Vì sao các siêu dự án PPP đói vốn, kém hấp dẫn?

Nguyễn Cảnh Thứ ba, 07/11/2023 - 11:19

Hút vốn đầu tư vào các dự án PPP hiện không thực sự hấp dẫn do nhiều nguyên nhân.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng tại phiên chất vấn Quốc hội. Ảnh: quochoi.vn

Trả lời tại phiên chất vấn của Quốc hội chiều 6/11, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng cho biết, có nhiều nguyên nhân khiến thu hút đầu tư vào các dự án PPP vẫn gặp nhiều khó khăn, chưa hiệu quả. 

Theo bộ trưởng, thực trạng kém hiệu quả của các dự án PPP có 4 nguyên nhân chính.

Thứ nhất, tình hình kinh tế trong nước và quốc tế gặp khó khăn kéo dài khiến doanh nghiệp rơi vào cuộc khủng hoảng lớn, cạn nguồn lực đặc biệt là dòng tiền. 

Thứ hai, lợi nhuận mang lại từ việc đầu tư các dự án PPP trong lĩnh vực hạ tầng giao thông không cao, trong khi doanh nghiệp có nhiều lựa chọn khác để đầu tư.

Thứ ba, đầu tư các dự án PPP lợi nhuận không cao nhưng lại có nhiều rủi ro. Ví dụ, liên quan đến hiệu quả, thống kê cho thấy, cả nước hiện có khoảng 5,2 triệu xe ô tô nhưng phân bố không đồng đều, chỉ tập trung nhiều tại Hà Nội, TP.HCM và một số tỉnh thành. Trong khi đó, việc thu hồi vốn các dự án PPP vẫn chủ yếu dựa trên lưu lượng xe, đây chính là yếu tố bất lợi đối với nhà đầu .

Thứ tư, quy định tỷ lệ tham gia vốn nhà nước chỉ được tối đa 50% vào các dự án PPP hạ tầng giao thông chưa hấp dẫn. Bởi lẽ, thực tế tại nhiều dự án, chi phí dành cho giải phóng mặt bằng rất lớn nên phần vốn nhà nước thực chất hỗ trợ cho doanh nghiệp không được nhiều.

Ngoài ra, tình trạng chậm thu hút các dự án PPP hạ tầng giao thông theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng còn xuất phát từ nhiều vấn đề liên quan cơ chế chính sách thu hút cần điều chỉnh.

Một điển hình được bộ trưởng lấy ví dụ là tình trạng hiện nay không có nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào các dự án PPP. Nhà đầu tư ngoại xác định tham gia các dự án PPP thực chất là hình thức nhà nước vay doanh nghiệp để triển khai. Chính vì vậy, họ đòi hỏi hai điều kiện: bảo lãnh về doanh thu của Chính phủ và đảm bảo chuyển đổi ngoại tệ khi nhà đầu tư thu hồi vốn.

Đặc biệt, vấn đề mà cả nhà đầu tư trong nước lẫn quốc tế quan ngại là giải phóng mặt bằng. Các dự án PPP tại nhiều quốc gia thường được tách riêng phần giải phóng mặt bằng để thực hiện trước, phần còn lại là dành cho doanh nghiệp tham gia.

Như TheLEADER thông tin, một báo cáo của Bộ Kế hoạch và đầu tư cho biết, quá trình áp dụng quy định của các luật: Giao thông đường bộ, đầu tư công, ngân sách nhà nước, PPP vào thực tế các dự án đường bộ gặp rất nhiều vướng mắc, nhất là tình trạng thiếu nguồn vốn triển khai.

Theo Điều 69 Luật PPP, tỷ lệ vốn nhà nước tham gia trong các dự án PPP bị khống chế không vượt quá 50% tổng mức đầu tư. Nếu áp dụng đúng tỷ lệ này, các dự án PPP sẽ phải kéo dài thời gian hoàn vốn dẫn đến khó khăn trong việc huy động vốn từ các nhà đầu tư và các tổ chức tín dụng.

Trong khi đó, nhiều dự án đường bộ đang chuẩn bị đầu tư, có nhu cầu vận tải giai đoạn đầu chưa cao, nếu muốn kêu gọi được nhà đầu tư theo phương thức PPP cần có sự tham gia vốn nhà nước nhiều hơn tỷ lệ 50%.

Tình trạng này đang xảy ra tại loạt dự án cao tốc như Tân Phú - Bảo Lộc, Bảo Lộc - Liên Khương, Tân Phú (Đồng Nai) – Bảo Lộc (Lâm Đồng). Hai siêu dự án này đều đang đề nghị áp dụng tỷ lệ vốn nhà nước tham gia trên 50%.

Nút thắt thứ hai nằm ở phần vốn để giải phóng mặt bằng. Nhiều dự án đi qua khu vực đồng bằng, nhu cầu giải phóng mặt bằng cao dẫn đến kinh phí ở phần công việc này chiếm tỷ lệ rất lớn trong tổng mức đầu tư.

Báo cáo của Bộ Kế hoạch và đầu tư cho biết, tỷ lệ chi phí giải phóng mặt bằng/tổng mức đầu tư của một số cao tốc đang triển khai dao động từ 10 - 23%. Ở một số cao tốc đang nghiên cứu, tỷ lệ trên thậm chí còn vượt 40% như vành đai 4 TP.HCM đoạn qua Bình Dương 42,2%, qua Long An là 43%, qua TP.HCM gần 50%, qua Đồng Nai gần 57%.

Gỡ nút thắt huy động vốn cho các dự án PPP

Gỡ nút thắt huy động vốn cho các dự án PPP

Tiêu điểm -  1 năm
Để thu hút vốn tư nhân vào lĩnh vực hạ tầng, cần hoàn thiện chính sách liên quan tới cơ chế tài chính đảm bảo lợi ích của nhà đầu tư và xây dựng thị trường mua bán quyền khai thác các dự án PPP.
Gỡ nút thắt huy động vốn cho các dự án PPP

Gỡ nút thắt huy động vốn cho các dự án PPP

Tiêu điểm -  1 năm
Để thu hút vốn tư nhân vào lĩnh vực hạ tầng, cần hoàn thiện chính sách liên quan tới cơ chế tài chính đảm bảo lợi ích của nhà đầu tư và xây dựng thị trường mua bán quyền khai thác các dự án PPP.
Đang diễn ra 'Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới'

Đang diễn ra 'Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới'

Tiêu điểm -  1 giờ

Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 là nơi chia sẻ kiến thức kinh nghiệm, giải pháp và những câu chuyện truyền cảm hứng về giảm phát thải gắn với kinh tế và sinh kế.

'Nút thắt' lớn trong thực thi Nghị quyết 68

'Nút thắt' lớn trong thực thi Nghị quyết 68

Tiêu điểm -  23 giờ

Nghị quyết 68 mở ra rất nhiều thuận lợi và cơ hội phát triển bứt phá cho doanh nghiệp tư nhân, song việc thực thi được dự báo gặp nhiều thách thức.

Chậm chuyển đổi xanh, doanh nghiệp logistics Việt nguy cơ bị loại khỏi sân chơi

Chậm chuyển đổi xanh, doanh nghiệp logistics Việt nguy cơ bị loại khỏi sân chơi

Tiêu điểm -  2 ngày

Logistics xanh đã trở thành yêu cầu bắt buộc trong chuỗi cung ứng toàn cầu, nếu không chuyển nhanh, doanh nghiệp logistics Việt sẽ bị loại khỏi sân chơi.

Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc: Kinh tế tư nhân gánh vác trọng trách quốc gia

Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc: Kinh tế tư nhân gánh vác trọng trách quốc gia

Tiêu điểm -  2 ngày

Nghị quyết số 68-NQ/TW khẳng định quan điểm đột phá của Bộ Chính trị về vai trò của kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên mới vươn mình của dân tộc. Nếu đặt kinh tế tư nhân ở vai trò trung tâm, có không gian phát triển, lực lượng này sẽ tạo đột phá mạnh mẽ đưa Việt Nam phát triển thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.

Quảng Ninh đứng thứ 3 cả nước về tăng trưởng kinh tế

Quảng Ninh đứng thứ 3 cả nước về tăng trưởng kinh tế

Tiêu điểm -  5 ngày

Tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) tỉnh Quảng Ninh sáu tháng năm 2025 đạt 11,03%, đứng thứ ba cả nước.

Tập đoàn TH tung khuyến mãi hè cực đỉnh, dễ chơi dễ trúng với hơn 500.000 giải thưởng

Tập đoàn TH tung khuyến mãi hè cực đỉnh, dễ chơi dễ trúng với hơn 500.000 giải thưởng

Nhịp cầu kinh doanh -  1 giờ

Chỉ với vài bước đơn giản, ai cũng có cơ hội trở thành chủ nhân của những phần quà cực hấp dẫn từ chương trình “Mua đồ uống TH - Trúng hơn 500.000 giải thưởng”.

Tín chỉ carbon rừng: Phía sau nguồn lợi hàng trăm tỷ đồng

Tín chỉ carbon rừng: Phía sau nguồn lợi hàng trăm tỷ đồng

Phát triển bền vững -  1 giờ

Tín chỉ carbon rừng không chỉ góp phần vào mục tiêu giảm phát thải mà còn mang lại nguồn lợi tài chính mới cho các bên.

Bà Lê Thị Hằng và hành trình kiến tạo Indochine: Từ khát vọng vươn tầm đến đơn vị phân phối bất động sản xuất sắc

Bà Lê Thị Hằng và hành trình kiến tạo Indochine: Từ khát vọng vươn tầm đến đơn vị phân phối bất động sản xuất sắc

Doanh nghiệp -  1 giờ

Tuyên ngôn ấy của bà Lê Thị Hằng, founder Công ty cổ phần Bất động sản Indochine, đã phần nào lý giải cho chặng đường 19 năm miệt mài dấn thân và cống hiến không ngơi nghỉ của một nữ doanh nhân từng bước xây dựng nên “hắc mã” bất động sản đầy khát vọng.

Đang diễn ra 'Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới'

Đang diễn ra 'Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới'

Tiêu điểm -  1 giờ

Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 là nơi chia sẻ kiến thức kinh nghiệm, giải pháp và những câu chuyện truyền cảm hứng về giảm phát thải gắn với kinh tế và sinh kế.

EQuest ước thiệt hại 800 tỷ đồng trong thương vụ đầu tư Hệ thống giáo dục Ngôi Sao Hà Nội

EQuest ước thiệt hại 800 tỷ đồng trong thương vụ đầu tư Hệ thống giáo dục Ngôi Sao Hà Nội

Doanh nghiệp -  2 giờ

Bên cạnh thiệt hại tài chính ước tính ban đầu, sự việc đang gây ảnh hưởng đến uy tín, thương hiệu của EQuest, cũng như môi trường đầu tư giáo dục.

Ở Wink Hotel để thấy một Hải Phòng rất khác

Ở Wink Hotel để thấy một Hải Phòng rất khác

Ống kính -  2 giờ

Wink Hotel Hải Phòng mang đến một trải nghiệm lưu trú hiện đại, đầy bản sắc Việt. Công nghệ thông minh, thiết kế đậm chất địa phương và tinh thần tự do khiến nơi đây không chỉ là khách sạn - mà là một lối sống.

The 8:120 Collection - Nơi mỗi mét vuông đều phản chiếu tầm nhìn gia chủ

The 8:120 Collection - Nơi mỗi mét vuông đều phản chiếu tầm nhìn gia chủ

Nhịp cầu kinh doanh -  4 giờ

Với mặt tiền rộng tới 8m và diện tích 120m2 linh hoạt, kết hợp khu vườn sau riêng tư, dòng sản phẩm “The 8:120 Collection: Thương phố nhà vườn thế hệ mới” tại Vinhomes Wonder City (Hà Nội) không chỉ là chốn an cư lý tưởng, mà còn là tuyên ngôn đẳng cấp dành riêng cho tầng lớp thành đạt mới - những người đang khao khát khẳng định dấu ấn cá nhân trong từng mét vuông sở hữu.