Bộ Công Thương cho biết, cơ quan này nhận được thông tin từ Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Quảng Tây, Trung Quốc, rằng chính quyền tỉnh Quảng Tây đã quyết định kéo dài thời gian đóng cửa các chợ biên giới và tiếp tục tạm dừng hoạt động trao đổi hàng hóa cư dân biên giới tới cuối tháng 2/2020.
Về phía chính quyền tỉnh Vân Nam, hiện chưa có thông tin chính thức nhưng trước những diễn biến phức tạp của dịch viêm phổi cấp do chủng mới của virus corona (nCoV) gây ra, nhiều khả năng chính quyền tỉnh Vân Nam cũng sẽ đưa ra quyết định tương tự.
Bộ Công thương nhận định, dù đã có nhiều nỗ lực để chuyển đổi xuất khẩu sang hình thức chính ngạch trong những năm qua nhưng cho tới nay, xuất khẩu theo hình thức trao đổi cư dân tại các chợ biên giới vẫn là phương thức xuất khẩu chủ yếu đối với một số chủng loại nông sản của nước ta, trong đó có thanh long và dưa hấu.
Vì vậy, quyết định trên của chính quyền 2 tỉnh Quảng Tây và Vân Nam dự kiến sẽ gây ảnh hưởng không nhỏ tới việc xuất khẩu các loại nông sản này.
Tuy nhiên, việc kéo dài thời gian đóng cửa các chợ biên giới của Trung Quốc đã được Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn dự tính và liên tục cảnh báo trong những ngày qua. Bộ Công thương cho biết, theo khuyến nghị của 2 bộ, các doanh nghiệp đã chủ động có các biện pháp điều tiết nên lượng thanh long và dưa hấu đưa lên biên giới để xuất khẩu theo hình thức trao đổi cư dân đã chậm lại đáng kể.
“Quyết định của 2 tỉnh Quảng Tây và Vân Nam chỉ ảnh hưởng tới hàng hóa đưa lên biên giới để xuất khẩu theo hình thức trao đổi cư dân. Các lô nông sản xuất khẩu theo đường chính ngạch, kể cả thanh long, vẫn được làm thủ tục thông quan bình thường dù tiến độ có phần chậm hơn do phải thực hiện nghiêm các biện pháp phòng chống dịch bệnh”, Bộ Công Thương cho biết.
Trước tình hình nêu trên, Bộ Công Thương đề nghị, đối với các loại nông sản đang dựa mạnh vào xuất khẩu theo hình thức trao đổi cư dân (như thanh long và dưa hấu), các doanh nghiệp và người dân cần có biện pháp để điều tiết sản lượng, ít nhất là không sử dụng các biện pháp để gia tăng sản lượng vào thời điểm này. Với những diện tích chưa gieo trồng, kiến nghị xem xét chuyển sang các loại nông sản khác dễ tiêu thụ hơn.
Doanh nghiệp, cơ sở sản xuất hạn chế đưa hàng lên biên giới trừ trường hợp xuất khẩu theo hình thức chính ngạch; Liên hệ với chủ hàng để đàm phán chuyển đổi sang hình thức chính ngạch và chủ động áp dụng các biện pháp để sẵn sàng chuyển đổi sang hình thức chính ngạch như thay đổi bao bì, nhãn mác hàng hóa, dán tem truy xuất nguồn gốc…
Bộ Công thương sẽ chỉ đạo các phòng giấy phép của bộ tại các địa phương ưu tiên cấp Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) cho những lô hàng sẵn sàng chuyển sang hình thức chính ngạch.
Với các doanh nghiệp logistics, đặc biệt là những doanh nghiệp có kho lạnh, Bộ Công thương đề nghị tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp kinh doanh nông sản thông qua việc ưu tiên bảo quản các mặt hàng nông sản đang gặp khó khăn trong việc xuất khẩu sang Trung Quốc và giảm chi phí lưu kho, lưu bãi, giảm phí vận chuyển, bốc xếp hàng hóa để hỗ trợ cho nông dân.
Các doanh nghiệp phân phối, trung tâm thương mại, siêu thị... tiếp tục hỗ trợ nông dân tiêu thụ các loại nông sản đang gặp khó khăn như thanh long, dưa hấu.
Mặt khác, Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp sẽ tiếp tục các nỗ lực để tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới.
Ngoài ra, Bộ Công thương đã có văn bản đề nghị Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Quảng Tây và Vân Nam giao thiệp với chính quyền 2 tỉnh để trao đổi các biện pháp nhằm giảm thiểu tác động của việc đóng cửa các chợ biên giới và dừng hoạt động trao đổi hàng hóa cư dân biên giới.
Tuy nhiên, trước diễn biến phức tạp và dự kiến còn kéo dài của dịch bệnh, khả năng 2 bên có thể sớm đưa ra những biện pháp hữu hiệu là không nhiều.
Trước đó, từ ngày 5/2, cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn) đã bắt đầu thông quan, giải cứu nhiều container nông sản sau nhiều ngày tồn đọng. Để chống dịch, UBND tỉnh Lạng Sơn đưa ra phương án, lái xe container sau khi chở hàng qua Trung Quốc về Việt Nam sẽ được cách ly 14 ngày.
Trong khi đó, với container nhập khẩu từ Trung Quốc, lái xe sẽ được kiểm tra y tế trước khi làm thủ tục thông quan. Sau đó, lái xe đưa container vào cách ly tại bãi xe Xuân Cương thuộc cửa khẩu. Khi giao dịch kết thúc, lái xe phải quay lại ngay Trung Quốc.
Ngoài ra, Việt Nam và Trung Quốc cũng đã bắt đầu thông quan tại cửa khẩu đường bộ số II Kim Thành, Lào Cai vào ngày 8/2.
