TS. Nguyễn Trí Hiếu: "Thiền định là con đường để tôi kiểm soát ham muốn"

Chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu vì một mình sống ở Việt Nam, lại ít bà con, nên Tết với ông cũng chẳng khác gì ngày thường, chỉ là có thêm thời gian để nghỉ ngơi.

Một điều đặc biệt ở vị chuyên gia khá nổi tiếng này thường làm trong dịp Tết chính là ra Thảo Cầm Viên để kiểm thảo bản thân, kiểm tra và nhận định lại những hoạt động của bản thân trong năm trước, cũng như lên kế hoạch cho năm sau. 

Ông nhận xét gì về tình hình kinh tế tài chính trong năm 2017?

TS. Nguyễn Trí Hiếu: Tình hình tài chính và kinh tế vĩ mô của Việt Nam tăng trưởng tương đối ổn định trong năm 2017. GDP tăng trưởng 6,81% cao hơn mục tiêu Quốc hội đưa ra, kiểm soát lạm phát cũng tốt, ở mức 3,5%, thấp hơn mức Chính phủ đưa ra 4% trong đầu năm.

Về dự trữ ngoại hối, Ngân hàng nhà nước đưa ra con số là 57 tỷ USD đầu tháng 2/2018, đây là mức dự trữ ngoại hối cao. Chứng tỏ nền kinh tế của mình phát triển tốt trong năm 2018.

Tuy nhiên, năm 2018 có nhiều ẩn số và rủi ro trước mắt. Trong đầu tháng 2, thị trường tài chính chao đảo, một phần do thị trường chứng khoán thế giới, cụ thể là Dowjones Index, lên xuống thất thường.

Ông có mục tiêu cá nhân nào trong năm 2018?

TS. Nguyễn Trí Hiếu: Mục tiêu là vẫn có những đóng góp hiệu quả cho ngành tài chính nói chung và cho cơ quan mà tôi phục vụ - Vietbank nói riêng. Tôi muốn góp một phần sức lực của mình, từ việc cải thiện môi trường kinh doanh ngân hàng cho đến việc phục vụ các mục tiêu ngân hàng là mang lại lợi nhuận.

Trong năm vừa qua, ngân hàng có lợi nhuận tốt, song vẫn ẩn chứa sự bất ổn trong đó. Những vụ kiện trong ngành ngân hàng mà tòa án đang thụ lý cho thấy ngành ngân hàng vẫn còn nhiều điểm yếu kém. Và những điểm đó không thể một sớm một chiều thay đổi đến.

Tôi muốn ngành ngân hàng phải đạt đến chuẩn mực cao hơn, theo các thông lệ quốc tế. Ngành ngân hàng phải có sự phát triển ổn định và bền vững về lợi nhuận cũng như các sản phẩm. Hay về mặt quản lý rủi ro, hệ thống ngân hàng Việt Nam vẫn làm chưa tốt.

Kế hoạch Tết của ông là gì?

TS. Nguyễn Trí Hiếu: Tôi đã đăng ký ở một công ty lữ hành để đặt tour du lịch trong 3 ngày. Tôi sẽ đi Huế, rồi tới Quảng Trị đến thánh địa La Vang và sông Bến Hải, sau đó đến Quảng Bình tham quan động Thiên Đường ở Phong Nha.

Dù về nước đã lâu nhưng tôi toàn đi du lịch ngắn ngày, chung quanh Sài Gòn và đây là lần đầu tiên tôi đi du lich xa như thế. Tôi sẽ bắt đầu đi từ ngày mồng 2.

Ông có chuẩn bị thực phẩm dự trữ Tết hay không?

TS. Nguyễn Trí Hiếu: Không, với tôi Tết cũng như ngày thường. Hồi còn ở Hà Nội, tôi còn mua cành đào. Vì tôi không có nhiều bà con ở Việt Nam, nên sau khi đi thăm một số bạn bè thân thiết, tôi sẽ có quá trình kiểm thảo bản thân trong 1 năm qua: mình đã làm được cái gì và kế hoạch cho năm tới. Thường thì kế hoạch kiểm thảo kéo dài từ 4 đến 5 ngày.

Tôi về Sài Gòn được 4 năm rồi. Năm nào cũng vậy, tôi sẽ tìm một chỗ trong Thảo Cầm Viên, rồi xem khỉ, xem vượn và ngồi viết. Trong bản kiểm thảo sẽ gồm những điểm như thế này: công ăn việc làm của mình, vấn đề tài chính, gia đình, tất cả những vấn đề liên quan đến cuộc sống hàng ngày như chơi thể thao, ngồi thiền định, tất cả những thói hư tật xấu...

Vậy ông đã kiểm thảo được gì về bản thân mình?

TS. Nguyễn Trí Hiếu: Tôi có nhiều tật xấu lắm. Điều buồn cười là các thói hư tật xấu thì năm nào cũng y chang nhau, tính tốt còn thay đổi. Tật xấu dường như đã ăn sâu vào người, như bản năng, không thể thay đổi được. Năm nào cũng viết rồi cũng thế.

Nhiều khi mình quá khắt khe với chính mình cũng là một tính xấu. Cuộc sống của tôi quá kỷ luật. Nhiều khi thấy mình không làm được, mình trăn trở thái quá, khiến mình dằn vặt, điều đó không hề tốt.

Ông đã theo thiền từ lâu. Vậy theo ông cái gì khó nhất trong việc thiền định?

TS. Nguyễn Trí Hiếu: Việc khó nhất chính là bước đầu ngồi thiền, khiến cơ thể mình phải tĩnh và tâm mình phải tỉnh. Về cơ thể, bắt đầu tập thở, cho cơ thể từ từ lắng dịu xuống, nhịp đập con tim cũng lắng dịu xuống, tức là các cơ bắp trong người phải được thả lỏng ra. Có nhiều người chuyện đó rất khó, ngồi một chút là động chỗ này, giật chỗ kia...

Tinh thần luôn luôn dao động, ngay cả trong lúc ngủ, tâm mình cũng không tĩnh vì mình có những giấc mơ. Bây giờ vào trạng thái tĩnh, mặt nước hồ đang dao động thế này, phải làm sao để nó êm ả lại. Đây là bước khó nhất trong thiền đinh.

Có những có thể đạt được trạng thái trên sau vài tuần hoặc vài tháng, có những người hàng năm trời mà vẫn không đạt được. Nhưng mà đến cuối cùng, nếu chúng ta tập luyện kiên trì, cơ thể chúng ta sẽ thích nghi với môi trường mới.

Trong môi trường đó, khi ngồi thiền, có 3 yếu tố: mình độc lập với chính minh, độc lập với không gian mình đang sống và độc lập với thời gian – đây là một tâm thức rất khó.

Ông đã đạt tới mức độ nào rồi?

TS. Nguyễn Trí Hiếu: Tâm thức như mặt nước hồ rồi, đã có thể tĩnh lặng nhưng tôi không giữ được trạng thái đó lâu.

Để giữ cho tâm thức không bị lệ thuộc vào không gian và thời gian là việc rất khó. Đó không phải là ngủ, thiền là một trạng thái phải tỉnh thức... Rất tuyệt vời! 

Chỉ có những thiền sư mới giữ được trạng thái đó lâu. Hoặc Đức Phật, ngài có thể giữ được trạng thái đó suốt đời. Còn với người thường, nếu may mắn đạt tới cái đó thì chỉ trong một thời gian ngắn.

Mục đích của ông khi theo con đường thiền định?

TS. Nguyễn Trí Hiếu: Thiền định là con đường để tôi kiểm soát ham muốn. Tôi cũng có nhiều dục vọng và qua con đường thiền định, tôi muốn kiểm soát được dục vọng chứ không phải để dục vọng kiểm soát mình. Thiền định là công cụ để tôi làm việc đó.

Xin cảm ơn ông!