Với một chiếc xe đạp cũ buộc kèm chiếc thúng, chị Muội hành nghề bán trái cây dạo suốt nhiều năm. Giữa thành phố hoa lệ mà người ta thường nói “hoa cho người giàu, lệ cho người nghèo”, chị biết rằng dù có thức khuya dậy sớm, có cố gắng bán mãi cũng khó lòng nào thay đổi được cuộc sống.
Tuy nhiên, đó là câu chuyện cách đây 5 năm. Hiện nay, chị Muội không còn bán trái cây dạo nữa mà đã trở thành bà chủ của một nhà trẻ, chuyên nhận trông nom, chăm sóc con em của những người lao động phổ thông, những người có cùng hoàn cảnh với chị khi trước.
Bước ngoặt dẫn đến quyết tâm nghỉ bán trái cây để kinh doanh nhà trẻ, vừa làm giàu cho bản thân, vừa giúp đỡ xã hội của chị Muội đến từ việc tham gia Dự án Hỗ trợ người kinh doanh nhỏ và siêu nhỏ (MSE).
Lan tỏa tinh thần doanh nhân tới những gánh hàng rong
MSE là một sáng kiến cộng đồng do Viện Hợp tác và phát triển châu Âu (IECD) khởi xướng và thực hiện kể từ năm 2013. Dự án tập trung vào hỗ trợ 250 hộ kinh doanh nhỏ và siêu nhỏ, thông qua việc đào tạo kỹ năng cho người đang kinh doanh hoặc có ý định khởi sự kinh doanh.
Dự án tổ chức một câu lạc bộ kinh doanh cá thể để tạo ra môi trường trao đổi thông tin, tư vấn pháp lý, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ tháo gỡ những khó khăn cho những người bán hàng rong, kinh doanh nhỏ lẻ, cá thể. Bên cạnh đó, IECD cũng tổ chức các khóa đào tạo nâng cao năng lực kinh doanh.
Nói về ý tưởng của sáng kiến nói trên, chị Trương Thị Thu Trang, Tập huấn viên chương trình MSE, cho biết, khi bắt đầu hoạt động hỗ trợ người lao động tự do, người yếu thế trong xã hội tại Việt Nam, IECD hiểu được rằng, dù có bảo trợ, có chu cấp vật chất nhưng nếu không xây dựng được năng lực cho nhóm người yếu thế thì những hỗ trợ ấy sớm muộn cũng sẽ không thể duy trì được nữa.
IECD quyết định lựa chọn nâng cao năng lực kinh doanh, theo lý giải của chị Trang, là bởi người làm kinh doanh tốt là những hạt mầm tạo ra tác động tích cực và lan tỏa cho xã hội, thông qua tạo ra công ăn việc làm cho gia đình và những người xung quanh.
Những kiến thức, kỹ năng từ việc tìm hiểu thị trường, lên kế hoạch kinh doanh, marketing, bán hàng trực tuyến cho đến cả kỹ năng tiết kiệm tiền được chị Trang và những người cộng sự truyền tải tới các cô, chú, anh, chị bán hàng rong, kinh doanh nhỏ lẻ một cách gần gũi và dễ hiểu nhất, bởi theo khảo sát của IECD, có đến hơn 50% nhóm này chưa học đến cấp 3, hoặc thậm chí là chưa từng đi học.
Song song với việc dạy kiến thức, kỹ năng, một điều mà chị Trang và những tập huấn viên khác luôn tâm niệm là “mong các anh, chị làm kinh doanh nhỏ luôn nhận thức mình là một doanh nhân”.
“Họ nhận thức mình là một doanh nhân, họ tự tin rằng công việc kinh doanh của họ là có ích thì họ mới có động lực để cải thiện cuộc sống, để tiếp thu kiến thức và nâng cao năng lực”, chị Trang nói tại hội thảo Sinh kế bền vững cho người lao động tự thân - từ bảo trợ xã hội đến tăng cường năng lực tự thân do Viện Nghiên cứu đời sống xã hội (Social Life), Doanh nghiệp xã hội ECUE và Đại sứ quán Đan Mạch phối hợp tổ chức.
Nhờ kỹ năng, kiến thức được IECD cung cấp, nhờ sự tự tin được xây dựng sau khi tham gia chương trình, không chỉ chị Muội mà còn nhiều người khác nữa đã và đang vươn lên làm chủ cuộc sống, có mức thu nhập ổn định để chăm lo cho bản thân, gia đình và giúp đỡ xã hội.
Đó là quầy bán bánh mì đột nhiên đắt khách sau khi sử dụng bảng hiệu, tờ rơi quảng cáo của chị Vân, công việc tại cửa tiệm tạp hóa của bác Ri trở nên thuận tiện sau khi áp dụng sổ sách thu chi, hay những anh, chị vẫn “sống tốt” qua đại dịch nhờ khoản tiền tiết kiệm.
Khảo sát của IECD cho thấy, 100% học viên tham gia MSE cảm thấy những giá trị nhận được là có ích cho hoạt động kinh doanh của họ. 98% trong số đó cho biết họ cảm thấy tự tin trước những rủi ro có thể xảy đến trong tương lai như những biến động thị trường, ảnh hưởng từ công cuộc chuyển đổi số…, nhờ vào kỹ năng và kiến thức.
Giờ đây, chị Muội, chị Vân, bác Ri và nhiều học viên khác nữa đang tiếp tục là những đầu mối hỗ trợ cho nhiều người kinh doanh nhỏ lẻ khác nữa. Khi đội ngũ IECD tìm đến những người buôn bán nhỏ để vận động tham gia khóa học, chị Muội đã đứng ra thuyết phục rằng “nhờ đi học mà tôi được như ngày hôm nay”. Nhờ đó, công tác vận động của IECD trở nên thuận lợi hơn, những giá trị cao đẹp cũng được lan tỏa nhiều hơn nữa.
