Viễn cảnh sáng hơn của ngành công nghiệp ô tô

Nguyễn Hoàng Thứ tư, 02/10/2024 - 11:40

Ngành công nghiệp ô tô cần quy mô lớn hơn để thích ứng với thay đổi của khí hậu, đồng thời đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng cao về môi trường.

Bộ trưởng Bộ Công thương (Moit) Nguyễn Hồng Diên khi làm việc với Bộ trưởng Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc Kim Tráng Long vào ngày 30/9, đã đề xuất hợp tác sản xuất, lắp ráp các sản phẩm xe ô tô thương mại phù hợp với định hướng của Chính phủ và thị trường.

Lợi thế về vị trí địa lý và việc Việt Nam đã tham gia hàng loạt các hiệp định thương mại tự do sẽ giúp phát triển chuỗi sản xuất và cung ứng giữa Việt Nam và Trung Quốc, tạo ra nhiều cơ hội hợp tác hơn cho các doanh nghiệp ngành công nghiệp hai nước, Cổng thông tin Moit dẫn lời Bộ trưởng Diên.

Đến nay, thị trường vẫn đợi lộ trình cụ thể cho việc phát triển các dòng xe điện. Ảnh Hoàng Anh.

Thị trường ô tô Việt Nam có tốc độ tăng trưởng xếp thứ hai Đông Nam Á, nhưng mới chỉ có hơn 40 doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô, đáp ứng tỷ lệ sở hữu ô tô mức 23 chiếc/1.000 người dân, chỉ bằng 1/10 của Thái Lan và 1/20 của Malaysia, theo số liệu của Cục Công nghiệp thuộc Moit.

Mặc dù 8 tháng đầu năm 2024, chỉ số sản xuất xe có động cơ tăng 10,8% so với cùng kỳ năm 2023, cao hơn so với mức tăng trưởng 6,4% của 7 tháng đầu năm 2024, theo Tổng cục Thống kê, nhưng ngành công nghiệp ô tô vẫn khó phát triển chuỗi cung do quy mô thị trường ô tô nhỏ, dẫn đến sản xuất quy mô nhỏ.

2 điểm nghẽn của ngành công nghiệp ô tô

Trong câu chuyện tạo dung lượng thị trường và kích cầu tiêu dùng cho ngành công nghiệp ô tô, vấn đề hàng đầu là giải bài toán khó khăn của doanh nghiệp ô tô, theo ông Phạm Tuấn Anh, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp.

Để phát triển ngành ô tô trong nước cũng như nâng tỷ lệ nội địa hóa, hạ giá thành sản phẩm, ông Tuấn Anh nói rằng "cần tập trung giải quyết 2 điểm nghẽn về dung lượng thị trường và chênh lệch chi phí sản xuất với các quốc gia trong khu vực”.

Theo thống kê của Cục Công nghiệp, giá trị sản xuất của công nghiệp hỗ trợ cho ngành công nghiệp ô tô chỉ chiếm khoảng 2,7% tổng giá trị sản xuất của toàn ngành công nghiệp.

Một chiếc xe ô tô có khoảng 30.000 chi tiết linh kiện, với hàng trăm bộ phận bán dẫn cùng khoảng 1.400 loại chip trên xe, nhưng trong nước chưa có doanh nghiệp sản xuất đầy đủ một con chip.

Hàng năm, Việt Nam phải nhập khẩu khoảng 2 - 3,5 tỷ USD các linh kiện, phụ tùng phục vụ cho sản xuất lắp ráp và sửa chữa ô tô, chủ yếu là các nhóm sản phẩm công nghiệp hỗ trợ có hàm lượng công nghệ và giá trị gia tăng cao, chiếm khoảng 80% tổng linh kiện nhập khẩu.

Hiện, có hơn 377 doanh nghiệp sản xuất liên quan đến ô tô, trong đó có 169 doanh nghiệp FDI. Số lượng nhà cung cấp của Việt Nam trong ngành công nghiệp ô tô hiện có chưa đến 100 nhà cung cấp cấp 1 và 150 nhà cung cấp cấp 2,3.

Tỷ lệ nội địa hóa trong ngành ô tô của Việt Nam thấp hơn nhiều so với các quốc gia đi trước trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Malaysia, trung bình 65-70% và thấp hơn mục tiêu đề ra.

Tỷ lệ nội địa hoá đối với xe cá nhân đến 9 chỗ ngồi còn thấp, mục tiêu đề ra là 30 - 40% vào năm 2020, 40 - 45% vào năm 2025 và 50 - 55% vào năm 2030 nhưng con số thực tế hiện nay mới đạt bình quân khoảng 7-10%.

Bước tiến mới bắt đầu từ nội địa hóa

Ngành công nghiệp ô tô sẽ không thể tăng tốc khi ngành công nghiệp hỗ trợ vẫn đang ở giai đoạn 1, giai đoạn duy trì. Các doanh nghiệp chủ yếu sản xuất ra các loại linh kiện, phụ kiện có giá trị không cao và ít tính cạnh tranh.

Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), sản xuất linh kiện ô tô tại Việt Nam đang chia làm 2 nhánh: doanh nghiệp FDI và công ty lớn làm sản phẩm giá trị cao, còn sản phẩm giá trị thấp tập trung vào các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Theo Vama, cần phải thúc đẩy khu vực này chuyển đổi toàn diện, từ mục đích đến quy trình và nhân lực theo hướng xanh và số hóa. Đồng thời, nâng cao năng lực cạnh tranh để trở thành nhà cung cấp linh kiện, phụ tùng trong chuỗi sản xuất công nghiệp ô tô thế giới.

Quan điểm phát triển của Vama là có cơ sở. Ngành công nghiệp Việt Nam có thế mạnh trong sản xuất các bộ phận linh kiện về điện của ô tô. Sản phẩm dây điện của doanh nghiệp Việt Nam đã trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng vật tư lắp ráp ô tô toàn cầu.

Năm 2023 kim ngạch xuất khẩu của nhóm linh kiện về dây điện đạt khoảng 1,17 tỷ USD, chiếm 38% giá trị xuất khẩu linh kiện ô tô và đứng thứ 3 thế giới, theo số liệu của Bộ Công Thương.

Ngành công nghiệp ô tô đang theo xu thế “gia tăng giá trị sản phẩm”. Hiện nay, thay vì tập trung vào linh kiện phụ tùng riêng lẻ, doanh nghiệp tập trung sản xuất cụm linh kiện, bắt đầu sản xuất thiết bị gốc (OEM) và hướng tới sản xuất thương hiệu gốc (OBM).

Tại Việt Nam, ngày càng nhiều doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam như: Thaco, Hyundai Thành Công và VinFast, mở rộng đầu tư sản xuất ở quy mô lớn. Kéo theo đó, nhiều dự án sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ có vốn đầu tư lớn nhằm cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu.

Theo Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI), tỷ lệ tổng giá trị sản phẩm công nghiệp ô tô đã tăng nhanh trong những năm gần đây, từ 12% vào năm 2018 đã lên 25% vào năm 2023.

Trong 8 tháng đầu năm 2024, sản lượng nhóm sản phẩm linh kiện phụ tùng ô tô tăng trưởng khá so với cùng kỳ năm 2023, đơn cử là bộ dây đánh lửa và bộ dây khác sử dụng cho xe có động cơ ước đạt 78,84 triệu bộ, tăng 8,97% hay thiết bị dùng cho động cơ của xe có động cơ đạt 35,38 triệu chiếc, tăng 11,69%.

Tình hình đang dần được cải thiện thông qua các hoạt động hợp tác với nhà sản xuất công nghiệp toàn cầu để hoàn thiện chuỗi cung ứng. Năm 2024, Cục Công nghiệp và Công ty Toyota Việt Nam đã khởi động Chương trình Hỗ trợ, tư vấn cải tiến cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ cho 5 doanh nghiệp Việt Nam.

"Trong Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô, chúng tôi xác định ô tô là ngành mũi nhọn, dẫn dắt ngành công nghiệp phát triển, nên rất cần chính sách mang tính ưu việt, bền vững”, ông Đặng Hoàng Mai, phó Ban Xúc tiến hợp tác quốc tế, Viện nghiên cứu chiến lược, chính sách Công Thương, cho biết tại hội thảo về ô tô cuối tháng 8.

Hiện nay, theo ông Mai, bản dự thảo đầu tiên về Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đã được Moit gửi xin ý kiến các bên liên quan.

Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 được Thủ tướng Chính phủ phệ duyệt tại Quyết định 1168/QĐ-TTg ngày 16/7/2014.

Chiến lược đặt mục tiêu đến năm 2035, tổng sản lượng xe đạt khoảng 1.531.400 chiếc, trong đó xe đến 9 chỗ khoảng 852.600 chiếc, từ 10 chỗ trở lên khoảng 84.400 chiếc, xe tải khoảng 587.900 chiếc, xe chuyên dụng khoảng 6.500 chiếc.

Tỷ lệ số xe sản xuất lắp ráp trong nước chiếm khoảng 78% so với nhu cầu nội địa. Đến năm 2035, tổng lượng xe xuất khẩu đạt khoảng 90.000 chiếc.

Chiến lược đã có những định hướng phù hợp trong việc phát triển các dòng xe thân thiện môi trường, nhưng đến nay mới chỉ có chính sách hỗ trợ thuế tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ cho xe điện chạy pin; chưa có lộ trình cụ thể cho việc phát triển các dòng xe điện hóa khác tại Việt Nam.

Xe điện sẽ vẽ lại diện mạo ngành công nghiệp ô tô

Xe điện sẽ vẽ lại diện mạo ngành công nghiệp ô tô

Tiêu điểm -  3 năm

Một số ông trùm xe hơi, dù đưa ra nhiều lo ngại về xe điện nhưng vẫn không thể tránh khỏi việc bị cuốn theo vòng xoáy điện khí hóa.

Dù nhiều cơ hội, công nghiệp ô tô vẫn phải ‘dậm chân’ chờ chính sách

Dù nhiều cơ hội, công nghiệp ô tô vẫn phải ‘dậm chân’ chờ chính sách

Tiêu điểm -  4 năm

Một số chính sách ưu đãi về thuế phí cho ngành công nghiệp ô tô đã được ban hành lại đang nhận được đánh giá không có nhiều hiệu quả, thiếu tính khả thi, trong khi số khác vẫn mòn mỏi chờ được thông qua.

Triển lãm công nghiệp ô tô Automechanika trở lại Việt Nam

Triển lãm công nghiệp ô tô Automechanika trở lại Việt Nam

Nhịp cầu kinh doanh -  7 năm

Automechanika TP. Hồ Chí Minh 2018 sẽ là một trong 17 triển lãm Automechanika trên toàn thế giới trong năm nay.

52 người chết và mất tích do lũ ở Nam Trung Bộ

52 người chết và mất tích do lũ ở Nam Trung Bộ

Tiêu điểm -  18 giờ

Đợt lũ ở Nam Trung Bộ đang diễn ra, Đắk Lắk và Khánh Hòa là hai địa phương chịu thiệt hại nặng nề nhất về người, lần lượt ghi nhận 16 và 14 người chết.

Ngày 21/11 là ngày gì? Ý nghĩa và các sự kiện nổi bật ngày 21 tháng 11

Ngày 21/11 là ngày gì? Ý nghĩa và các sự kiện nổi bật ngày 21 tháng 11

Tiêu điểm -  21 giờ

Ngày 21/11 là ngày gì? Tìm hiểu ý nghĩa, các sự kiện lịch sử quan trọng của Việt Nam và thế giới diễn ra ngày 21 tháng 11 trong nhiều thời kỳ.

Liên hoan phim XXIV: Bước ngoặt kinh tế sáng tạo của điện ảnh Việt

Liên hoan phim XXIV: Bước ngoặt kinh tế sáng tạo của điện ảnh Việt

Tiêu điểm -  22 giờ

Liên hoan phim Việt Nam lần thứ XXIV đánh dấu bước chuyển của điện ảnh Việt, từ sân chơi nghệ thuật sang một ngành kinh tế sáng tạo với tham vọng hội nhập toàn cầu.

Ngày 20/11 là ngày gì - Dấu ấn Việt Nam và thế giới trong dòng chảy lịch sử

Ngày 20/11 là ngày gì - Dấu ấn Việt Nam và thế giới trong dòng chảy lịch sử

Tiêu điểm -  1 ngày

Ngày 20/11 hàng năm từ lâu đã trở thành một mốc thời gian thân thuộc với người Việt Nam, gắn liền với truyền thống “tôn sư trọng đạo” và những ký ức học trò đầy cảm xúc. Nhưng nếu nhìn rộng hơn ra bối cảnh quốc tế, có thể thấy ngày 20/11 cũng là thời điểm diễn ra rất nhiều sự kiện mang tính bước ngoặt của lịch sử thế giới – từ những biến chuyển lớn của nền chính trị quốc tế, các phát minh khoa học – công nghệ, cho tới những quyết định quan trọng về quyền con người.

Lũ ở Nam Trung Bộ vượt mức lịch sử

Lũ ở Nam Trung Bộ vượt mức lịch sử

Tiêu điểm -  1 ngày

Lũ lớn nhiều ngày qua đang nhấn chìm các tỉnh Nam Trung Bộ – Tây Nguyên, với nhiều điểm vượt mốc lịch sử, buộc chính quyền kích hoạt biện pháp ứng cứu cao nhất.

Cuộc đua sở hữu bất động sản cạnh trung tâm nightlife Cosmo Bay tại Vinhomes Cần Giờ

Cuộc đua sở hữu bất động sản cạnh trung tâm nightlife Cosmo Bay tại Vinhomes Cần Giờ

Nhịp cầu kinh doanh -  50 phút

Bất động sản trên trục Tương Lai và Vịnh Ngọc 48, kế cận trung tâm nightlife Cosmo Bay (Vinhomes Green Paradise, Cần Giờ, TP.HCM), được ví như “mỏ vàng” mà mọi nhà đầu tư đều muốn sở hữu.

Hội môi giới tổ chức Diễn đàn thị trường bất động sản Việt Nam 2026

Hội môi giới tổ chức Diễn đàn thị trường bất động sản Việt Nam 2026

Nhịp cầu kinh doanh -  53 phút

Diễn đàn Thị trường bất động sản Việt Nam 2026 (VREF 2026) với chủ đề “Định hình chuẩn mực để thị trường phát triển bền vững” sẽ diễn ra vào 9/1/2026 tại Hà Nội.

Vinhomes Green Paradise được công nhận là ứng viên đầu tiên của 7 kỳ quan đô thị tương lai thế giới

Vinhomes Green Paradise được công nhận là ứng viên đầu tiên của 7 kỳ quan đô thị tương lai thế giới

Nhịp cầu kinh doanh -  14 giờ

Vinhomes Green Paradise vừa được công nhận là ứng viên chính thức đầu tiên của chiến dịch bầu chọn “7 kỳ quan đô thị tương lai” do New7Wonders phát động. Việc vượt qua 90 hồ sơ ứng cử và đề cử từ khắp thế giới để trở thành ứng viên đầu tiên đáp ứng các tiêu chí tham gia bầu chọn biểu tượng đô thị của thế kỷ 21 - đã khẳng định tầm nhìn và tầm vóc của “viên ngọc quý” Vinhomes Green Paradise trong việc phát triển mô hình đô thị kiểu mẫu của tương lai.

Smart Asset - bất động sản dòng tiền thông minh

Smart Asset - bất động sản dòng tiền thông minh

Bất động sản -  14 giờ

Cùng với xu hướng thuê văn phòng, ngày càng nhiều doanh nghiệp tính đến bài toán sở hữu mặt bằng ổn định để kiểm soát chi phí và bảo toàn dòng tiền dài hạn. Đây chính là động lực thúc đẩy mô hình Smart Asset - tài sản dòng tiền thông minh, trở thành cấu phần mới trong chiến lược tài chính của doanh nghiệp và nhà đầu tư tổ chức.

Khi di sản truyền cảm hứng cho kiến trúc: Câu chuyện Nikken Sekkei và Imperia Holiday Hạ Long

Khi di sản truyền cảm hứng cho kiến trúc: Câu chuyện Nikken Sekkei và Imperia Holiday Hạ Long

Nhịp cầu kinh doanh -  15 giờ

Nikken Sekkei – “ông lớn” kiến trúc Nhật Bản với hơn một thế kỷ tạo tác các công trình biểu tượng – đang mang tinh thần đến Imperia Holiday Hạ Long. Lấy chất liệu từ địa hình kỳ quan và bối cảnh di sản, thiết kế tại đây hứa hẹn tạo nên một dấu ấn mới cho không gian sống bên bờ vịnh.

Góp ý dự thảo Văn kiện Đại hội XIV: Khẳng định vị thế kinh tế tư nhân

Góp ý dự thảo Văn kiện Đại hội XIV: Khẳng định vị thế kinh tế tư nhân

Leader talk -  16 giờ

Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV là một bước tiến mạnh mẽ về nhận thức lý luận và thực tiễn, khi khẳng định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.

52 người chết và mất tích do lũ ở Nam Trung Bộ

52 người chết và mất tích do lũ ở Nam Trung Bộ

Tiêu điểm -  18 giờ

Đợt lũ ở Nam Trung Bộ đang diễn ra, Đắk Lắk và Khánh Hòa là hai địa phương chịu thiệt hại nặng nề nhất về người, lần lượt ghi nhận 16 và 14 người chết.