Thanh tra vi phạm đất đai loạt doanh nghiệp tại TP.HCM

Sở Tài nguyên và môi trường TP.HCM vừa thanh tra đột xuất việc chấp hành pháp luật đất đai của các tổ chức sử dụng đất trên địa bàn.

Đối với doanh nghiệp nhà nước (đã chuyển hình thức sang tổng công ty hoặc công ty TNHH MTV), cơ quan chức năng đã thanh tra 4 đơn vị: Tổng công ty Nông nghiệp Sài Gòn – TNHH MTV (khu đất số 2 bis Quốc lộ 1A, quận 12), Tổng công ty Bến Thành - TNHH MTV (khu đất 104 Nguyễn Văn Cừ, quận 1), Công ty CP Cao su Bến Thành (khu đất số 45 - số cũ 224/7 đường Ông Ích Khiêm, quận 11), Công ty CP Kho cảng xăng dầu hàng không Miền Nam (khu đất số 823/5 ấp 6, xã Phú Xuân, huyện Nhà Bè).

Kết quả cho thấy, việc quản lý sử dụng đất của các tổng công ty, công ty nhà nước còn nhiều hạn chế, thiếu sót.

Các khu đất được giao cho đơn vị quản lý nhưng thực tế đơn vị không sử dụng, cho thuê lại (khu đất số 2 bis Quốc lộ 1A, quận 12), hoặc sử dụng không hiệu quả (khu đất 104 Nguyễn Văn Cử, quận 1), vi phạm pháp luật đất đai. Đồng thời, các đơn vị không thực hiện nghĩa vụ đăng ký đất đai theo quy định, dẫn đến quản lý đất đai khó khăn, ảnh hưởng thực hiện nghĩa vụ tài chính của tổ chức sử dụng đất.

Từ đây, Sở Tài nguyên và môi trường kiến nghị: Tổng công ty Nông nghiệp Sài Gòn – TNHH MTV và Công ty TNHH Đầu tư thương mại Đồng Tiến khẩn trương thực hiện thủ tục giải thể Công ty TNHH Đầu tư thương mại Đồng Tiến và thủ tục chấm dứt hoạt động dự án Trung tâm thương mại dịch vụ nông nghiệp (tại khu đất số 2 bis Quốc lộ 1A, quận 12).

Công ty CP Kho cảng xăng dầu hàng không miền Nam khẩn trương thực hiện các biện pháp nhằm tiếp tục thi công, hoàn thành dự án khu kho chứa xăng dầu tại xã Phú Xuân, huyện Nhà Bè theo tiến độ cam kết tại chứng nhận đầu tư.

Kết luận nêu rõ, Công ty xăng dầu Hàng không Việt Nam góp vốn bằng giá trị bồi thường và các chi phí khác đã đầu tư của dự án thành lập Công ty CP Kho cảng xăng dầu hàng không miền Nam nhưng chưa có ý kiến của Bộ Tài chính.

Đồng thời, Công ty xăng dầu Hàng không Việt Nam đã được UBND TP.HCM cho thuê đất để thực hiện dự án từ năm 2001 nhưng chưa đầu tư xây dựng, để đất hoang hóa và bị lấn chiếm. Việc này được xác định là vi phạm pháp luật đất đai và cần được xử lý thu hồi là phù hợp.

Tháng 6/2011, UBND TP.HCM ra Quyết định 2882 chấm dứt thuê đất của Công ty Xăng dầu hàng không Việt Nam (theo Quyết định 7755 năm 2001 của UBND TP.HCM) và chấp thuận cho Công ty CP Kho cảng xăng dầu hàng không miền Nam thuê toàn bộ diện tích khu đất trên để xây dựng kho xăng dầu hàng không; thời gian thuê đất đến hết 21/11/2051 (ngày hết hạn hoạt động của dự án).

Tháng 5/2013, về việc cho thuê đất để thực hiện dự án tổng kho xăng dầu (tại xã Phú Xuân, huyện Nhà Bè), Thanh tra TP.HCM nhận định: trước khi Sở Tài nguyên và môi trường kiến nghị UBND TP.HCM ban hành quyết định chấm dứt việc thuê đất của Công ty Xăng dầu hàng không Việt Nam và cho Công ty CP Kho cảng xăng dầu hàng không miền Nam thuê đất nhưng chưa trao đổi với Công ty xăng dầu Hàng không Việt Nam là có sai sót. Đồng thời, việc UBND TP.HCM ra Quyết định 2882 là đúng quy định pháp luật hiện hành.

Hiện dự án kho chứa xăng dầu của Công ty CP Kho cảng xăng dầu hàng không miền Nam đang ngừng thi công, ảnh hưởng đến công tác quản lý đất đai tại địa phương, việc phát triển kinh tế.

Việc thanh tra sử dụng đất tại 6 công ty cổ phần cũng ghi nhận một số vấn đề.

Theo đó, 6 doanh nghiệp gồm: Công ty CP Xuất nhập khẩu Điện tử Việt Nam (khu đất 188 Lạc Long Quân, quận 11), Công ty CP Dược liệu Trung ương 2 (khu đất 97 Quang Trung, quận Gò Vấp), Công ty CP sản xuất và thương mại Phương Đông (khu đất 38 Vạn Tượng, quận 5), Công ty CP Rạng Đông Holding (khu đất 190 Lạc Long Quân, quận 11), Công ty CP Mắt kính Sài Gòn Leningrad (khu đất số 201 Điện Biên Phủ, quận 3), Công ty CP Xuất nhập khẩu hạt điều và hàng nông sản thực phẩm thành phố (khu đất số 458N Nguyễn Tất Thành, quận 4).

Kết luận thanh tra nêu rõ, hiện phần vốn Nhà nước tại đơn vị đã không còn/không nắm cổ phần chi phối tại doanh nghiệp. Đối với các đơn vị này, do lịch sử hình thành, nguồn gốc và quản lý sử dụng đất phức tạp, trong quá trình sử dụng sau khi cổ phần hóa, có một số đơn vị chưa lập thủ tục đăng ký đất đai lần đầu theo quy định nên chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Ngoài ra, các đơn vị này chủ yếu không sử dụng đất mà hợp tác kinh doanh hoặc cho các đơn vị khác thuê lại để sử dụng (điển hình như Công ty CP Xuất nhập khẩu điện tử Việt Nam, Công ty CP Rạng Đông Holding…). 

Căn cứ các hợp đồng thuê đất đã ký, một số đơn vị đã hết hạn thuê đất, sử dụng đất không đúng với phương án cổ phần hóa, đang vi phạm pháp luật đất đai nên việc không tiếp tục cho thuê và thu hồi đất nhằm chấn chỉnh công tác quản lý đất đai là cần thiết và phù hợp quy định pháp luật.

Công ty CP Xuất nhập khẩu điện tử Việt Nam (Viettrinimex) được UBND TP.HCM cho thuê khu đất số 188 Lạc Long Quân (diện tích khoảng 1,7ha tại quận 11) để sản xuất gia công ép nhựa và một phần nhà xưởng làm văn phòng với hình thức thuê đất ngắn hạn, trả tiền hàng năm (đến khi Nhà nước di dời nhà xưởng ra ngoại thành). Trong quá trình thuê đất, Vietronimex không sử dụng mà cho các đơn vị thuê lại sử dụng. Việc này được xác định là vi phạm Luật Đất đai 2013.
Công ty CP Rạng Đông Holdings liên quan đến khu đất rộng khoảng 1,7ha tại địa chỉ 190 Lạc Long Quân (quận 11). Khu đất này được UBND TP.HCM cho Công ty Nhựa Rạng Đông thuê để làm văn phòng, trung tâm trưng bày, khu chứa nguyên vật liệu… với hình thức thuê đất ngắn hạn trả tiền hàng năm (thời gian thuê đến hết 31/12/2020). Tuy nhiên, Công ty CP Nhựa Rạng Đông không sử dụng mà cho thuê lại.