Khi đại dịch Covid-19 vừa bùng lên tại Đông Nam Á hồi đầu năm 2020, thương mại điện tử bỗng dưng trở thành một ngành dịch vụ thiết yếu.
Không thể ghé thăm các cửa hàng do giãn cách xã hội, người tiêu dùng toàn khu vực đã lựa chọn mua sắm trực tuyến cho các mặt hàng thiết yếu hàng ngày.
Thực tế đó đặt ra thách thức cho các công ty giao vận phải đảm bảo những mặt hàng thiết yếu này sẽ tới tay người tiêu dùng kịp lúc. Nhưng với việc các hoạt động hậu cần bị gián đoạn bởi dịch bệnh, yêu cầu này trở thành một thách thức to lớn cho toàn ngành.
iPrice Group kết hợp cùng Parcel Monitor, một cộng đồng hậu cần thương mại điện tử toàn cầu, khảo sát ảnh hưởng của Covid-19 đến hoạt động giao vận.
Trung bình trong thời kỳ giãn cách xã hội, thời gian giao hàng thương mại điện tử tại các nước Đông Nam Á tăng thêm 52%, tức chậm đi gần 1 ngày, đạt trung bình 2,8 ngày/đơn hàng.
Ông Lai Chang, đồng sáng lập và CEO Ninja Van lý giải một số nguyên nhân gây ra khó khan cho hoạt động giao vận thương mại điện tử chung trên toàn khu vực do nhu cầu mua sắm trực tuyến gia tăng dẫn đến tăng vọt về lượng bưu kiện cần chuyển phát.
Áp lực của các công ty giao vận thương mại điện tử mùa Covid-19Bên cạnh đó, nhu cầu mua sắm chuyển dịch từ các sản phẩm thời trang hay thiết bị cầm tay gọn nhẹ sang thực phẩm đóng hộp số lượng lớn, thiết bị nhà bếp, thiết bị văn phòng. Số giờ nhân viên chuyển phát làm việc lại giảm đi để đảm bảo giãn cách xã hội.
Parcel Monitor cũng ghi nhận có sự gia tăng về lượng khiếu nại của khách hàng, số bưu kiện bị thất lạc và số cuộc gọi đến dịch vụ khách hàng, cho thấy những trải nghiệm khách hàng kém trong thời gian tháng 4 và tháng 5.
Khảo sát của Parcel Monitor chỉ ra giải pháp phổ biến cho những thách thức nói trên là việc sử dụng mạng lưới tủ khóa bưu kiện. Những tủ khóa này vừa giúp đảm bảo giao hàng nhanh và linh hoạt hơn vừa giảm thiểu tiếp xúc giữa nhân viên và khách hàng.
Chính phủ Singapore mới đây công bố đặt đến 1.000 tủ khóa bưu kiện trên toàn quốc, dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2021. Tủ khóa bưu kiện đã được đặt tại 86 ga tàu điện ngầm ở Malaysia, với sự hợp tác giữa Ninja Van và Prasarana Malaysia Berhad.
Tại Việt Nam, sàn thương mại điện tử Lazada hợp tác cùng iLogic SmartBox đặt hơn 20 tủ khóa thông minh tại Hà Nội và TP.HCM từ 2019. PopBox và Box24 cũng lần lượt mang khái niệm tương tự đến Indonesia và Thái Lan.
Tiến sĩ Arne Jeroschewski, nhà sáng lập và CEO công ty vận chuyển Parcel Perform, kết luận: "Đây sẽ là một xu hướng ngày càng phổ biến ở ASEAN khi dịch vụ hậu cần thương mại điện tử tiếp tục phát triển".
Ông Jeroschewski cũng cho biết: "Khách hàng ngày nay muốn biết bưu kiện của họ đang ở đâu, ra sao và khi nào bưu kiện sẽ tới địa chỉ nhận".
Về mặt này, Ninja Van cung cấp trên ứng dụng vào website của họ tính năng cho phép người nhận bưu kiện giao tiếp với nhân viên giao hàng. "Chúng tôi tin rằng việc cho phép khách hàng kết nối và giao tiếp với shipper sẽ giúp họ vừa theo dõi được bưu kiện vừa được cập nhật thông tin về các sản phẩm mới", ông Lai Chang chia sẻ.
Thiết bị theo dõi của FedEx mang tên SenseAware thì giúp các bên bán hàng trực tuyến theo dõi liên tục cả nhiệt độ và độ ẩm, vốn quan trọng đối với các sản phẩm thiết yếu như thuốc men và hàng tạp hóa tươi sống. Thiết bị này hiện đã có tại Malaysia, Singapore và Philippines.
Cuối cùng, trước sự gia tăng về nhu cầu nhân lực, các công ty đang có các giải pháp công nghệ riêng với mục tiêu tăng nhanh năng suất.
Đáng chú ý như việc tự động hóa quá trình phân loại hàng được công ty chuyển phát nhanh GHN cuối năm 2019 khai trương tại TP.HCM - được khẳng định có thể giúp giảm tới 75% nhu cầu nhân lực.
Bên cạnh đó là xã hội hóa hoạt động vận chuyển thông qua các ứng dụng. Từ tháng 7/2019, Viettel Post ra mắt ứng dụng gọi xe và giao hàng trực tuyến MyGo tập trung vào thị trường giao nội tỉnh phục vụ thương mại điện tử.
Đại diện của Ninja Van thì cho biết họ tập trung tự động hóa các task trước đây cần nhân viên áp dụng kinh nghiệm làm việc. Điều này cho phép nhân viên ít phụ thuộc vào quá trình đào tạo và có thể nhanh chóng làm quen với quy trình vận hành của công ty.
Kết quả của các giải pháp tổng hợp này đã có thể được nhìn thấy. Dữ liệu mới nhất của Parcel Monitor cho biết đến tháng 6, thời gian giao hàng TMĐT ở các nước Đông Nam Á đã được cải thiện 16% so với tháng 5, đạt trung bình 2,3 ngày/đơn hàng.
Ông Jeroschewski đưa ra đánh giá lạc quan: "Nhu cầu mua sắm trực tuyến sẽ còn tiếp tục gia tăng trong thời gian tới. Sẽ có nhiều cơ hội cho những công ty mới trong ngành hậu cần để tận dụng sự tăng trưởng của thương mại điện tử".
