% bao bì do các thành viên sử dụng trong sản phẩm của mình được tái chế vào năm 2030.