Tổn thất nặng nề trên chuỗi cung ứng
Mặc dù Việt Nam đã áp dụng các biện pháp giãn cách nghiêm ngặt tại các thành phố lớn, biến chủng Delta vẫn tiếp tục bùng phát lây lan trong tháng 8. Số ca mắc mới liên tục tăng trên 10.000 ca mỗi ngày kể từ 19/8 khiến tổng số ca trong tháng tăng gấp ba lần.
Không quá ngạc nhiên khi các số liệu tháng 8 phản ánh rõ nét những tổn thất kinh tế Việt Nam đang phải gánh chịu. Tác động của đợt bùng dịch này nghiêm trọng hơn giai đoạn giãn cách xã hội cả nước trong 3 tuần hồi tháng 4/2020, HSBC đánh giá trong báo cáo cập nhật mới nhất.
Theo đó, tiêu dùng cá nhân trong nước ảnh hưởng nặng nề khi khả năng đi lại của người dân nói chung bị hạn chế tới mức trung bình 60% so với trước đại dịch. Điều này đồng nghĩa với mức sụt giảm 40% của ngành bán lẻ, đặc biệt doanh số bán lẻ tháng 8 năm nay thấp hơn 10% so với tháng 4 năm ngoái.
HSBC phân tích cho biết: “Khó khăn dễ thấy nhất rơi vào ngành da giày và dệt may, vì khu vực Đông Nam bộ Việt Nam vốn là một đầu mối gia công quan trọng của thế giới. Không quá ngạc nhiên khi hai ngành này là nguyên nhân chính khiến xuất khẩu tháng 8 giảm 5,4% so với cùng kỳ năm ngoái”.
Xuất khẩu trong tháng 8 giảm do gián đoạn sản xuất trong ngành dệt may và da giày.Thị phần của ngành da giày Việt Nam trên thế giới đang chiếm 15%, tăng gấp đôi trong vòng 10 năm trở lại đây bất chấp vị thế thống lĩnh của Trung Quốc với 30%. Trong bối cảnh mùa lễ hội sắp đến ở các nước phương Tây, người tiêu dùng tại Mỹ và châu Âu sẽ ngày càng thấy rõ được tác động của đại dịch.
Nike là một ví dụ điển hình cho thấy tầm quan trọng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu, khi 88 trong tổng số 112 nhà máy của Nike tại Việt Nam đều nằm ở miền Đông Nam Bộ, chịu trách nhiệm sản xuất 50% sản phẩm giày dép mang nhãn hiệu Nike.
Tương tự, Việt Nam cũng nằm trong nhóm quốc gia sản xuất hàng dệt may lớn nhất thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Bangladesh. Những đợt gián đoạn cung ứng nặng nề sẽ có thể tác động mạnh đến người tiêu dùng tại Mỹ, khi chỉ riêng nước này đã chiếm gần một nửa lượng hàng dệt may xuất khẩu của Việt Nam.
Một xu hướng ngược lại đáng chú ý là xuất khẩu nhóm hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử, khi xuất khẩu điện thoại duy trì ổn định với mức tăng 11% trong tháng 8 so với cùng kỳ năm ngoái, bất chấp những khó khăn do biến chủng Delta.
Theo phân tích, nguyên nhân sâu xa chính là sự phân bổ về về địa lý của các cụm công nghiệp điện tử. Samsung, nhà đầu tư độc lập lớn nhất Việt Nam, sản xuất điện thoại thông minh tại hai nhà máy nằm ở miền Bắc là Bắc Ninh và Thái Nguyên. Sau đợt bùng dịch biến chủng Delta đầu tiên xảy ra ở miền Bắc vào tháng 5, các khu công nghiệp đã dần lấy lại hoạt động như bình thường.
Trong khi đó, nhà máy của Samsung tại khu công nghệ cao Sài Gòn là nơi sản xuất đồ gia dụng điện tử lại chịu ảnh hưởng nặng nề. Mặc dù đã sắp xếp mô hình “3 tại chỗ” cho công nhân, nhà máy vẫn chỉ hoạt động được 30 – 40% công suất.
Nhìn trên bình diện rộng hơn, đợt bùng dịch biến chủng Delta đã đặt ra nhiều câu hỏi về khả năng trụ vững của chuỗi cung ứng Việt Nam, đặc biệt là từ các ông lớn ngành công nghệ. Apple và Google là hai trong số các hãng đã trì hoãn việc dời chuỗi cung ứng của họ sang Việt Nam.
Tăng tốc triển khai tiêm vaccine sẽ giúp Việt Nam hấp dẫn hơn trong mắt nhà đầu tư nước ngoài.Tuy nhiên, HSBC nhận định bất chấp những thách thức có thể xảy ra, Việt Nam vẫn là một điểm đến hấp dẫn các nhà đầu tư trong thời gian tới. Các điều kiện nền tảng vững mạnh của Việt Nam sẽ giúp các nhà đầu tư gạt bỏ những biến động ngắn hạn do Covid-19.
Cụ thể, các nhà đầu tư Hàn Quốc đã bắt đầu hành động. Đơn cử, Samsung chuẩn bị mở rộng nhà máy điện thoại trong 6 tháng cuối năm nay nhằm tăng sản lượng điện thoại màn hình gập 47% lên 25 triệu chiếc.
Cùng với đó, LG Display cũng vừa được duyệt một khoản đầu tư bổ sung 1,4 tỷ USD cho nhà máy ở Hải Phòng để tăng sản lượng màn hình OLED mỗi tháng từ 9,6 – 10 triệu lên 13 – 14 triệu đơn vị.
Tăng tốc tiêm vaccine, lấy lại lòng tin nhà đầu tư nước ngoài
HSBC nhận định càng sớm kiểm soát được đợt bùng dịch Covid-19 thứ tư, Việt Nam càng lấy lại lòng tin của nhà đầu tư nước ngoài nhiều hơn, và phần quyết định trong phương trình này chính là tăng tốc triển khai tiêm phòng.
So với 6 tháng đầu năm nay, tiến độ triển khai vaccine cho người dân Việt Nam trong quý III đã tăng rõ rệt, với số mũi tiêm được trong một ngày tăng cao, có lúc đạt 8.000 mũi/1 triệu người vào giữa tháng 8. Tuy nhiên, lượng vaccine về lại không ổn định khiến Việt Nam bị chậm so với các nước trong khu vực, khi mới chỉ 18% dân số được tiêm ít nhất 1 mũi.
Gần đây, Việt Nam đã có dấu hiệu thay đổi chiến lược đối phó với dịch bệnh Covid-19 khi Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh yêu cầu xây dựng kế hoạch phục hồi để “sống chung với Covid-19”.
Kịch bản này phụ thuộc phần nhiều vào khả năng đạt được tỷ lệ phủ vaccine rộng, vì vậy trọng tâm ưu tiên hiện nay chính là đảm bảo nguồn cung vaccine đa dạng và tăng tiến độ triển khai tiêm phòng. Đặc biệt, việc triển khai tiêm mũi 2 cho người dân hết sức quan trọng vì hiện nay mới chỉ 3% dân số Việt Nam tiêm đủ 2 mũi.
Điều đáng lạc quan là Việt Nam kỳ vọng gia tăng được những cam kết về vaccine trong quý IV, với ước tính sẽ có tổng cộng 112 triệu liều vào cuối năm 2021, đủ để tiêm 2 mũi cho hơn 56% dân số.
“Càng nhanh chóng tiêm đủ cho ít nhất 70% dân số (có thể đạt được vào quý II/2022), Việt Nam càng sớm mở cửa biên giới chào đón số đông du khách và nhà đầu tư nước ngoài”, HSBC nhấn mạnh.
