Vì sao các siêu dự án PPP đói vốn, kém hấp dẫn?

Nguyễn Cảnh Thứ ba, 07/11/2023 - 11:19

Hút vốn đầu tư vào các dự án PPP hiện không thực sự hấp dẫn do nhiều nguyên nhân.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng tại phiên chất vấn Quốc hội. Ảnh: quochoi.vn

Trả lời tại phiên chất vấn của Quốc hội chiều 6/11, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng cho biết, có nhiều nguyên nhân khiến thu hút đầu tư vào các dự án PPP vẫn gặp nhiều khó khăn, chưa hiệu quả. 

Theo bộ trưởng, thực trạng kém hiệu quả của các dự án PPP có 4 nguyên nhân chính.

Thứ nhất, tình hình kinh tế trong nước và quốc tế gặp khó khăn kéo dài khiến doanh nghiệp rơi vào cuộc khủng hoảng lớn, cạn nguồn lực đặc biệt là dòng tiền. 

Thứ hai, lợi nhuận mang lại từ việc đầu tư các dự án PPP trong lĩnh vực hạ tầng giao thông không cao, trong khi doanh nghiệp có nhiều lựa chọn khác để đầu tư.

Thứ ba, đầu tư các dự án PPP lợi nhuận không cao nhưng lại có nhiều rủi ro. Ví dụ, liên quan đến hiệu quả, thống kê cho thấy, cả nước hiện có khoảng 5,2 triệu xe ô tô nhưng phân bố không đồng đều, chỉ tập trung nhiều tại Hà Nội, TP.HCM và một số tỉnh thành. Trong khi đó, việc thu hồi vốn các dự án PPP vẫn chủ yếu dựa trên lưu lượng xe, đây chính là yếu tố bất lợi đối với nhà đầu .

Thứ tư, quy định tỷ lệ tham gia vốn nhà nước chỉ được tối đa 50% vào các dự án PPP hạ tầng giao thông chưa hấp dẫn. Bởi lẽ, thực tế tại nhiều dự án, chi phí dành cho giải phóng mặt bằng rất lớn nên phần vốn nhà nước thực chất hỗ trợ cho doanh nghiệp không được nhiều.

Ngoài ra, tình trạng chậm thu hút các dự án PPP hạ tầng giao thông theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng còn xuất phát từ nhiều vấn đề liên quan cơ chế chính sách thu hút cần điều chỉnh.

Một điển hình được bộ trưởng lấy ví dụ là tình trạng hiện nay không có nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào các dự án PPP. Nhà đầu tư ngoại xác định tham gia các dự án PPP thực chất là hình thức nhà nước vay doanh nghiệp để triển khai. Chính vì vậy, họ đòi hỏi hai điều kiện: bảo lãnh về doanh thu của Chính phủ và đảm bảo chuyển đổi ngoại tệ khi nhà đầu tư thu hồi vốn.

Đặc biệt, vấn đề mà cả nhà đầu tư trong nước lẫn quốc tế quan ngại là giải phóng mặt bằng. Các dự án PPP tại nhiều quốc gia thường được tách riêng phần giải phóng mặt bằng để thực hiện trước, phần còn lại là dành cho doanh nghiệp tham gia.

Như TheLEADER thông tin, một báo cáo của Bộ Kế hoạch và đầu tư cho biết, quá trình áp dụng quy định của các luật: Giao thông đường bộ, đầu tư công, ngân sách nhà nước, PPP vào thực tế các dự án đường bộ gặp rất nhiều vướng mắc, nhất là tình trạng thiếu nguồn vốn triển khai.

Theo Điều 69 Luật PPP, tỷ lệ vốn nhà nước tham gia trong các dự án PPP bị khống chế không vượt quá 50% tổng mức đầu tư. Nếu áp dụng đúng tỷ lệ này, các dự án PPP sẽ phải kéo dài thời gian hoàn vốn dẫn đến khó khăn trong việc huy động vốn từ các nhà đầu tư và các tổ chức tín dụng.

Trong khi đó, nhiều dự án đường bộ đang chuẩn bị đầu tư, có nhu cầu vận tải giai đoạn đầu chưa cao, nếu muốn kêu gọi được nhà đầu tư theo phương thức PPP cần có sự tham gia vốn nhà nước nhiều hơn tỷ lệ 50%.

Tình trạng này đang xảy ra tại loạt dự án cao tốc như Tân Phú - Bảo Lộc, Bảo Lộc - Liên Khương, Tân Phú (Đồng Nai) – Bảo Lộc (Lâm Đồng). Hai siêu dự án này đều đang đề nghị áp dụng tỷ lệ vốn nhà nước tham gia trên 50%.

Nút thắt thứ hai nằm ở phần vốn để giải phóng mặt bằng. Nhiều dự án đi qua khu vực đồng bằng, nhu cầu giải phóng mặt bằng cao dẫn đến kinh phí ở phần công việc này chiếm tỷ lệ rất lớn trong tổng mức đầu tư.

Báo cáo của Bộ Kế hoạch và đầu tư cho biết, tỷ lệ chi phí giải phóng mặt bằng/tổng mức đầu tư của một số cao tốc đang triển khai dao động từ 10 - 23%. Ở một số cao tốc đang nghiên cứu, tỷ lệ trên thậm chí còn vượt 40% như vành đai 4 TP.HCM đoạn qua Bình Dương 42,2%, qua Long An là 43%, qua TP.HCM gần 50%, qua Đồng Nai gần 57%.

Gỡ nút thắt huy động vốn cho các dự án PPP

Gỡ nút thắt huy động vốn cho các dự án PPP

Tiêu điểm -  1 năm
Để thu hút vốn tư nhân vào lĩnh vực hạ tầng, cần hoàn thiện chính sách liên quan tới cơ chế tài chính đảm bảo lợi ích của nhà đầu tư và xây dựng thị trường mua bán quyền khai thác các dự án PPP.
Gỡ nút thắt huy động vốn cho các dự án PPP

Gỡ nút thắt huy động vốn cho các dự án PPP

Tiêu điểm -  1 năm
Để thu hút vốn tư nhân vào lĩnh vực hạ tầng, cần hoàn thiện chính sách liên quan tới cơ chế tài chính đảm bảo lợi ích của nhà đầu tư và xây dựng thị trường mua bán quyền khai thác các dự án PPP.
Luật Doanh nghiệp sửa đổi siết phát hành trái phiếu riêng lẻ

Luật Doanh nghiệp sửa đổi siết phát hành trái phiếu riêng lẻ

Tiêu điểm -  5 phút

Quốc hội thông qua Luật Doanh nghiệp sửa đổi, trong đó siết điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ nhằm kiểm soát rủi ro thanh toán của doanh nghiệp.

Quốc hội chốt giảm thuế VAT 2% đến hết năm 2026

Quốc hội chốt giảm thuế VAT 2% đến hết năm 2026

Tiêu điểm -  44 phút

Quốc hội thông qua nghị quyết giảm thuế VAT còn 8%, áp dụng tới cuối năm 2026 nhằm hỗ trợ sản xuất, kinh doanh.

Truy xuất nguồn gốc: 'Giấy thông hành' cho hàng Việt ra thế giới

Truy xuất nguồn gốc: 'Giấy thông hành' cho hàng Việt ra thế giới

Tiêu điểm -  1 giờ

Truy xuất nguồn gốc đóng vai trò quyết định trong năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam, khi các thị trường EU, Mỹ liên tục siết chặt các tiêu chuẩn kỹ thuật.

Thành lập khu thương mại tự do Đà Nẵng hơn 1.881ha

Thành lập khu thương mại tự do Đà Nẵng hơn 1.881ha

Tiêu điểm -  21 giờ

Khu thương mại tự do Đà Nẵng có quy mô khoảng 1.881 ha, phân bổ tại nhiều vị trí không liền kề trên địa bàn quận Liên Chiểu và huyện Hòa Vang, TP. Đà Nẵng.

Giáo viên được xếp cao nhất trong thang bậc lương hành chính sự nghiệp

Giáo viên được xếp cao nhất trong thang bậc lương hành chính sự nghiệp

Tiêu điểm -  23 giờ

Luật Nhà giáo mới quy định giáo viên được hưởng mức lương cao nhất trong khối sự nghiệp, cùng nhiều chính sách ưu đãi khác.

Luật Doanh nghiệp sửa đổi siết phát hành trái phiếu riêng lẻ

Luật Doanh nghiệp sửa đổi siết phát hành trái phiếu riêng lẻ

Tiêu điểm -  5 phút

Quốc hội thông qua Luật Doanh nghiệp sửa đổi, trong đó siết điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ nhằm kiểm soát rủi ro thanh toán của doanh nghiệp.

Ngày hội Môi giới bất động sản 2025: Sẵn sàng bứt tốc

Ngày hội Môi giới bất động sản 2025: Sẵn sàng bứt tốc

Nhịp cầu kinh doanh -  34 phút

Ngày hội Môi giới bất động sản Việt Nam 2025 với chủ đề "FLY UP – VARS vững tâm, vươn tầm mới" sẽ chính thức diễn ra vào ngày 27–28/6 tại TP. Bắc Giang.

Quốc hội chốt giảm thuế VAT 2% đến hết năm 2026

Quốc hội chốt giảm thuế VAT 2% đến hết năm 2026

Tiêu điểm -  44 phút

Quốc hội thông qua nghị quyết giảm thuế VAT còn 8%, áp dụng tới cuối năm 2026 nhằm hỗ trợ sản xuất, kinh doanh.

Ấn tượng từ Gala ROXMei 'Đẹp và chất' của ROX Group

Ấn tượng từ Gala ROXMei 'Đẹp và chất' của ROX Group

Nhịp cầu kinh doanh -  47 phút

Gala “Đẹp và chất" tối 15/6 đã đưa cán bộ nhân viên ROX Group và khách mời đi qua hành trình đầy cảm xúc từ những khoảnh khắc đẹp nhất trong mùa ROXMei 2025, thời khắc ý nghĩa khởi đầu cho hành trình 30 năm thuận ích đến những phút giây thăng hoa cùng âm nhạc.

Truy xuất nguồn gốc: 'Giấy thông hành' cho hàng Việt ra thế giới

Truy xuất nguồn gốc: 'Giấy thông hành' cho hàng Việt ra thế giới

Tiêu điểm -  1 giờ

Truy xuất nguồn gốc đóng vai trò quyết định trong năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam, khi các thị trường EU, Mỹ liên tục siết chặt các tiêu chuẩn kỹ thuật.

Thực hư chung cư đã bàn giao chưa có sổ hồng không được chuyển nhượng

Thực hư chung cư đã bàn giao chưa có sổ hồng không được chuyển nhượng

Bất động sản -  1 giờ

Giới chuyên gia cho rằng, cần làm rõ quy định về việc chuyển nhượng căn hộ đã bàn giao nhưng chưa có sổ hồng để tránh gây hoang mang cho người mua nhà.

Gánh nặng tiền sử dụng đất bổ sung: Doanh nghiệp kiến nghị gỡ vướng

Gánh nặng tiền sử dụng đất bổ sung: Doanh nghiệp kiến nghị gỡ vướng

Bất động sản -  4 giờ

Dự thảo sửa đổi Nghị định 103 tiếp tục giữ nguyên quy định về khoản thu tiền sử dụng đất bổ sung có thể khiến nhiều doanh nghiệp chịu thêm gánh nặng tài chính.