Sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc: Đừng vội mừng

Lực đẩy mới từ xuất khẩu sầu riêng đông lạnh

Tuần này, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn cùng Tổng cục Hải quan của Trung Quốc đã ký Nghị định thư về xuất khẩu sầu riêng đông lạnh, mở đường cho sản phẩm này đi vào Trung Quốc theo đường chính ngạch.

Trong tương lai, văn bản này cùng những giá trị mà sầu riêng Việt Nam đã tạo dựng được, có thể giúp sản phẩm này tiếp cận được nhiều khách hàng hơn, gia tăng giá trị cho doanh nghiệp và người nông dân.

"Sầu riêng Việt Nam sẽ tiến sâu hơn vào thị trường Trung Quốc", ông Nguyễn Đình Tùng, CEO Tập đoàn Vina T&T – một trong những nhà xuất khẩu trái cây lớn nhất Việt Nam, chia sẻ với TheLEADER. "Sầu riêng tươi khi tới Trung Quốc thường không còn nhiều thời gian lưu kho".

Ông Tùng dự báo, sầu riêng đông lạnh có thể giúp tăng giá trị toàn ngành sầu riêng thêm khoảng 20% so với năm ngoái, ước đạt kim ngạch xuất khẩu khoảng 2,5 tỷ USD trong năm nay.

Với những nền tảng sẵn có về vùng trồng, nhà máy chế biến, kinh nghiệm nhiều năm xuất khẩu sang Mỹ, châu Âu, Vina T&T kỳ vọng doanh thu sẽ tăng thêm khoảng 30% trong năm nay nhờ xuất khẩu sầu riêng đông lạnh vào Trung Quốc, điều kiện các yếu tố thị trường ổn định.

Cuộc đua thị phần

Trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng tiêu chuẩn kỹ thuật đối với nhập khẩu sầu riêng tươi, Nghị định thư mới giúp ngành sầu riêng có thể gia tăng giá trị, tận dụng được từ sầu riêng tươi, tăng thêm thu nhập cho doanh nghiệp sản xuất lẫn người nông dân.

Trao đổi với TheLEADER, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), cho biết có thể phải đến cuối tháng 12 năm nay hoặc sang đầu năm sau, hoạt động xuất khẩu mới có thể triển khai được vì cần thời gian làm các thủ tục như xin mã số cơ sở đóng gói.

Xuất khẩu sầu riêng tươi vào thị trường 1,4 tỷ người tiêu dùng, Việt Nam phải cạnh tranh với Thái Lan và Malaysia, hai đối thủ vốn đã quen với thị trường Trung Quốc, được hậu thuẫn bởi "điều kiện sản xuất, kinh nghiệm, và nhất là công nghệ tiên tiến”, ông Nguyên nói.

Thái Lan và Malaysia có công nghệ cấp đông rất nhanh, chỉ mất khoảng 1 tiếng cho một container 40 feet đạt nhiệt độ -18 độ C, Việt Nam cần đến 8 tiếng theo cách thức cũ là đưa vào kho lạnh. Điều này có nghĩa, công suất trung bình một ngày của các nước này gấp khoảng 9 – 10 lần so với Việt Nam, chưa kể đến chất lượng.

Không chỉ vậy, Chính phủ Thái Lan còn miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho các đơn vị áp dụng công nghệ để hiện đại hóa sản xuất, thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo, đào tạo bắt buộc để các bên học hỏi và giám sát lẫn nhau.

Chính phủ Thái Lan cũng đã thông qua luật nhằm bảo vệ những người thực hiện nghiên túc, trừng trị những người không thực hiện, có thể phạt tiền và phạt tù. Một điểm quan trọng nữa, người Thái Lan rất chuyên nghiệp trong thu hoạch, tạo ra chất lượng đáp ứng tiêu chuẩn và đồng đều.

Áp lực cũng rất lớn với nguồn cung từ Malaysia vào Trung Quốc. Theo dữ liệu của Mordor Intelligence, nhu cầu nguyên liệu để sản xuất kem sầu riêng, chủ yếu từ giống sầu riêng Mustang King của Malaysia, đang tăng nhanh tại thị trường Trung Quốc.

Theo tính toán của Vinafruit, năm ngoái, Trung Quốc bỏ ra khoảng 1 tỷ USD nhập khẩu sầu riêng đông lạnh. Đồng nghĩa với việc nếu làm tốt, Việt Nam có thể giành được khoảng 1/3 thị phần, tương đương thêm kim ngạch xuất khẩu 200 – 300 triệu USD.

Xuất khẩu sầu riêng đông lạnh đòi hỏi nguồn vốn lớn, đầu tư vùng nguyên liệu, công nghệ chế biến hiện đại, bao bì đúng quy chuẩn nhập khẩu vào Trung Quốc và dễ sử dụng cho người dùng nước này. Hiện, chi phí sản xuất sầu riêng tách múi đông lạnh mỗi container là 5 tỷ đồng.

Ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, tại phiên họp thứ 36 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào đầu tuần này, thẳng thắn thừa nhận Việt Nam hiện đang đi sau Thái Lan và Malaysia trong xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc.

Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn đã tính đến kế hoạch đưa sầu riêng thành sản phẩm quốc gia, xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, liên kết các hộ nông dân thành những hợp tác xã đủ mạnh.

Hiện nay, ngoài việc sớm đưa ra các chính sách tổng thể, từ khoa học công nghệ đến cơ sở hạ tầng, việc chuẩn hóa hàng hóa nông sản như sầu riêng trong nền nông nghiệp còn manh mún, nhỏ lẻ đang là thách thức rất lớn.