Xử lý nghiêm hoạt động mua bán nhà đất 'hai giá'

Do việc quản lý, kiểm soát đối với giá chuyển nhượng của người nộp thuế có phát sinh hoạt động chuyển nhượng bất động sản gặp nhiều khó khăn nên người nộp thuế thường có xu hướng kê khai giá chuyển nhượng trong hợp đồng công chứng thấp hơn so với giá chuyển nhượng thực tế hoặc có hiện tượng ký hai hợp đồng ghi giá khác nhau... nhằm trốn, tránh việc thực hiện nghĩa vụ thuế với Nhà nước.

Các chuyên gia cho rằng nguồn cơn dẫn đến tình trạng khai gian giá để mua bán là do mỗi địa phương có quy định mức giá bất động sản khác nhau nhưng giá quy định lại thấp hơn thực tế rất nhiều. Người mua và bán chỉ cần ghi không thấp hơn giá quy định là có căn cứ.

Trước đó, vào khoảng giữa năm 2021, Cục Thuế TP. Hà Nội đã lên tiếng cảnh báo tình trạng vi phạm pháp luật, khai sai giá bất động sản để trốn thuế. Giới đầu tư bất động sản còn gọi đây là "tiền chênh", nằm ngoài hợp đồng, hoàn toàn không có giấy tờ nào chứng minh.

Hay tại TP.HCM, Chi cục Thuế quận 10 đã phát hiện nhiều vụ mua bán căn hộ có giá trị chuyển nhượng lên tới 4 - 5 tỷ đồng nhưng lại kê khai nộp thuế có giá trị chỉ bằng 1/5 (khoảng 1 tỷ đồng). Chi cục này đã chuyển hồ sơ kiến nghị công an điều tra làm rõ.

Theo luật sư Hoàng Quốc Anh (đoàn luật sư TP. Hà Nội), việc mua bán có tiền chênh ngoài hợp đồng bằng hình thức kê khai 2 giá khi giao dịch là hành vi vi phạm pháp luật về thuế nhưng nhiều người mua nhà vẫn chấp nhận để nộp số tiền thuế thấp hơn; như vậy là tiếp tay cho việc trốn thuế.

Tùy theo mức độ vi phạm mà khi bị cơ quan chức năng phát hiện có thể sẽ tiến hành truy thu, xử phạt hành chính, thậm chí xử lý hình sự về tội trốn thuế theo quy định tại điều 200 Bộ luật Hình sự năm 2015 nếu số tiền vi phạm là 100 triệu đồng.

Luật sư Quốc Anh cũng cho biết, trong trường hợp khai gian giá mua bán bất động sản có thể sẽ rủi ro cho người mua nếu giá trong hợp đồng thấp hơn giá thực tế khi có tranh chấp xảy ra.

"Lúc này người mua cũng đành chấp nhận vì giấy trắng mực đen rất rõ ràng, không có bằng chứng để chứng minh mình đã đưa tiền cho người bán nhiều hơn", luật sư Quốc Anh phân tích.

Không loại trừ trường hợp người mua không được hoàn trả đúng số tiền thực tế đã thanh toán cho người bán mà chỉ nhận được số tiền tượng trưng ghi trong hợp đồng (do không có bằng chứng chứng minh khoảng chênh lệch giữa số tiền ghi trên hợp đồng và số tiền thực tế đã trả).

Bộ Tài chính lên tiếng

Trước tình trạng mua bán bất động sản “2 giá” diễn ra ngày càng phổ biến, Bộ Tài chính vừa có công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và Tổng cục Thuế về việc tăng cường chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản.

Theo đó, để chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản Bộ Tài chính hướng dẫn người dân, doanh nghiệp kê khai đúng giá chuyển nhượng bất động sản.

Việc mua bán có tiền chênh ngoài hợp đồng bằng hình thức kê khai 2 giá khi giao dịch là hành vi vi phạm pháp luật về thuế

Bộ Tài chính cũng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ đạo các cơ quan liên quan tăng cường phối hợp, trao đổi, cung cấp thông tin cho cơ quan thuế để quản lý chặt chẽ thuế đối với các hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản của người dân, doanh nghiệp.

"Yêu cầu các tổ chức hành nghề công chứng, các cơ quan nhà nước liên quan hướng dẫn người dân, chủ đầu tư dự án bất động sản, doanh nghiệp kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản kê khai trên hợp đồng công chứng theo giá thực tế mua bán, để làm căn cứ tính thuế theo quy định của pháp luật", công văn nêu rõ.

Bộ Tài chính cũng đề nghị các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thường xuyên vận động và tuyên truyền người dân, doanh nghiệp kê khai trung thực giá chuyển nhượng bất động sản trên hợp đồng mua bán.

Giao Tổng cục Thuế đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật, đặc biệt là nội dung quy định về hành vi trốn thuế và xử lý vi phạm đối với hành vi trốn thuế trong pháp luật hình sự và chính sách thuế liên quan đến hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản để người dân, doanh nghiệp được biết thực hiện. Tăng cường công tác quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản của người dân, doanh nghiệp; chỉ đạo xử lý nghiêm hành vi trốn thuế.