6 nguyên tắc vàng để doanh nghiệp đối mặt với khủng hoảng

Quỳnh Chi Thứ tư, 30/09/2020 - 08:09

Cuộc khủng hoảng diễn ra trong mấy tháng qua khiến các doanh nghiệp Việt Nam phải tự nhìn nhận và đánh giá lại những giá trị, năng lực cốt lõi, chiến lược và mô hình kinh doanh của mình, từ đó đưa ra các điều chỉnh thích hợp và kế hoạch hành động cụ thể cho giai đoạn hậu Covid-19.

Deloitte Việt Nam và Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa ra mắt cuốn cẩm nang “Ứng phó, phục hồi, phát triển trong và sau khủng hoảng dành cho doanh nghiệp”

Đại dịch Covid-19 là ví dụ điển hình về một cuộc khủng hoảng gây tác động tiêu cực sâu, rộng và lâu dài đến hoạt động của các doanh nghiệp, tạo cú sốc cho doanh nghiệp xét về kết quả kinh doanh trên cả thực tế và kỳ vọng. Chỉ số sức khỏe của doanh nghiệp (VBIS) được ghi nhận xấu nhất trong 10 năm trở lại đây.

Một số khó khăn có thể thấy rõ là doanh thu giảm do thị trường thu hẹp, thiếu hụt vốn/dòng tiền, khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn nguyên liệu đầu vào; khó khăn trong việc duy trì sản xuất đơn hàng đã ký; thiếu hụt lực lượng lao động phù hợp…

Điều này khiến các doanh nghiệp phải tự nhìn nhận và đánh giá lại những giá trị, năng lực cốt lõi, chiến lược, và mô hình kinh doanh, từ đó có những điều chỉnh thích hợp và đưa ra các kế hoạch hành động cụ thể cho giai đoạn hậu Covid-19.

Bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch HĐTV Deloitte Việt Nam nhận định, sau khi làn sóng Covid-19 thứ hai quay trở lại và đang được kiểm soát tốt, doanh nghiệp bắt đầu lấy lại niềm tin về khả năng phục hồi trong tâm thế sẵn sàng đối phó với những thách thức ở phía trước. Dù chặng đường phục hồi và hưng thịnh có thể còn dài và khó khăn, nhưng với sự hỗ trợ từ Chính phủ và nỗ lực bản thân, doanh nghiệp vẫn có thể đứng vững.

Để doanh nghiệp có thể chủ động đối mặt với khủng hoảng, 6 nguyên tắc vàng đã được các chuyên gia đúc kết trong cuốn cẩm nang “Ứng phó, phục hồi, phát triển trong và sau khủng hoảng dành cho doanh nghiệp” được Deloitte và Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) ra mắt mới đây.

Một là đặt nền móng kiến tạo một doanh nghiệp kiên cường và linh hoạt, sẵn sàng đối mặt với mọi bất ổn. Hai là bảo toàn và thúc đẩy doanh thu. Ba là giảm và quản lý chặt chẽ chi phí thông qua việc tăng tỷ suất lợi nhuận gộp và lợi nhuận thuần để chống lại các ảnh hưởng tiêu cực lên doanh thu. Bốn là tối ưu hóa tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu.

Năm là tăng tốc chuyển đổi số, sử dụng công nghệ và dữ liệu để tạo điều kiện cho tăng trưởng, giảm chi phí và phát triển thành một doanh nghiệp số. Sáu là quản lý kỳ vọng, thích ứng để có thể đáp ứng kỳ vọng của các bên liên quan và chủ động giải quyết các rủi ro do tình hình bất ổn gây ra.

Vận dụng 6 nguyên tắc

Để kiến tạo một doanh nghiệp kiên cường và linh hoạt, sẵn sàng đối mặt với mọi bất ổn, các doanh nghiệp luôn cần có tư duy “tìm cơ hội trong thách thức” và sử dụng các công cụ để xác định các giải pháp thích hợp nhằm biến nguy thành cơ.

Để làm được điều này, Deloitte gợi ý việc chủ động sử dụng khung phát triển trong khủng hoảng để đưa ra các giải pháp đối mặt nhanh nhạy trước các biến động và tận dụng những cơ hội phát triển mới, với 3 công cụ cần được sử dụng liên hoàn để xây dựng có hệ thống các giải pháp tối ưu.

Công cụ thứ nhất là biểu đồ biến động và cơ hội dùng để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các biến động lên doanh nghiệp cũng như cơ hội đặt ra, qua đó xác định “nguyên mẫu phát triển” thích hợp, giúp doanh nghiệp đối mặt hiệu quả với khủng hoảng.

6 nguyên tắc vàng để đối mặt với khủng hoảng
Biểu đồ biến động và cơ hội

Bốn nguyên mẫu phát triển bao gồm: tái ưu tiên với các hoạt động như thắt chặt chi phí, tập trung vào tăng cường hiệu quả của các lĩnh vực kinh doanh cốt lõi; dừng ưu tiên các lĩnh vực kinh doanh cốt lõi, đầu tư vào các mô hình kinh doanh và năng lực mới để nhảy vọt; gia tăng đầu tư và tìm kiếm các cơ hội sát nhập để tăng tốc; duy trì đầu tư vào các lĩnh vực kinh doanh cốt lõi để đảm bảo tính ổn định, nhưng vẫn xem xét các cơ hội mở rộng thị trường và sản phẩm.

Công cụ thứ hai là ma trận định vị giải pháp, dùng để xác định các giải pháp đã được xây dựng dựa trên sự tương quan giữa “nguyên mẫu phát triển” với thị trường và phân khúc khách hàng, cũng như các sản phẩm và nguồn lực hiện tại của doanh nghiệp.

Cụ thể, các giải pháp tạo ra những sản phẩm, dịch vụ mới phục vụ cho những thị trường chưa tồn tại sẽ áp dụng cho nguyên mẫu phát triển nhảy vọt. 

Những giải pháp mở rộng từ những ngành kinh doanh hiện tại sang những ngành kinh doanh “mới mẻ đối với doanh nghiệp” áp dụng cho nguyên mẫu phát triển ổn định hoặc tăng tốc. 

Những giải pháp tối ưu hóa các sản phẩm hiện tại cho những khách hàng hiện tại áp dụng cho nguyên mẫu phát triển tái ưu tiên.

Công cụ thứ ba là điểm giao DVF hoàn hảo dùng để xác định những giải pháp vừa đáp ứng nhu cầu của khách hàng (Desireable), vừa mang lại hiệu quả tài chính (Viable) đồng thời khả thi (Feasible), nhằm giúp doanh nghiệp nhanh chóng ra quyết định tạm dừng, thúc đẩy, hoặc chuyển hướng các giải pháp.

Sau khi đã lựa chọn được các giải pháp, doanh nghiệp cần thực hiện các giải pháp theo năm bước. Một là tóm tắt và trau chuốt những giải pháp được ưu tiên thực hiện bao gồm cơ sở lý luận/so sánh lợi ích chi phí, mục tiêu, cân nhắc về vốn/dòng tiền, yêu cầu về năng lực. Hai là xây dựng lộ trình chi tiết và chia giai đoạn cho các giải pháp được ưu tiên thực hiện, bao gồm khung thời gian, vai trò trách nhiệm, quản trị và các mối liên hệ phụ thuộc.

Ba là xây dựng chiến lược và kế hoạch truyền thông trong đội nhóm cũng như với các bên liên quan, đồng thời thông báo các thay đổi trong nội bộ song song với bên ngoài. Bốn là triển khai các giải pháp được ưu tiên thực hiện, bao gồm cấu trúc quản trị và giám sát. Năm là giám sát, theo dõi và báo cáo tiến độ triển khai một cách đều đặn, thông qua các phương tiện quản trị và báo cáo đã được thiết lập.

6 nguyên tắc vàng để đối mặt với khủng hoảng 1
Điểm giao DVF hoàn hảo

Tuy nhiên, các chuyên gia Deloitte lưu ý, điều kiện tiên quyết để một doanh nghiệp có thể biến nguy thành cơ là có một đội ngũ lãnh đạo kiên cường

Đó là những người lãnh đạo luôn đặt nhiệm vụ lên hàng đầu, khai thác cả năng lượng tích cực và tiêu cực của những biến động để khơi nguồn sáng tạo. Đó là những người biết ưu tiên tốc độ, hành động quyết đoán với lòng quả cảm quan trọng hơn là nhắm tới sự hoàn hảo. Đó là những người làm chủ được thông điệp để các bên liên quan cùng kề vai sát cánh. Đó là những người giữ được tầm nhìn dài hạn để lan tỏa niềm tin và lòng kiên định trong hệ sinh thái.

Đặc biệt, đó là những người lãnh đạo bằng trái tim, tìm kiếm và củng cố các giải pháp phù hợp với mục đích, nghĩa vụ xã hội và phục vụ giá trị tâm đức của doanh nghiệp, hết lòng vì lợi ích của các bên.

Đội ngũ lãnh đạo kiên cường sẽ thể hiện các phẩm chất của họ qua hàng loạt hành động tuân thủ nghiêm túc sáu nguyên tắc đối mặt với khủng hoảng trong suốt 3 giai đoạn: ứng phó, phục hồi và phát triển, với sáu ưu tiên liên quan đến: trung tâm chỉ huy, nhân sự và chiến lược, duy trì kinh doanh và cung cấp tài chính, chuỗi cung ứng, gắn kết khách hàng và đảm bảo năng lực kỹ thuật số.

Trọng trách của một nhà lãnh đạo tạo kiên cường là duy trì khả năng lãnh đạo trong suốt 3 giai đoạn của khủng hoảng để có thể duy trì được đội ngũ nhân tài, tổ chức và tác động xã hội - những yếu tố then chốt để doanh nghiệp hưng thịnh.

Trong đó, thực sự hướng vào bên trong để huy động sức mạnh nội tâm, đồng thời quản lý năng lượng để duy trì và tối ưu hóa hiệu quả lãnh đạo. Nắm bắt và đồng cảm với những thách thức mà nhân viên đang gặp phải thông qua những cuộc đối thoại thẳng thắn để duy trì đội ngũ nhân tài. Vừa bảo toàn các giá trị, giữ chân nhân tài và khách hàng, duy trì hoạt động kinh doanh, vừa chủ động hình dung ra những mô hình kinh doanh mới phù hợp với những thay đổi trong hành vi của người tiêu dùng do khủng hoảng. Đồng thời, chủ động kiến tạo ảnh hưởng tốt đẹp thông qua việc giải quyết hiệu quả mối quan hệ giữa lợi nhuận và trách nhiệm xã hội.

Ngoài ra, Deloitte cũng lưu ý, sự tín nhiệm của các bên liên quan dành cho một doanh nghiệp chính là nền tảng để doanh nghiệp ứng phó, phục hồi, phát triển hiệu quả trong và sau khủng hoảng. Sự tín nhiệm này được tích lũy trong quá trình doanh nghiệp đáp ứng đúng mức các nhu cầu về an toàn của các bên liên quan, hay nói cách khác chính là nhờ khả năng quản lý kỳ vọng của họ về sự an toàn, tức là khả năng thực hiện nguyên tắc đối mặt với khủng hoảng số 6.

Để củng cố sự tín nhiệm của các bên liên quan đối với doanh nghiệp, các nhà lãnh đạo kiên cường cần hình dung ra những nhu cầu về sự an toàn của các bên liên quan liên quan đến thể chất, cảm xúc, tài chính và kỹ thuật số; từ đó sáng tạo ra các giải pháp đáp ứng.

'Đất nước phát triền bền vững phải có các doanh nghiệp phát triển bền vững'

'Đất nước phát triền bền vững phải có các doanh nghiệp phát triển bền vững'

Diễn đàn quản trị -  4 năm
Phát triển bền vững trong nhận thức của nhiều doanh nhân giờ đây không chỉ là tăng trưởng về kinh tế mà còn là sự tương tác của cộng đồng doanh nghiệp với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội.
'Đất nước phát triền bền vững phải có các doanh nghiệp phát triển bền vững'

'Đất nước phát triền bền vững phải có các doanh nghiệp phát triển bền vững'

Diễn đàn quản trị -  4 năm
Phát triển bền vững trong nhận thức của nhiều doanh nhân giờ đây không chỉ là tăng trưởng về kinh tế mà còn là sự tương tác của cộng đồng doanh nghiệp với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội.
Shark Phú bật mí cách tối ưu chi phí vượt khủng hoảng

Shark Phú bật mí cách tối ưu chi phí vượt khủng hoảng

Diễn đàn quản trị -  4 năm

Cần hiểu bản chất chi phí và xác định loại chi phí nào tăng theo biến động của doanh thu, từ đó sẽ biết cách cắt giảm hay tăng chi”, ông Nguyễn Xuân Phú, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Sunhouse nói trong sự kiện trực tuyến "Chiến lược tối ưu chi phí vượt khủng hoảng".

7 bước bảo vệ kết quả kinh doanh mùa khủng hoảng

7 bước bảo vệ kết quả kinh doanh mùa khủng hoảng

Diễn đàn quản trị -  4 năm

Thay vì lao vào giải quyết ngay những thứ có vẻ cấp bách nhất khi khủng hoảng xảy ra, các nhà lãnh đạo kiên tâm, trước hết, lại xác định một danh mục công việc cần ưu tiên giải quyết theo thứ tự.

3 giải pháp ưu tiên giúp doanh nghiệp sống sót trong khủng hoảng Covid-19

3 giải pháp ưu tiên giúp doanh nghiệp sống sót trong khủng hoảng Covid-19

Diễn đàn quản trị -  4 năm

Năm vấn đề trọng yếu nhất doanh nghiệp cần giải quyết là đổi mới sáng tạo chuyển đổi tổ chức, tăng trưởng doanh thu, bảo vệ người lao động, duy trì nguồn vốn lưu động và giảm gián đoạn chuỗi cung ứng.

Vượt khủng hoảng ở Sun World và Giấy Phùng Vĩnh Hưng

Vượt khủng hoảng ở Sun World và Giấy Phùng Vĩnh Hưng

Diễn đàn quản trị -  5 năm

Lãnh đạo Sun World nhấn mạnh, nếu không dẫn dắt được thị trường, hãy đi cùng thị trường chứ đừng đi sau thị trường, trong đó, điều tiên quyết là phải nắm bắt xu thế.

Từ sự vụ C.P. Việt Nam: Lỗ hổng quản trị nguy hiểm khi phớt lờ tiếng nói nội bộ

Từ sự vụ C.P. Việt Nam: Lỗ hổng quản trị nguy hiểm khi phớt lờ tiếng nói nội bộ

Diễn đàn quản trị -  2 ngày

Sự việc của C.P. Việt Nam là hồi chuông cảnh tỉnh cho các doanh nghiệp về hệ thống quản trị minh bạch và hiệu quả.

Quản trị rủi ro thế nào để sống chung với thế giới ngày càng biến động?

Quản trị rủi ro thế nào để sống chung với thế giới ngày càng biến động?

Diễn đàn quản trị -  3 ngày

Những tổ chức có văn hóa quản trị rủi ro mạnh mẽ sẽ vượt trội hơn hẳn các đối thủ cạnh tranh về lâu dài trong việc điều hướng các cú sốc.

Cú nhảy ESG: Khởi động hành trình bền vững cho SMEs

Cú nhảy ESG: Khởi động hành trình bền vững cho SMEs

Diễn đàn quản trị -  4 ngày

ESG không còn là cuộc chơi riêng của các tập đoàn lớn. Cú nhảy ESG chính là sự kiện giúp SMEs Việt chủ động tiếp cận ESG một cách linh hoạt.

Chất lượng quản trị doanh nghiệp trong cuộc đua hút vốn

Chất lượng quản trị doanh nghiệp trong cuộc đua hút vốn

Diễn đàn quản trị -  5 ngày

Nâng cao chất lượng quản trị là yếu tố then chốt, quyết định việc doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn dài hạn trên thị trường chứng khoán.

Hóa giải khủng hoảng truyền thông với doanh nghiệp thực phẩm

Hóa giải khủng hoảng truyền thông với doanh nghiệp thực phẩm

Diễn đàn quản trị -  1 tuần

Khủng hoảng truyền thông với các doanh nghiệp thực phẩm đang ngày càng dữ dội và khó kiểm soát trong thời đại mạng xã hội lên ngôi.

Chung cư Hà Nội tràn nguồn cung giá cao, áp lực bán hàng ngày càng lớn

Chung cư Hà Nội tràn nguồn cung giá cao, áp lực bán hàng ngày càng lớn

Bất động sản -  7 phút

Thị trường chung cư Hà Nội đón làn sóng nguồn cung mới với giá bán cao, khiến nhiều chủ đầu tư đối mặt áp lực lớn trong việc tiêu thụ sản phẩm.

Thông qua Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp mới, bỏ ưu đãi với công ty con, liên kết

Thông qua Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp mới, bỏ ưu đãi với công ty con, liên kết

Tiêu điểm -  2 giờ

Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua với nhiều điểm mới như bỏ ưu đãi thuế với các công ty con, doanh nghiệp liên kết.

100 chuyện nghề: Lưu giữ ký ức và tiếp lửa nghề báo

100 chuyện nghề: Lưu giữ ký ức và tiếp lửa nghề báo

Tủ sách quản trị -  5 giờ

“100 chuyện nghề” không chỉ là một tuyển tập kỷ niệm 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925–21/6/2025), mà còn là nơi lưu giữ ký ức và tiếp nối ngọn lửa nghề báo.

Ưu đãi cực hời chờ “Gai con” tại Ocean City

Ưu đãi cực hời chờ “Gai con” tại Ocean City

Nhịp cầu kinh doanh -  5 giờ

Diễn ra trong 2 ngày 14 và 15/6 tại Ocean City - “thành phố lễ hội” phía Đông Hà Nội, concert “Anh trai vượt ngàn chông gai” không chỉ là sự trở lại hoành tráng của dàn nghệ sĩ hot hit với đại tiệc âm nhạc mãn nhãn - mãn nhĩ mà còn là cơ hội vàng để săn loạt ưu đãi cực hời đến từ hệ sinh thái Vingroup. Từ di chuyển, ăn uống, vui chơi cho đến mua sắm hay thậm chí... mua xe, tất cả đều đang “trải thảm” ưu đãi dành riêng cho hội “Gai con”.

Quốc hội 'chốt' tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt và rượu bia

Quốc hội 'chốt' tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt và rượu bia

Tiêu điểm -  5 giờ

Quốc hội thông qua luật mới, áp thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt có đường và tăng mạnh mức thuế với rượu bia theo lộ trình đến 2031.

Giá vàng hôm nay 14/6: 'Tăng sốc' nhưng vẫn khan hiếm

Giá vàng hôm nay 14/6: 'Tăng sốc' nhưng vẫn khan hiếm

Vàng -  5 giờ

Giá vàng hôm nay 14/6 tăng tiếp 200-300 nghìn đồng/lượng đối với cả vàng miếng và vàng nhẫn SJC, chỉ trong tuần này đã tăng hơn 3 triệu đồng/lượng.

Kỳ vọng làn sóng đầu tư mới từ Thụy Điển

Kỳ vọng làn sóng đầu tư mới từ Thụy Điển

Tiêu điểm -  8 giờ

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định Việt Nam gỡ bỏ rào cản thủ tục từ 1/7, kỳ vọng thúc đẩy làn sóng đầu tư mới từ Thụy Điển.

Đọc nhiều